بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه بین سرمایه روانشناختی و ویژگی های شخصیتی با فرسودگی شغلی کارکنان اداری آموزش و پرورش ناحیه سه شیراز انجام شده است. جامعه آماری تحقیق برابر است با 123 نفر کارمند با توجه به محدود بودن حجم جامعه از روش سرشماری استفاده گردید. و از همه آنها جمع آوری اطلاعات صورت گرفت. برای گردآوری داده های مورد نیاز از پرسش نامه استاندارد پرسش نامه سرمایه روانشناختی - PcQ - ، پرسشنامه شخصیتی NEO نئو و پرسشنامه فرسودگی شغلی مسلش استفاده گردید. که ضمن تایید اعتبار صوری و محتوایی آن، پایایی آن توسط آلفای کرونباخ نیز به ترتیب 0/79,0/85, 0/78 محاسبه گردید.
داده های حاصل با استفاده از ضریب همبستگی و تحلیل رگرسیون چند متغیره تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های حاصل از این مطالعه حاکی از آن است که بین برخی مولفه های سرمایه روان شناختی و فرسودگی شغلی رابطه معنی دار و معکوس وجود دارد. و بیانگر عدم ارتباط معنی دار بین مولفه های ویژگیهای شخصیتی کارکنان و متغیر فرسودگی شغلی می باشد. و هیچ یک از مولفه های سرمایه روان شناختی و ویژگیهای شخصیتی نمی تواند متغیر فرسودگی شغلی را پیش بینی نماید.
مقدمه
فرسودگی شغلی یکی از مهمترین موضوعاتی است که در هر سازمان باید به آن توجه کرد در این میان عواملی که نقش مهمی در کاهش فرسودگی شغلی افراد می تواند داشته باشد، میزان سرمایه روانشناختی افراد به عنوان جزئی از روانشناسی مثبت گرایی است، که در سالهای اخیر مورد توجه و بررسی قرار گرفته است این رویکرد معتقد است که روان شناسی مثبت با تکیه بر نقاط قوت افراد به بهبود عملکرد فردی و سازمانی آنها کمک می کند.
به عنوان مثال فردی که احساس می کند از قابلیت بالا برای تطبیق با تغییرات تکنولوژیکی برخوردار است، از طریق توسعه برنامه های انسانی تشویق می شود این قابلیت را شکوفا کند. - علیپور، - 1392 متغیر دیگری که در فرسودگی شغلی افراد نقش دارد، ویژگیهای شخصیتی در پنج بعد - روان نژندی، برون گرایی، انعطاف پذیری، دلپذیر بودن و باوجدان بودن - افراد و کارکنان در سازمان است یعنی هر چه سازگاری و تناسب بین شخصیت و شغل بیشتر باشد فرسودگی شغلی کمتری را در پی خواهد داشت و هر چه این سازگاری و همخوانی کمتر باشد، فرسودگی شغلی بیشتر بوده ، آثار و تبعات منفی متعددی را در سازمان به دنبال خواهد داشت.
در پژوهشی با عنوان بررسی اثربخشی مداخله سرمایه روانشناختی لوتانز بر فرسودگی شغلی کارشناسان شاغل در شرکت ایران خودرو دیزل بیان کرد، با توجه به یافته ها می توان گفت برنامه مداخله ای لوتانز بر کاهش فرسودگی شغلی به ویژه خرده مقیاس های خستگی هیجانی و مسخ شخصیت موثر است .بنابراین می تواند راهکار اجرایی مناسبی جهت کاهش فرسودگی شغلی باشد. کانتاس - 2008 - 1 در مطالعه ای نتیجه گیری نمود که شرایط کار بر روی فرسودگی شغلی مؤثر بوده و بر روی کسانی که مسئولیت بیشتری داشتند تأثیر بیشتری داشته است.
رابطه سن و میزان درآمد و فعالیت بدنی با فرسودگی شغلی معنی دار نبود .وی همچنین به دنبال یافتن پاسخ این سؤال بود که خود مؤلفه های سه گانه فرسودگی چه ارتباطی با هم دارند .نتایج نشان داد که بین فرسودگی عاطفی و تهی شدن از ویژگیهای شخصی همبستگی قوی تری وجود دارد .در صورتی که هر دوی آنها با کاهش بازده عملکرد همبستگی منفی داشتند. در این میان آموزش و پرورش نیز با عنوان متولی امر تعلیم و تربیت کشور ار سازمان های کلیدی و حساس می باشد لذا کارمندان آن نیز با توجه به نوع مراجعان باید از بیشترین حد رضایت شغلی و کمترین فرسودگی همچنین بالاترین حد مثبت گرایی و بهترین درجه ویژگیهای شخصیتی برخوردار باشند. از میان کارکنان آموزش و پرورش که شامل کادر اداری، آموزشی و... می باشند.
کادر اداری ادارات از اهمیت ویژه ای برخوردارند چرا که آنها مدیران میانی محسوب می گردند که از طرفی با سازمان بالادستی - اداره کل - و از طرفی با مراکز آموزشی در ارتباط می باشند. بنابراین متحمل فشار کاری و استرس بالایی می گردند لذا بررسی و ضعیت متغیر های تحقیق می تواند وضعیت آنها را روشن تر نماید، تا متولیان برنامه ریزی بتوانند در برنامه ریزی های آینده سازمان موفق تر عمل نمایند.لذا هدف از این پژوهش پاسخ به این سوال خواهد بود که آیا رابطه ای بین سرمایه روانشناختی ،ویژگی های شخصیتی با فرسودگی شغلی در کارکنان ناحیه 3 شیراز وجود دارد ؟
روش شناسی:
تحقیق حاضر یک تحقیق توصیفی بود، جامعه آماری این پژوهش تمامی کارکنان اداری مدیریت آموزش و پرورش ناحیه سه شیراز در سال93-94می باشد 123 - . نفر - با توجه به محدود بودن حجم جامعه از روش سرشماری استفاده گردید،. ابزار گرد آوری داده عبارت بودند از، پرسش نامه سرمایه روانشناختی - PcQ - و پرسشنامه شخصیتی NEO نئو همچنین پرسشنامه فرسودگی شغلی مسلش وجکسون - . - 1981 در این پژوهش جهت روایی پرسشنامه ها با توجه به مورد تایید بودن آنها توسط اساتید مدیریت و روانشناسی همچنین جهت پایایی پرسشنامه ها از طریق تعیین ضریب الفای کرونباخ به ترتیب 0/79, 0/85, 0/78مقادیر زیر بدست آمد.
از آمار توصیفی نظیر میانگین، درصد فراوانی وانحراف استاندارد برای توصیف متغیّرها در جامعه تحقیق استفاده شد. ازآنجاییکه این تحقیق از لحاظ رابطه بین متغیّرها از نوع همبستگی بود که برای تعیین رابطه بین متغیّرها از آزمون پارامتریک ضریب همبستگی پیرسون و به دنبال آن از تحلیل رگرسیون چندگانه جهت پیش بینی متغیر ها به منظور آزمون فرضیه ها استفاده گردید. قابل ذکر است تمامی عملیات آماری نیز با استفاده از نرم افزار spss16 انجام شده است.
یافته ها و نتایج تحقیق
بر اساس یافته های تحقیق حدود 85 درصد بیش از 35 سال می باشند و اکثر شرکت کنندگان در تحقیق را مردان - 69درصد - تشکیل می دادند، درحالی که - 31 درصد - آنها زن بودند. و اغلب آزمودنی های تحقیق دارای مدرک تحصیلی لیسانس بودند - 65 درصد - و حدود 25 درصد آنها نیز دارای تحصیلات تکمیلی - کارشناسی ارشد و دکتری - بودند. با توجه به نتایج بدست آمده در جدول1 ضریب همبستگی بین فراوانی فرسودگی شغلی با ابعاد سرمایه روان شناختی کارکنان می باشد نشان دهنده رابطه معنا دار منفی بین مولفه ها می باشد بجز در مولفه خود کار آمدی و تاب آوری که با فرسودگی شغلی رابطه معناداری ندارد. - . - S 0/05
