بخشی از مقاله

خلاصه

تحلیل استراتژیک،تدوین و انتخاب استراتژی ،دو مولفه مهم و نخستین فرایند مدیریت استراتژیک هستند که نیازمند شناسایی و تحلیل قوتها و ضعفهای درون سازمان و فرصتها و تهدیدهای محیطی است.تکنیک های بسیاری را می توان برای تحلیل موارد استراتژیک بکار برد که از میان آنها ،ماتریس SWOT از شهرت بسیاری برخوردار است.این ماتریس،قوتها و ضعفهای درون سازمان و فرصتها و تهدیدهای خارج سازمان را به خوبی ارزیابی می کند؛اما ضعفهایی هم دارد: از جمله عدم توجه به اهداف سازمان،عدم توجه به تمامی عوامل درونی و بیرونی سازمان.

در این مقاله برای حمایت از تحلیل استراتژیک،تدوین و انتخاب استراتژی؛ماتریس SWOT تکمیلی ارائه می گردد که یک مجموعه راهکارهای ترکیبی پیشنهاد می نماید.سپس در پایان برای جلوگیری ازتناقض با اصل تمرکز در استراتژی ها و به منظور تحلیل و فیلتر کردن آنها، از ماتریس QSPM برای دستیابی به بهترین استراتژیها استفاده می کنیم. در پایان با یک مثال، ماتریس مذکور را پیاده سازی می نماییم.

کلمات کلیدی: مدیریت استراتژیک، تحلیل SWOT، ماتریس QSPM،

.1 مقدمه - با 2 خط 9pt فاصله از کلمات کلیدی -

تحلیل SWOT ابزاری کارآمد برای شناسایی شرایط محیطی و توانایی های درونی سازمان است .پایه و اساس این ابزار کارآمد در مدیریت استراتژیک، شناخت محیط پیرامونی سازمان است .حروفSWOT که آن را به شکل های دیگری مانند TOWS هم می نویسند، ابتدای کلمات Strength به معنای قوت،Threat به معنای تهدید،Weakness به معنای ضعف و Opportunity به معنای فرصت است.ماهیت قوت و ضعف به درون سازمان مربوط می شود و فرصت و تهدید معمولاً محیطی است.

قوت ها:

قوتهای سازمان همان منابع و تواناییهایی است که در اختیار دارد و می تواند از آنها به منظور ایجاد یک مزیت رقابتی استفاده کند .موارد زیر می توانند از قوت های شرکت به حساب آیند:

نام تجاری و برند شناخته شده.

مزیت در قیمت تمام شده.

دسترسی اختصاصی به منابع طبیعی.  دسترسی به شبکه های توزیع مناسب.

ضعفها:

نبودن بعضی از تواناییهای کلیدی در سازمان می تواند به عنوان یک ضعف در سازمان تلقی گردد.موارد زیر می توانند از ضعف های شرکت ها باشند:

ناشناخته بودن در میان مشتریان. عدم دسترسی به منابع.

عدم دسترسی به شبکه های توزیع.
نکته حائز اهمیت در اینجا امکان تبدیل شدن ضعف ها و قوت ها به یکدیگر در شرایط گوناگون است.برای مثال ظرفیت تولید بالا می تواند یک مزیت و قوت برای شرکت محسوب شود اما همین ظرفیتبالا در شرایط رکود و تغییرات تکنولوژیکی می تواند باعث کاهش چابکی شرکت گردد و به آن لطمه بزند.

فرصتها:

شناسایی و بررسی دقیق محیط خارجی می تواند فرصت های جدیدی را برای مدیران شرکت نمایان سازد و همین فرصتها می توانند آغازگر مسیر جدیدی برای توسعه و رشد باشند .فرصت ها می توانند شامل شرایط زیر باشند:

نیاز برطرف نشده مشتری. ظهور تکنولوژی های جدید. کم شدن محدودیت های قانونی. حذف موانع تجارت جهانی.

تهدیدها:

تغییر در متغیرهای خارجی و محیطی می تواند محدودیتهایی را برای شرکت در پی داشته باشد. مواردی چون: تغییر در سلیقه مشتری که باعث فاصله گرفتن او از محصولات ما می شود.ظهور پرقدرت محصولات جایگزین. افزایش محدودیت های تجاری.به هر حال شرکت نمی بایست منتظر به وجود آمدن فرصت هایی در محیط خارجی باشد، بلکه باید تلاش کند تا با تقویت قوتهای درونی اش مزیت رقابتی جدیدی را برای شرکت یا سازمان خلق کند.

خلق این مزیتهای رقابتی از طریق هماهنگی بین قوتها و تواناییهای درون سازمانی و فرصتهای کوچک یا بزرگ برون سازمانی است .حتی در برخی مواقع، اهمیت فرصت به قدری است که سازمان انگیزه لازم برای غلبه بر یک ضعف داخلی را نیز پیدا خواهد کرد. برای توسعه این استراتژیها، یعنی همان استراتژیهایی که باعث هماهنگی قوت های درون سازمانی با فرصتهای محیط خارجی است، می توان از ماتریس SWOT بهره برد.

.2 ماتریس پیشنهادی SWOT تکمیلی

آنالیز سوات را باید یکی از مهمترین ابزارهای پشتیبانی تصمیم دانست که در جهت آنالیز نظاممند محیط داخل و خارج سازمان بکار می رود - . - Dyson, 2004; Kurttila et al, 2000 این آنالیز مهمترین عوامل داخلی و خارجی استراتژیکی را که ممکن است در آینده سازمان اثر داشته باشند، خلاصه می کند - . - Stewart, Moamed & Daet, 2002 این ماتریس یکی از ابزارهای مهمی است که مدیران بدان وسیله اطلاعات را مقایسه می کنند. مقایسه کردن عوامل داخلی و خارجی از مشکل ترین بخشهای تهیه ماتریس سوات است و به قضاوت خوبی نیاز دارد - دهقانی، بحرانی و سوخکیان، . - 1389

ورودی های فرآیند سوات شامل موارد زیر است: چشم انداز و مأموریت فعلی  تحلیل محیط درونی تحلیل محیط بیرونی برای آنکه بدانیم از طریق استراتژی می خواهیم به کجا برویم و همچنین بدانیم مبنای تحلیل هایمان چه باید باشد و هدف غایی ما از تحلیل ها چیست به چشم انداز و مأموریت فعلی سازمان نیاز داریم. چشم انداز و ماموریت به ما کمک می کنند تا اهداف استراتژیک را در هنگامه تحلیل ها گم نکنیم.

کیفیت آنالیز SWOT صوت گرفته بسیار وابسته به ورودیهای ماتریس SWOT است؛ لازم است در تعیین عوامل قوت و ضعف، فرصت و تهدید، از جوانب مختلف به محیط داخلی و خارجی سازمان نگریسته شود تا بتوان ورودیهای صحیحی را در ماتریسSWOT و یا آن چیزی که به پروفایل SWOT شناخته می شود داشته باشیم.نکته مهم آن است که از یک سو باید از جامعیت تحلیل محیط درونی و بیرونی اطمینان حاصل کنیم و از دیگر سو نباید تعداد عوامل ضعف، قوت، فرصت و تهدید زیاد باشد. زیاد بودن تعداد عوامل، نشان از آن دارد که تفکر استراتژیک وجود ندارد .زمانی که همه چیز مهم است هیچ چیز مهم نیست.

نقاط ضعف و قوت رویکرد سوات

از نقاط قوت رویکرد موارد زیر است:
.a ساده است هم در فهم و یادگیری و هم در اجرا. .b فراگیر است و همه با آن آشنایی دارند.

.c شرکت کنندگان در جلسات استراتژی به صورت گام به گام نتایج را تولید و درک می کنند. از نقاط ضعف چنین رویکردی باید به چنین مواردی اشاره کرد:

-1 به هنگام پیشنهاد استراتژیها، هدف تعامل سازمان با عوامل محیطی، در راستای بقاء و تدوام فعالیت سازمان می باشد و اهداف رشد و تعالی سازمان ممکن است مورد غفلت استراتژیستها قرار گیرند.

-2 استراتژی های برآمده از اتریسم سوات، نوعاً راهکارهایی هستند که از مواجهه و تعامل یک عامل محیطی با یک عامل درون سازمانی تولید شده اند و کمتر امکان توجه به تمامی عوامل محیطی و عوامل درون سازمانی برای طراحی و پیشنهاد استراتژیهای فوق وجود دارد.

به منظور پوشش نقاط ضعف ماتریس سوات، ماتریس SWOT تکمیلی به شرح زیر پیشنهاد می گردد :

در متن اصلی مقاله به هم ریختگی وجود ندارد. برای مطالعه بیشتر مقاله آن را خریداری کنید