بخشی از مقاله
شیلات و آبزی پروری سهم حیاتی بویژه درچند سال گذشته برای رفاه چهانی داشته است. امروزه این صنعت تامینکننده مواد غذایی مغذی و پروتئین حیوانی برای بسیاری از مردم جهان میباشد. در جهان حدود 520 ملیون نفر به طور مستقیم وغیر مستقیم از شیلات و آبزیپروری و صنایع مرتبط با آن امرار معاش میکنند. آبزیپروری یکی ازتولیدات غذایی حیوانی بوده که دارای رشد سریعی بوده است و همچنین در بهبود امنیت غذایی سهم قابل توجهی را ایفا میکند. در این تحقیق به دنبال تبین وضعیت و جایگاه کشور ایران در تولید، صید، تجارت و... صنعت شیلات و فرآوردههای آن خواهیم بود. آمارها نشان میدهد که با وجود روند نسبتا ثابت صید در کشور وضعیت تولید از آبهای داخل روند افزایشی داشته به طوری که در بین کشورهای تولیدکننده آبهای شیرین ایران رتبه سوم را به خود اختصاص داده است همچنین با وجود روند نزولی در صید خاویار، به لطف صادرات میگو و دیگر فرآوردههای شیلاتی از سال 81 تا به حال کفه صادرات به نفع ایران بوده است. جهت و حفظ و ارتقای این رتبه لزوم استفاده از فناوری های جدید پرورش انواع آبزیان که هزینههای ثابت بسیار کمتری نسبت به پرورش انواع رایج آن در کشور دارد همانند فن آوری پرورش انواع آبزیان در قفس، کشت توأم ماهیو برنج، مورد حمایت و ترویج بیشتر اینگونه فناوری ها پیشنهاد می شود و سیاست گزاری های مناسب با ارائه تسهیلات به تولید کنندگان و بستر سازی و توسعه صادرات مورد تاکید و اقدام برنامه ریزان کشور قرار بگیرد تا در افق 1450 یکی از کشور هایی صادر کننده این محصول در سطح جهانی باشیم.
یکی از منابع خدادادی که می تواند در راستای امنیت غذایی و توسعه صادرات غیر نفتی کشور جایگاه ویژه ای در ارز آوری و اشتغال زایی داشته باشد صنعت شیلات و آبزی پروری می باشد. عرضه غذاهای دریایی ناشی از دو فن آوری تولید است: شیلات و آبزیپروری.تا سال 1970، آبزیپروری به عنوان یک منبع تأمین غذاهای دریایینسبتاً بیاهمیت بود. از آن زمان تا به حال، یک انقلاب در آبزیپروری به عنوان یک فن آوری تولید غذاهای دریایی مطرح شده است. شکل - 1 - وضعیت تولید - صید و آبزیپروری - جهانی را نشان می دهد. همانطور که مشاهئه می شود میزان تولید جهانی ماهی اعم از صید و آبزیپروری در سال 1995 بالغ بر 95/5 میلیون تن بوده است که با رشد متوسط 3/67 درصد به 158 میلیون تن در سال 2012 افزایشیافته است. طی این دوره متوسط رشد سالانه صیادی حدود 0/1 درصد - یکدهم درصد - و رشد سالانه آبزیپروری حدود 5/9 درصدبوده است.
همانطور که شکل 1 نشان می دهد صید جهانی تقریبا روند ثابتی داشته اما در مقابل تولید از طریق آبزی پروری به شدت در حال افزایش می باشد. وضعیت صید و آبزی پروری در ایران وجود حدود 2700 کیلومتر ساحل خلیج فارس، دریای عمان و دریای مازندران و نیز رودخانه ها و دریاچه ها در داخل کشور امکان فعالیت اقتصادی قابل توجهی را در کشور فرام ساخته است به طور کلی صید و صیادی و بهره برداری از ذخایر آبزیان در کشور در سه منطقه مختلف انجام می گیرد که عبارت است از :آبهای جنوبی - خلیج فارس و دریای عمان - ، آبهای شمالی - دریای مازندران - ، آبهای داخلی که وضعیت صید و صیادی را در هرسه حوزه را به تفکیک بررسی خواهیم کرد.
وضعیت صید وصیادی در آب های جنوب بیشترین دخایر آبزیان کشور در آبهای جنوبی ایران است. فعالیت های ماهی گیری درجنوب کشور در کنار فعالیت های صنعتی مانند نفت، گاز، و صنایع سنگین و نیز تجارت جزو محورهای مهم توسعه منطقه ای مطرح است. نمودار - - 2 وضعیت و صید و بهره برداری در آبهای جنوب کشور را برای سال های 1375 تا 1392 نشان می دهد. نمودار وضعیت تولید - صید و آبزی پروری - در اب های جنوبی کشور وضعیت صید وصیادی در آبهای شمال دریای مازندران به لحاظ وسعت بعنوان بزرگترین دریاچه جهان به شمارِمی آید که طول سواحل آن 6379 کیلومتر است که سهم کشور ایران از آستارا تا خلیج حسینقلی بالغ بر 657 کیلومتر است. نمودار - - 3 وضعیت تولید در آبهای شمال را نشان می دهد.
