بخشی از مقاله
چکیده
مدیریت پسماند در شهر ساحلی بابلسر به دلایلی مانند گردشگر پذیر بودن, اکوسیستم شکننده و حساس,عدم وجود اراضی بایر و تراکم بالای جمعیت از اهمیت خاصی برخوردارمی باشد که لزوم تدوین برنامه راهبردی مبتنی بر واقعیتهای موجود را اجتنابناپذیر و حتمی مینماید. از مناسب ترین فنون برنامهریزی ماتریس swotاست که بهعنوان ابزار نوین تحلیل عملکرد و وضعیت شکافها مورد استفاده قرار میگیرد.
در این تحقیق به روش توصیفی-تحلیلی ابتدا بر اساس پرسشنامه و مصاحبه با کارشناسان و صاحبنظران عوامل درونی و بیرونی مؤثر بر مدیریت پسماند بابلسر شناسایی و وزن دهی شدند که نشاندهنده کمتر بودن نقاط قوت از نقاط ضعف و همچنین استفاده کمتر از فرصتهای موجود در مقابل تهدیدها هست در مرحله بعد با تعیین 12 راهبرد در 4 گروه st,wt,so,woماتریس سوات و تعیین میزان جذابیت آنها با استفاده از ماتریس QSPM راهبرد بازیافت بهعنوان استراتژی برتر مشخص گردید.
مقدمه
امروزه برنامهریزی پسماند شهری از مقیاسهای اصلی توسعه یا فتگی شهرها محسوب می شود وبا توجه به چشم انداز 20 ساله و اصل 50 قانون اساسی مدیریت پسماند از ضروری ترین محور های توسعه پایدار می باشد.
مدیریت پسماند امری فرابخشی و از ارکان اصلی توسعه پایدار شهری قلمداد می شود که نقش اساسی در بالا بردن استاندارد زندگی و توسعه یافتگی شهری بر جای می گذارد
در چشم انداز 1404 ایران مدیریت یکپارچه پسماند باید منطبق بر محورهای توسعه پایدارو با بالاترین رتبه کیفی و کمترین انتشار آلودگی باشد
مدیریت پسماند در تعریف کلی به کلیه اقداماتی که درراستای ممانعت از تولید بی رویه, کاهش زباله ,جمع آوری ,حمل ,پردازش و دفع آن صورت می گیرد اطلاق می گردد. در تعریف کاربردی تر مدیریت پسماند شامل جمع آوری، حمل ، پردازش، باز یافت و دفع زباله با در نظر داشتن مسائل اقتصادی, زیست محیطی و اجتماعی می باشد
اولین بار عنوان مدیریت پسماند در کنفرانس ریو 1992 مورد توجه قرار گرفته است که از آن زمان در تمامی اسناد مهم جهان از جمله دستورر کار21 که در آن تغییر در الگوی مصرف مواد و انرژی و کاهش تولید زباله به عنوان یکی ارکان توسعه پایدار می باشد,آورده شده است. مدیریت و مهندسی مواد زائد شهری امروزه از علوم بسیا رپیشرفته در کشورهای جهان اول محسوب می شود
با توجه به افزایش جمعیت و مصرف گرایی فزاینده تولید زباله در سطح شهرهای کشور به نسبت گذشته نه چندان دور افزایش چشمگیری داشته است که با ادامه روند فعلی مدیریت پسماندتبعات منفی عمیقی بر محیط زیست شهری و اکوسیستم طبیعی وارد می نماید .این معضل در شهرهای ساحلی و توریستی با توجه به اکوسیستم شکننده تر و جمعیت شناور ناشی از حضور گردشگران بیشتر و عمیق تر باشد.
جهت شناخت دقیق وضعیت فعلی مدیریت پسماند بابلسر و تعیین راهبرد های برتر ازروش swot استفاده شده است که با توجه به نیاز به داشتن ابزاری قدرتمند جهت تجزیه وتحلیل مناسب عوامل رسیدن به اهداف سازمان و تعیین استراتژیهای مناسب که تضمین کننده موفقیت و بهره وری آن می باشند با بررسی موقعیت داخلی - نقاط قوت و ضعف - وموقعیت خارجی - فرصت ها و تهدیدها - وضعیت موجود تحلیل شده است وبا ارائه راهبردها جهت برون رفت و حرکت به سوی موقعیت مطلوب معرفی گریدند. این تحقیق دردنیا نوآوری ندارد اما برای اولین بار در شهر بابلسر صورت می گیرد که امید است با نهادینه شدن مبانی نظری حاصل از اجزای آن گام موثری در بهبود مدیریت پسماند این شهر زیبا در نهایت ارتقاء کیفیت محیط زیست آن گام های موثری برداشت.یکی از مناسب ترین فنون برنامه ریزی و تجزیه و تحلیل استراتژی ماتریس swot - تحلیل نقاط قوت ,ضعف ,فرصتها و تهدیدها - می باشد که امروزه به عنوان ابزار نوین و کارآمد تحلیل عملکردو و ضعیت سازمان ها مورد استفاده قرار می گیرد.
مواد و روش ها
در این تحقیق از دو روش مطالعات کتابخانه ای و میدانی بهره گرفته شد که درروش کتابخانه ای با بررسی اسناد و مدارک و انواع تحقیقات مکتوب و غیر مکتوب مطالعات پایه ای صورت گرفت و درروش میدانی با استفاده از مشاهده, بازدیدهای میدانی و مصاحبه با کارشناسان و عوامل اجرایی مدیریت پسماند بابلسرومتخصصین و کارشناسان خارج از شهرداری به بررسی نقاط قوت ، ضعف ، فرصت ها و تهدید ها پرداخته شد که از پرسشنامه به تعداد محدود از مدیران ، کارشناسان مرتبط جهت شناخت بیش تر و وزن دهی عوامل داخلی و خارجی موثر بر مدیریت پسماند بابلسر استفاده شد.
Swot :
حرف اول چهارواژهW - weaknerness - S - Strength - T - Threats, - O - 0pportunity است. قلمرو ماتریس swot وسیع و گسترده و به عنوان یک چارچوب مفهومی برای تحلیل های سیستمی به حساب می آیدکه امکان بررسی عوامل و مقایسه تنگناها ,تهدیدها , جنبه های آسیب زا ,فرصتها و موقعیتهای محیط بیرونی به همراه نقاط قوت و ضعف به وجود می آورد.
برای موفقیت در تحلیل swot باید شناخت خوبی در مورد وضعیت موجود و روند های حاکم داشته باشیم . در تحلیلswot دو وضعیت کلی در ونی و بیرونی وجود دارد که در وضعیت درونی شاخص های قوت و ضعف بررسی می شود نقاط قوت همان دانش, تکنولوژی , انگیزه و روحیه نو آوری ,دارایی مالی ، ارتباط .و..می باشد که به استفاده از فرصت ها و مبارزه با تهدید ها کمک می کند. نقاط ضعف به هر گونه نقص داخلی گفته می شودکه امکان استفاده از فرصتها را کاهش می دهد. در وضعیت بیرونی با فرصت و تهدید مواجه ایم که فرصت به هر موقعیت یا ویژگی در جهت بهبود وضعیت اطلاق می گرددو نقاط تهدید چالش حاصل از روند نامطلوب می باشدکه به صورت نامساعد بر موقعیت منطقه تاثیر می گذارد.
