بخشی از مقاله
چکیده:
اهمیت گردشگری به عنوان پدیدهای نوین، از ابعاد مختلف اقتصادی، سیاسی، اجتماعی- فرهنگی و زیست محیطی قابل بررسی است. شرایط آب و هوایی، طبیعی، جغرافیایی، تاریخی و فرهنگی باعث شده است تا کشور ایران در زمرهی اولین کشورها از نظر قابلیت گردشگری در جهان محسوب گردد. گرچه گردشگری به تنهایی نمیتواند منجر به توسعه کشور شود ولی با ورود گردشگر به تدریج نیاز به تغییر و ایجاد امکانات برای اقامت، جابجایی و سایر فعالیتهای مربوطه، توسعه را نیز در پی خواهد داشت و در دراز مدت باعث افزایش امکانات و تاسیسات خواهد شد. اما انزوای جغرافیایی، عدم سرمایهگذاری در مناطق مرزی و نبود آموزش و اطلاع رسانی مناسب از جمله عوامل کلیدی در توسعه نیافتگی شهرهای مرزی کشور به شمار می روند.
که در این راستا گردشگری میتواند به عنوان محرک توسعه در این مناطق زمینه ایجاد اشتغال و درآمدزایی را فراهم نموده و راهبردی برای توسعه منطقهای باشد. شهرستان مرزی سردشت نیز با وجود دارا بودن قابلیتهای بالقوه و بالفعل فراوان برای جذب گردشگری تاکنون از توسعه اقتصادی نامتوازنی برخوردار بوده است.این مقاله روشی توصیفی - تحلیلی است به شناسایی و تحلیل جاذبههای گردشگری منطقه مورد نظر و نقشی که در توسعه اقتصادی آتی آن خواهند داشت می-پردازد.یافتههای تحقیق بیانگر وجود جاذبههای توریستی در شهرستان سردشت بوده که در صورت شناخت و برنامهریزی و مدیریت صحیح آنها میتوان به توسعه پایدار اقتصادی در سطح محلی و منطقهای نایل گردد.
واژگان کلیدی: جاذبههای گردشگری، توسعه اقتصادی، گردشگری، شهرستان سردشت، جایگاه گردشگری
مقدمه:
گردشگری در جهان کنونی، صنعتی پاک و سومین پدیده اقتصادی پویا، پر رونق و رو به توسعه است که پس از صنایع نفت و خودروسازی گوی سبقت را از دیگر صنایع جهانی ربوده اند - غفاری،. - 1386 به گونه ای که بر اساس برآورد سازمان جهانی جهانگردی، ارزش وجوه حاصل از جهانگردی و مسافرت در دهه آتی با سرعتی افزونتر از تجارت جهانی به سطحی بالاتر از اقلام صادراتی در دیگر بخش های اقتصادی خواهد رسید World 1995 - . - Tourism Organization. تاکنون صنعت جهانگردی بیش از صد میلیون فرصت شغلی مستقیم ایجاد کرده و مبنای تحولات شگرف اقتصادی- اجتماعی در سراسر جهان قرار گرفته است. - World Tourism 1993 -
.Organization. توسعه گردشگری موجب رونق اقتصادی و کاهش فقر میشود همچنین تأثیر به سزایی در افزایش درآمد و کاهش بیکاری و در نتیجه افزایش رفاه اجتماعی دارد. علاوه بر آن گردشگری عاملی است برای گفتگوی بین فرهنگها و تمدنها و از نظر سیاسی نیز، روابط بین ملل و دول را متعادلتر و نزدیکتر میسازد.گردشگری انواع مختلفی دارد و شناخت انواع گردشگری برای برنامهریزی دراین عرصه اهمیت اساسی دارد.در یک تقسیمبندی، گردشگری به سه نوع فرهنگی، طبیعتگردی و ماجراجویانه تقسیم شده است که به طور مختصر از آن به عنوان گردشگری ACE یاد میشود. - فنل، - 2003 انواع دیگر گردشگری در حال افزایش است نظیر گردشگری فضایی، گردشگری الکترونیکی که در سالهای اخیر آغاز شده است.
گردشگری تاثیر فراوانی بر ابعاد اقتصادی،اجتماعی، فرهنگی و سیاسی کشورها میگذارد. سرمایههای اقتصادی را به جریان می اندازد، به دنبال آن افزایش تقاضا برای سفر به داخل کشور امنیت داخلی کشور را افزایش میدهد و به مشروعیت سیاسی این کشور در عرصه بین المللی میانجامد - تقوایی و دیگران،. - 1389 با این همه، اگر چه ایران از نظر منابع طبیعی و جاذبه های گردشگری در زمره ده کشور نخست جهان است، متأسفانه همه آمارهای سازمان جهانی جهانگردی در سالهای گذشته از روند بسیار کند ورود گردشگران به ایران و در نتیجه، سهم ناچیز این صنعت در درآمد ناخالص ملی کشورمان حکایت دارد - کارگر، . - 1386
از این رو بررسی جغرافیای طبیعی ایران و نیز امکان سنجی هر کدام از جاذبههای گردشگری قابل سرمایهگذاری در کشور ما بیانگر آن است که گردشگری در ایران یک منبع اقتصادی کم نظیرخاص بسیار مستعد و البته رها شده به حال خود است، شهرستان سردشت نیز با دارا بودن قابلیتها و پتانسیلهای فراوان و چشماندازهای جغرافیایی متنوع، دارای توانهای بالقوه مناسبی برای جذب توریست میباشد که متاسفانه بسیاری از این توانها به فعل در نیامده و یا مورد استفاده صحیح قرار نگرفتهاند. شهرستان سردشت با وسعتی معادل 1411 کیلومتر مربع در جنوب غربی استان آذربایجان غربی واقع شده است و با بهرهمندی از جاذبه-های گوناگون طبیعی، فرهنگی و تاریخی، دارای استعدادهای فراوان در توسعه صنعت گردشگری است.
اما عواملی چون نامناسب بودن بیش از حد راههای ارتباطی شهرستان با شهرستانهای همجوار و فاصله زیاد آن با مرکز استان و نقطه صفر مرزی،تبلیغات منفی علیه منطقه، نبود هتل و پارک آنچنانی برای رفاه گردشگران از عمده مشکلات جذب توریست در شهرستان سردشت میباشد.از اینرو، میتوان با شناخت، برنامهریزی و سرمایهگذاری در زمینه جاذبههای واقع در این شهرستان گامی مهم و موثر در توسعه گردشگری و به تبع آن رونق اقتصادی منطقه برداشت. هدف این مقاله نیز شناخت و بررسی جایگاه گردشگری و مهمترین قابلیتهای بالقوه و بالفعل آن در توسعه، تحول و رونق اقتصادی شهرستان سردشت است که میتوانند در توسعه اقتصادی آتی آن موثر واقع شوند.
تاریخچه گردشگری:
توریسم و گردشگری در معانی وسیع کلمه،از جمله عادات قدیم طبقه ثروتمند بوده است. اما جنبش گردشگری بویژه از سده هیجدهم،که قرن ظهور رومانتیسم و پیدایش انقلاب صنعتی است، رو به گسترش و بالندگی می-نهد. قدیمیترین اشکال گردشگری که در اروپا بسیار رایج بوده، مسافرتهای اشراف و شاهزادگان جوان بوده است که به منظور آشنایی با شیوههای مختلف حکومت و زندگی مردم به نقاط مختلف صورت میگرفته است. چنین مسافرتهایی جزئی از برنامههای سنتی آموزش و پرورش آنان را تشکیل میداده که بعضاً تدارک آن توسط سازمانهای ویژهای که مأموریت ترتیب دادن آن را به عهده داشتند انجام میگرفته است. - رهنمایی،. - 43
اشکال دیگری از توریسم در دنیای قدیم سفرهای درویشان، قلندران، جاسوسان و مسافرتهای استثنایی ماجراجویان بوده است که برای کسب اطلاعات و ارضاء حس جادثه جویی خود صورت میگرفت. - رضوانی،. - 28 کلمات توریست و توریسم اولین بار به صورت رسمی در سال 1937توسط اتحادیه ملل استفاده شدند. لغت گردشگری - - tourism از کلمه tourبه معنای گشتن اخذ شده که ریشه در لغت لاتینturns به معنای دور زدن، رفت و برگشت بین مبدأ و مقصد و رخش دارد که از یونانی به اسپانیایی و فرانسه و در نهایت به انگلیسی راه یافته است. گردشگری، سیاحت یا توریسم به طور کلی به عنوان مسافرت تفریحی در نظر گرفته میشود.
هر چند که در سالهای اخیر شامل هرگونه مسافرتی میشود که شخص به واسطه آن از محیط کار یا زندگی خود خارج شود. به کسی که گردشگری میکند گردشگر، سیاح یا توریست گفته میشود.واژه گردشگر از زمانی پدید آمد که افراد طبقه متوسط اقدام به مسافرت کردن نمودند. از زمانی که مردم توانایی مالی بیشتری پیدا کردند و عمرشان طولانیتر شد، این امر ممکن شد. - .http:/wikipedia.org - در سالهای اخیر گردشگری به عنوان صنعت بدون دود، منبع درآمد سرشار در تجارت جهانی و عنصر مهمی در بهبود و تنظیم موازنه بازرگانی و تراز پرداختهای بسیاری از کشورها شده است، رشد قابل توجه و چشمگیر گردشگری در پنجاه سال اخیر نشان دهنده اهمیت فراوان اقتصادی و اجتماعی این پدیده است.
گردشگری در تولید ناخالص ملی نقش مهمی ایفا میکند، »تراز پرداختها، که نشان دهنده معاملات بینالمللی هر کشور است، را متوازن میسازد. لوئیس ترنر گردشگری را امید بخشترین و پیچیدهترین صنعتی میداند که جهان سوم با آن روبرو است و معتقد است گردشگری بیشترین قابلیت را برای جانشینی دیگرصنایع درآمدزا دارد. - لی،. - 1378 در اینجا به تعدادی از مهمترین انواع گردشگری اشاره میشود گردشگری تفریحی: در این نوعگردشگری، گردشگری ساحلی بسیار مورد توجه است و گردشگران معمولاً برای بهرهبرداری از چهار S - sun, sea,sand - sex,به سواحل نقاط مختلف سفر میکنند.
