بخشی از مقاله
چکیده:
هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه بین کیفیت زندگی کاری با فرسودگی شغلی در کارکنان سازمان آموزش و پرورش شهر زابل است. جامعه آماری پژوهش حاضر عبارت از کلیه کارکنان سازمان آموزش و پرورش شهر زابل که در سال 1395 در این سازمان مشغول به خدمت هستند. برای انتخاب گروه نمونه از روش نمونه گیری تصادفی ساده استفاده شد که در مجموع از بین کارکنان، تعداد 250 نفر - 127زن و123 مرد - انتخاب شدند. پژوهش حاضر با توجه به هدف از نوع مطالعات کاربردی و از لحاظ شیوه جمع آوری داده ها و تحلیل آنها؛ روش مورد استفاده روش توصیفی و از نوع طرح های همبستگی است.
ابزارهای اندازه گیری پرسشنامه خصوصیات جمعیت شناختی آزمودنیها و پپرسشنامه کیفیت زندگی کاری و پرسشنامه فرسودگی شغلی می باشد که روایی و پایایی آن در این پژوهش با استفاده از روش آلفای کرنباخ و روش تحلیل عاملی اکتشافی مورد تایید قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده ها از شاخص های آمار توصیفی و آمار استنباطی با روش های آزمون ماتریس همبستگی از نوع پیرسون و آزمون رگرسیون همزمان استفاده شد.
نتایج پژوهش نشان داد که بین کیفیت زندگی کاری با فرسودگی شغلی کارکنان رابطه منفی و معنادار وجود دارد. همچنین بین ابعاد مختلف کیفیت زندگی کاری با ابعاد مختلف فرسودگی شغلی رابطه منفی وجود دارد ولی بین متغیرهای فرسودگی عاطفی و مسخ شخصیت با پرداخت منصفانه حقوق رابطه معناداری علیرغم منفی بودن آن ملاحظه نشد. همچنین ابعاد مختلف کیفیت زندگی کاری به صورت جداگانه توانستند فرسودگی شغل کارکنان را در جهت منفی پیش بینی کنند.
مقدمه
تلاش در جهت پژوهش در حوزه مسائل شغلی کارکنان در دهه های اخیر به سرعت افزایش یافته است - سال1، . - 2008 تحقیقات نشان داده است که کارکنان سطوح بالایی از فرسودگی شغلی را تجربه می کنند و این م ساله نا شی از پایین کیفیت زندگی کاری - لک4، - 1998 و ضعف در توانایی های کارکنان با شد
فر سودگی شغلی عبارت است از آسیب های روانی مرتبط با کار که باعث مشکلات هیجانی، کاهش موفقیت فردی و شخصیت زدایی می باشد عدم تعادل میان تقاضاهای شغلی و مهارتهای شغلی، تفاوت میان منابع، انتظارات و واقعیات شغلی و استرس شغلی به عنوان عوامل ا صلی در فر سودگی شغلی به ح ساب می آیند
پیامدهای فر سودگی شغلی شامل غیبت از کار، مرخصی استعلاجی، نقل و انتقال شغلی و آسیب های جسمانی می باشد
سازمان جهانی بهداشت - 2006 - 11، در تعریف جامعی از کیفیت زندگی آن را به عنوان درک فرد از وضعیت کنونی اش با توجه به فرهنگ و نظام ارزشی که در آن زندگی می کند و ارتباط این دریافت ها با اهداف، انتظارات، استانداردها و اولویت های مورد نظر فرد تعریف می کند
مفهوم کیفیت زندگی کاری در اصل دربردارنده تئوریها و اندیشههای نهضت روابط انسانی دهههای 1940و 1950 میلادی و تلاشهای مربوط به غنیسازی شغل میباشد که در دهه 1960 و 1970 میلادی صورت گرفت - گیب سون، . - 2000 کیفیت زندگی کاری ن شان دهنده توجه به ابعاد ان سانی کار و یک م سئله جهانی ا ست که از دهه 1960 میلادی توجه روزافزونی را به خود جلب نموده است
در دهه اخیر توجه به کیفیت زندگی کاری و رضایت شغلی را از علل اصلی عملکرد بالایی کارکنان و در نهایت بهره وری مناسب در سازمان می دانند
کیفیت زندگی کاری یکی از مو ضوعات ا سا سی نیروی ان سانی و رشد و توسعه سازمان ها محسوب می شوند - کامینگ و ورلی، 2005؛ لوپولو، . - 2005 یورکز، - - 2005 نشان داد که توانمندسازی کارکنان بر رضایت شغلی آنها مؤثر است؛ یعنی هرچه توانمندسازی آنها افزایش یابد، رضایت شغلی کارکنان بیشتر و به همان نسبت فرسودگی شغلی کاهش می یابد. کش و همکاران، - 2000 - نیز به این نتیجه دست یافتند که برای توانمند کردن منابع انسانی باید از ابزارهای طرح توانمندسازی - تحقیق، تعلیم و تربیت، بسیج نیروها، سازماندهی، حمایت، پاسخگویی و ارائه خدمات مشاورهای - استفاده کرد. همچنین جنیدی و همکاران، - 2005 - در تحقیق خود به این نتیجه رسید که ایجاد کانالهای ارتباطی پویا، ح سابر سی دقیق مالی، آموزش کارکنان و کنترل منا سب مدیریت از عوامل تأثیرگذار بر توانمند سازی کارکنان است.
تعدادی از پژوهشگران - جنیدی و کاروسکی5، 2003؛ جنیدی و همکاران، 2005؛ اسچولز6 و همکاران، 2003؛ کارایون و اسمیت7، 2000؛ اکولند8، 2000؛ لی و لی9، 2001؛ اسپریتزر، - 1997 معتقدند پژوهش های اندکی در زمینه کیفیت زندگی کاری و ارتباط آن با عملکرد شغلی کارکنان - رضایت یا فرسودگی - صورت گرفته است. از طرفی دیگر آموزش و پرورش از مهمترین نظام های انسانی هستند که عامل انسان در آنها بسیار قوی است، کار آموزش و پرورش انسان سازی است و سلامت و بهداشت روانی فراگیران کار اساسی مدرسه است.
هر جامعه ای از آموزش و پرورش خود انتظار دارد که افراد با شخصیت متعادل، سازگار، با عاطفه، مسئولیت پذیر و منطقی بار آورد . نظام آموزشی هر جامعهای در راس سایر نظامهاست، و چرا که رشد و ترقی سازمانها بواسطه رشد و ترقی افرادی است که نظام آموزش و پرورش میدهد و اگر در این میان آموزش و پرورش در رأس همه مسائل جامعه نباشد مدیریت آموزشی با همان منطق جایگاه مهمی در بهسازی و توسعه جامعه دارد - میرکمالی، - 2003 لذا هدف از انجام پژوهش حاضر حاضر بررسی رابطه بین کیفیت زندگی کاری با فرسودگی شغلی در کارکنان سازمان آموزش و پرورش شهر زابل است.
سوالات تحقیق
1. آیا بین کیفیت زندگی کاری با فرسودگی شغلی رابطه وجود دارد؟
2. آیا بین ابعاد مختلف کیفیت زندگی کاری با فرسودگی شغلی رابطه وجود دارد؟
3. ابعاد مختلف کیفیت زندگی کاری به چه اندازه می توانند فرسودگی شغلی کارکنان را تبیین کند؟
