بخشی از مقاله
چکیده
با توجه به ضرورت بهره برداری بهینه از ظرفیت های درونی شهرها در برنامه ریزی توسعه شهری، سیاست های ساماندهی عرصه های فرسوده ی شهری موضوع این تحقیق می باشد. در این راستا به منظور استفاده از تجربیات جهانی، پروژه نوسازی شهری مرکز شهر اسپرینگفیلد بررسی شده است. روش تحقیق در این مطالعه، توصیفی- تحلیلی بوده و یافته های تحقیق مبین این مطلب است که به منظور اصلاح فضاهای رو به زوال شهری، می بایست نظام مداخله ی یکپارچه ای پیشنهاد گردد و در ارتباط با چگونگی تامین منابع مالی برنامه، از طریق اقداماتی همچون استفاده از کمک های دولتی، مشارکت های مردمی، اعطای کمک های بلاعوض و اعطای وام، برای پروژه های توانبخشی پهنه های فرسوده ی شهری راهکارهایی ارایه شود.
کلمات کلیدی: نوسازی، توسعه، بهبود، مرکز شهر
.1 مقدمه
به طور کلی کاهش کارایی هر پدیده ای فرسودگی آن را در پی دارد. هنگامی که حیات شهری در محدوده ای از شهر به هر علتی رو به رکود می رود، بافت شهری آن محدوده در روند فرسودگی قرار می گیرد. پدیده فرسودگی در بافت های شهری بر کالبد بافت و نیز بر فعالیت های اجتماعی و اقتصادی آن اثرگذار است(شکوهی،.(172:1388 فرسودگی یکی از مهم ترین مسایل مربوط به فضای شهری است که باعث بی سازمانی، عدم تعادل، عدم تناسب و بی قوارگی آن می شود(حبیبی و مقصودی،.(15:1381 نواحی کهن شهری که در زمان شکل گیری، فضایی پاسخگو به سلسله مراتب نیازهای ساکنین خود بوده اند، در پی تحولات فن شناختی و تغییر در نیازهای زیستی، اجتماعی و اقتصادی اکنون فاقد عملکرد قوی هستند. این نواحی زمانی محل و کانون ثروت و قدرت شهرها بودند ولی در شرایط کنونی در اکثر شهرها از حیث برخورداری از زیرساخت ها و خدمات شهری ضعیف و از حیف کالبدی نابسامان هستند(بوچانی، .(59:1383 در این ارتباط، بهسازی و نوسازی شهری مجموعه فعالیت ها و اقدام هایی است که ابعاد مختلف کالبدی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، اداری و فرهنگی را در بر دارد. به عبارتی دیگر بهسازی و نوسازی شهری صرفا شامل ساخت و سازهای فیزیکی یا کالبدی یا عناصر کالبدی شهر نمی گردد(شماعی و همکاران،.(347:1382
بر اساس آنچه بیان گردید، هدف این نوشتار بررسی تجارب جهانی بازسازی و نوسازی شهری است که در این راستا به منظور شناخت نظام اقدامات برای ساماندهی پهنه های شهری فرسوده و قدیمی، تجربه نوسازی شهری مرکز شهر اسپرینگفیلد مورد بررسی قرار گرفته است. بر این مبنا سوالات تحقیق به این شرح می باشند؛ اهداف آژانس توسعه اقتصادی اسپرینگفیلد از طرح نوسازی مرکز شهر چه می باشد؟ ارتباط و سازگاری اهداف و استراتژی های طرح نوسازی، با برنامه ریزی های محلی و منطقه ای چگونه است؟ طرح نوسازی مرکز شهر اسپرینگفیلد شامل چه پروژه هایی می گردد؟
همچنین روش تحقیق در این مطالعه، توصیفی- تحلیلی است که طی آن منابع و اسناد مکتوب مرتبط با طرح نوسازی مرکز شهر اسپرینگفیلد با استفاده از روش تحلیل محتوا مورد بررسی قرار گرفته است. در این ارتباط، برای دست یابی به اهداف تحقیق و یافتن پاسخ سوال های پژوهش، پس از مروری بر طرح نوسازی مرکز شهر، اهداف و نمای کلی پروژه بیان گردیده و سپس پروژه های در دست انجام تشریح گردیده است. در نهایت بخش نتیجه گیری شامل جمع بندی و ارزیابی نگارنده از طرح نوسازی مرکز شهر اسپرینگفیلد می باشد.
.2 طرح نوسازی شهری مرکز شهر اسپرینگفیلد
هدف اصلی این طرح، نوسازی شهری مرکز شهر است برای کمک به تجدید حیات کسب و کار و از بین بردن زوال در منطقه ی مرکز شهر. نوسازی شهری برای حمایت از توسعه ی تجاری، صنعتی، مسکونی و مختلط ایده آل بوده و برای رشد اقتصادی شهر اسپرینگفیلد حیاتی است. با توجه به مالکیت های چندگانه، قیمت بالای زمین و وجود کاربری های ترکیبی که برای توسعه سودمند نیستند، این امر نمی تواند به آسانی و بدون مشارکت های عمومی انجام پذیرد. طرح نوسازی شهری مرکز شهر شامل پروژه ها، فعالیت ها و اقدامات است که به درمان علل افت و زوال در منطقه نوسازی درمرکز شهر می پردازد. آژانس توسعه اقتصادی اسپرینگفیلد (SEDA)، به عنوان آژانس نوسازی شهری، مدیریت برنامه نوسازی شهری مرکز شهر را برعهده دارد.
طرح نوسازی مرکز شهر شامل دو بخش متون و ضمائم می باشد. این برنامه مطابق اساسنامه اصلاح شده ی اورگان((ORS، فصل 457، قانون اساسی اورگان و تمامی قوانین و احکام دولت اورگان و شهر اسپرینگفیلد تهیه شده است. کلیه ی این قوانین و احکام قابل اجرا، به صورت صریح و یا ضمنی بخشی از از این طرح هستند. طرح نوسازی مرکز شهر یک منطقه واحد جغرافیایی پیوسته است که در آن انواع فعالیت ها و پروژه ها به منظور از بین بردن علل افت و زوال در نظر گرفته شده است. فعالیت ها و پروژه های طرح به منظور ایجاد یک محیط مساعد برای بخش خصوصی و توسعه ی کاربری های سازگار با اهداف طرح، پیش بینی شده است.
.3 مشارکت شهروندان
طرح نوسازی شهری تحت هدایت شورا شهر اسپرینگفیلد توسعه یافته است. در ژوئن 2007، کمیته همکاری شهروندان یک طرح مشارکتی شامل افت جلسات عمومی، ارتباطات پست الکترونیکی مستقیم، مقالات رسانه ای و روش های دیگر درگیر شدن عموم مردم و شهروندان در منطقه بازسازی را تایید کرد. کارکنان برای برگزاری دو جلسه عمومی به طور گسترده ای تبلیغ نموده و از عموم مردم برای بحث در مورد مفاهیم نوسازی شهری و عناصر طرح پیش نویس نوسازی، دعوت به عمل
آمد. تمامی جلسات برای بحث و تبادل نظر مردم باز بود. همچنین انتشار گزارش های خبری و بیانیه های مطبوعاتی در مورد جلسات عمومی و توسعه طرح به سطح آگاهی عمومی مشارکت های مردمی کمک نمود.
.4 اهداف نوسازی شهری مرکز شهر
هشت هدف طرح نوسازی مرکز شهر اسپرینگفیلد به تازگی کشف نشده و یا منحصر به فرد نیستند. آنها از تلاش های برنامه ریزی قبلی مشتق شده و اسناد سیاست برنامه ریزی از جمله پالایش طرح مرکز شهر و برنامه مترو همراه با برنامه های کاربردی مرتبط با آن به تصویب رسیده است.
اهداف نوسازی مرکز شهر به شرح زیر است:
- ترویج بهسازی عمومی و خصوصی
- بازسازی ساختمان بورس
- بهبود وضعیت خیابان ها، پارک ها و فضاهای باز
- انجام اصلاحات سودمند
- ساخت و یا بازسازی امکانات پارکینگ
- ساخت و یا بازسازی امکانات عمومی
- بهبود و گسترش فرصت های خانه سازی
- اصلاح علائم عمومی و بهبود وضعیت ورودی مرکز شهر
هشت هدف تجسمی از روحیه، خوش بینی و تعهد مالکین، کسبه، سازمان های اجتماعی و عموم مردم مرکز شهر است. آنها چشم انداز مثبتی برای مرکز شهر اسپرینگفیلد ایجاد می کنند. به منظور به رسمیت شناختن ارزش ماندگار مشارکت های دولتی و خصوصی، این اهداف دست یافتنی در نظر گرفته شده است. علاوه بر دربرگرفتن اهداف، آنها منعکس کننده چشم انداز طرح پالایش مرکز شهر نیز هستند.
اهداف طرح پالایش مرکز شهر، به شرح زیر می باشد:
- ایجاد یک مرکز شهر پیاده و عبوری دوستانه؛ توسعه محیطی که منجر به پیاده روی، دوچرخه سواری و حمل و نقل گردد در حالی که دسترسی به خودروهای محلی و شبکه حمل و نقل را فراهم می کند. ارایه ی خیابان های امن و پیاده مدار.
- حفاظت از گذشته؛ تقویت شخصیت آینده ی مرکز شهر با حفظ بهتر آن نسبت به گذشته. ارتقاء مناسب ساخت و سازهای جدید و حفاظت تاریخی ابنیه ی موجود.
- اتصال مجدد به ویژگی های منابع طبیعی اصلی؛ برقراری ارتباط مرکز شهر باآب آسیاب و پارک جزیره، و ایجاد فرصت برای مرکز شهر به سبب مجاورت با این مناطق.
- زندگی پس از پنج؛ تشویق فعالیت های عصرانه در مرکز شهر با ایجاد فرصت هایی نظیر ناهار خوری، فرهنگی و تفریحی برای تمام سنین. افزایش توسعه مسکن در مرکز شهر برای ایجاد یک شهر 18تا 24 ساعته.
- باززنده سازی مرکز شهر بوسیله ی کاربری های جدید؛ ایجاد فرصت های جدید برای کاربردهای اداری، تجاری، مسکونی، مدنی و مختلط. تشویق کاربری های حجیمی که حمل و نقل محور بوده و در یک مسیر کوتاه از ایستگاه اسپرینگفیلد واقع شده اند.
- حصول اطمینان از پارکینگ کافی؛ ارائه ی پارکینگ هایی که برای مرکز شهر حیاتی است.
- ایجاد مکان های گردهمایی مدنی؛ ایجاد فضاهای فراوان عمومی، اعم از کوچک و بزرگ. ایجاد یک میدان شهری
- شناسایی پروژه های شتاب دهنده؛ شناسایی طرح هایی که محرک رشد مرکز شهر هستند، از جمله پیشرفت هایی است که می تواند در کوتاه مدت با موفقیت انجام پذیرد.
- ایجاد مشارکت های مرکز شهر؛ همکاری با خط حمل و نقل منطقه، شرکت توسعه رنسانس اسپرینگفیلد و گروه های دیگر برای هماهنگ ساختن تلاش ها و ایجاد حمایت اجتماعی.
- ایجاد یک هویت مثبت برای مرکز شهر؛ همکاری ذینفعان تجاری و جامعه اسپرینگفیلد در مرکز شهر به ایجاد هویتی مثبت و حس غرور و افتخار برای مرکز شهر منجر گردد.
- توسعه ی مرکز شهر به عنوان دروازه ی ورودی اسپرینگفیلد؛ تلاش برای رسیدن به تصویری ذهنی از مرکز شهر که به خوبی منعکس کننده ی سایر قسمت های شهر است.
5. سازگاری اهداف و سیاست ها با برنامه ریزی محلی و منطقه ای
ORS457,085 مستلزم آن است که طرح نوسازی شهری با اهداف مشخص محلی مرتبط باشد. طرح جامع کلان شهر یوجین-اسپرینگفیلد(مترو پلن) در حال حاضر طرح جامع کاربری زمین در شهر است. این طرح به صورت محلی تصویب گردید و در سال 1982 توسط کمیسیون حفاظت و توسعه زمین (LCDC) به تایید و در 1987 اصلاح گردید. در حقیقت متروپلن، طرح جامع و سند کنترل کاربری زمین در اسپرینگفیلد است و طیف گسترده ای از اهداف و سیاست های مربوط به کاربری زمین، ترافیک، حمل و نقل، خدمات عمومی، تسهیلات اجتماعی و تفریحی، توسعه اقتصادی، اسکان و حفاظت از محیط زیست را مورد توجه قرار داده است. طرح نوسازی مرکز شهر، بسیاری از این اهداف را عملی می سازد.
همانطور که در این سند استفاده می شود، واژه "مترو پلن" نه تنها به طرح جامع کلان شهر یوجین-اسپرینگفیلد به عنوان سندی داخلی اشاره دارد ، بلکه طرح همسایگی ها، اهداف خاص و بهسازی عملکردی نیز تابع مترو پلن هستند. بررسی دوره ای مترو پلن به صورت محلی به پایان رسید و با توجه به ارسال تاییدنامه از سوی ORS197 در سال 2006 به تایید رسید. دیگر بخش های مترو پلن که طرح نوسازی شهری را تحت تاثیر قرار می دهد، شامل؛ طرح پالایش مرکز شهر(تنظیم استفاده از زمین در کل منطقه، از جمله در طرح بازسازی شهری مرکز شهر)، طرح جامع فراغتی و پارک ها، و ترنس پلن (برنامه های اصلاح عملکردی و اهداف ویژه ی مترو پلن) است که توسط شورای شهر تصویب شده و به روش ارسال تاییدنامه، تصدیق گردید
