بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضر بر اساس سالنامه آماري 1390تهیه شده است ،که در این پژوهش بیست و چهار شهرستان از استان خوزستان بر اساس شاخص هاي آموزشی ،خدماتی ، فرهنگی ، بهداشتی و درمانی با هدف آشنایی با میزان توسعه یافتگی و عقب ماندگی و ارائه پیشنهادات مناسب جهت رفع مشکلات و کمبودها در شهرستان هاي استان بررسی گردیده است این پژوهش در صدد است که با استفاده از روش - موریس - به بررسی تجزیه و تحلیل شاخص هاي توسعه در استان خوزستان بپردازد .
نتایج تحقیق نشان می دهد که شهرستان هاي اهواز ، دزفول و آبادان توسعه یافته تر از دیگر شهرستان ها هستند و شهرستان هاي اندیکا ، هفتکل و هویزه در رتبه هاي خیلی محروم قرار دارند.
-1مقدمه
اساسی ترین گام در روند برنامه ریزي توسعه ي منطقه اي شناخت وضعیت موجود بر علل شکل گیري آن در منطقه است.
در توسعه ي پایدار ،شاخص هاي توسعه ي انسانی جایگاه خاصی دارند و امروزه دیگر به جاي شاخص هاي توسعه ي اقتصادي ،از مفهوم توسعه ي انسانی صحبت می شود. برخی از این ئشاخص ها مانند:-1 سطح زندگی و-2 دانش در توسعه ي پایدار اهمیت زیادي دارند.آموزش براي همه ،اساس توسعه ي پایدار انسانی است.آموزش بنیادي همچنان اولویت مطلق است؛زیرا نخستین گام ضروري براي پیشرفت ،یادگیري درست و فراگیري ارزش هاست ودر گسترشش دیگر مهارت هاي ضروري براي زندگی نیز نقش اساسی ایفا می کند.آموزش کلید دموکراسی واقعی و مشارکتی است و صلح و توسعه ي پایدار با ان پیوند نا گسستنی دارد.
توسعه موجب افزایش سرماگذاري در تعلیم وتربیت می شود، به تجربیات و آگاهی مردم می افزاید،آگاهیهاي مردم و آموزش عمومی ،آزادیهاي سیاسی را پاسداري می کند و این امر اساس همه ي پیشرفت هاي اجتماعی اقتصادي و فرهنگی محسوب میگردد
همگام با توسعه ي شهر نشینی و تحولات اجتماعی و اقتصادي شهرها،چه از نظر اجتماعی و چه از نظر اقتصادي،در زمینه يزندگی در شهرها ،نارسایی هایی به چشم می خورد که در بسیاري از مواردبه صورت مسائل حاد جلوه گر شده است.
در برنامه ریزي توسعه، هدف عبارت است مجموع خواسته هاي نهایی جامعه، اعم از اقتصادي ، اجتماعی و یا فرهنگی که منبعث از نظام ارزش هاي حاکم بر جامعه است.هر برنامه اعم از جامع و اجرایی داراي مقصود و منظور رهایی است ، مثلا در مورد برنامه ي جامع - - بهداشت - - تامین بهسازي محیط و امکانات تندرستی جامعه، هدف کلی ونهایی است
هدف از برنامه ریزي توسعه در هر جامعه معمولا افزایش کیفیت زندگی ،سطح در آمد، اشتغال ، آموزش ،بهداشت و تغذیه ،مسکن و سالم سازي کیفیت محیط زیست و ازبین بردن فقر می باشد .بدین ترتیب می توان اذعان داشت هدف از توسعه بهبود شرایط کلی زندگی مردم است .در هر کشوري اقشار خاصی از مردم هستند که وضع زندگی آن ها به مراتب بهتر ازدیگران است.از این رو توسعه باید بیشترین توجه خود را به کسانی معطوف کند که سطح زندگی مطلوبی ندارند
با دست یافتن به حدي از رشد در پهنه ي کشور و نیز ایجاد توانایی هایی براي توسعه در بعضی نقاط و نواحی توسعه نیافته ي کشورو رسیدن به تعادل هاي بخشی در اقتصاد ملی ،توسعه ي موزون که که مرحله ي بالایی از توسعه ي کشور است،آغاز می شود .ایجاد تعادل منطقه اي در کشور،سیماي توسعه یافتگی آن کشور در افق زمانی است که با روري یکسان قابلیت هاي توسعه در آن کشوربوجود آمده باشد .یعنی تعادل در تخصیص منابع و بهره مندي از ظرفیت هاي تولیدي مابین مناطق یک کشور ،یک آرمان است که با گذر از مراحل ضروري توسعه ي کشور مقدور خواهد بود.
امروزه کشورهاي در حال توسعه به منظور تقویت زیر بناهاي اقتصادي و اجتماعی خود، رهایی از وابستگی ،رفع نبود تعادل هاي منطقه اي و در نهایت ،رسیدن به توسعه پایدار ،بسیج منابع و بخصوص تخصیص ها و تصمیم سازي هاي مدیریتی ،نیازمند شناسایی امکانات و منابع خویش هستند.با توجه به این امر که توزیع نامتعادل منابع و عوامل اقتصادي و اجنماعی ،استعداد ها و قابلیتهاي متفاوتی را براي مناطق مختلف به همراه داشته و از آنجا که یکی از بنیانهاي اطلاعاتی لازم یراي برنامه ریزي صحیح ملی و منطقه اي ،آگاهی از توانمندیهاي مناطق مختلف است ،تعیین موقعیت و جایگاه مناطق مختلف بویژه از نظر میزان توسعه یافتگی ،اهمیت ویژه اي دارد.
هر منطقه باید به نوبه ي خود مورد مطالعه قرار گیردتا بر اساس ویژگیها و خصوصیات خاص آن،نظام ها و روش هاي برنامه ریزي مناسب را براي ارائه ي طرح هاي عمرانی و اجراي آن ها انتخاب و ارائه نمود.هرگز نمی توان یک الگوي از پیش ساخته شده را به مثابه یک راهکار عام در تمام مناطق عملی و پیاده نمود. اما گاهی روندهاي توسعه از مجاري و کانالهایی عبور می نمایند که به عنوان هدفهاي نهایی وغایی پیشرفت ورشد اقتصادي،و به منزله ي استراتژي توسعه می توان سرمشق و نهایت خاستگاه رشد و توسعه در سطح کلیه مناطق باشند
-2 بیان مسئله
یکی از مشکلات اساسی توسعه ي فضایی و ناحیه اي ،گسیختگی سازمان فضایی و عدم سلسله مراتب مبتنی بر رابطه تعاملی میان سکونتگاه ها است.در همین راستا تعیین و تشکیل سلسله مراتبی از سکونتگاه ها که بتواند چهارچوب موثري براي توزیع جمعیت ،فعالیت ها، خدمات و کارکردها در سطح مختلف باشد ،ضروري است. بنابراین به کارگیري معیارها و روش هاي کمی ، جهت سطح بندي سکونتگاهها در سیستم فضایی مناطق،نه تنها موجب شناخت تفاوت میان سکونتگاهها می گردد،بلکه این سطح بندي معیاري براي تعیین انواع خدمات مورد نیاز و تعدیل نابرابري بین سکونتگاهها است.
مسائل برخاسته از شهر که برنامه ریزان شهري را به چالش می کشانند،طبیعت متفاوتی دارند.این مشلات ممکن است عللی چون اجتماعی ،فرهنگی،اقتصادي ، کالبدي،مدیریتی،جغرافیایی و........... داشته باشد؛از این رو درك این مسائل و مشکلات بر خاسته از عوامل مختلف به مهارت ها و تخصص هاي ویژه اي نیاز دارد.
از آن جایی که استان خوستان یکی از استان هاي وسیع جنوب غرب است ،لذا اهمیت وضرورت برنامه ریزي براي این ناحیه به شدت احساس می شود.توسعه ي متعادل و هماهنگ شهرستان هاي استان خوزستان نیازمند ایجاد پیش ساختها وساختارهاي متناسب با وسعت و شرایط منطقه اي است که این امر مستلزم صرف هزینه جهت مرتفع کردن موانع است،وجود منابع سرشار نفت،گاز و در آمد حاصل از آن می تواند بخشی از عقب ماندگی این شهرستان ها را جبران نماید.
-3اهداف تحقیق
-1آشنایی بامیزان توسعه یافتگی و عقب ماندگی شهرستان هاي استان خوزستان
-2ارائه پیشنهادات مناسب جهت رفع مشکلات و کمبودها در شهرستان هاي استان خوزستان
-3آگاه ساختن مسئولان استان در جهت توجه به شهرستانهاي محروم
-4فرضیه هاي تحقیق
-1 به نظر می رسد میزان جمعیت شهرستانها در پراکندگی شاخص هاي توسعه موثرند .
-2به نظر می رسد دوري و نزدیکی شهرستان ها به مرکز استان باعث توزیع ناعادلانه شاخص هاي توسعه شده است.
-5 موقعیت جغرافیایی مکان مورد مطالعه
خوزستان با مساحت 64000 کیلومترمربع 4 درصد کل کشور در وسیع ترین استان نیمه غربی ایران قرار دارد.
