بخشی از مقاله
چکیده
هدف از تحقیق حاضر بررسی رابطه انگیزش تحصیلی با فرسودگی تحصیلی دانشجویان بود. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل دانشجویان دانشگاه آزاد واحد مهاباد در سال تحصیلی 1395-96بود . - N=5000 -
نمونه آماری مطالعه حاضر شامل 400 دانشجو دختر و پسر از مقاطع مختلف تحصیلی از بین جامعه آماری بود که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ایی چندمرحله ایی انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های انگیزش تحصیلی هارتر و پرسشنامه فرسودگی تحصیلی برسو و همکاران استفاده شد. برای تحلیل داده ها از آزمون ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون استفاده شد. نتایج مطالعه نشان داد بین انگیزش تحصیلی با فرسودگی تحصیلی رابطه معناداری وجود دارد.
با توجه به یافته های حاصل از پژوهش حاضر، توجه اساسی به دوران تحصیل قبل از دانشگاه در زمینه ی آموزش جنبه های انگیزش تحصیلی می تواند جهت جلوگیری از بروز فرسودگی تحصیلی در سال های نوجوانی و دانشگاهی موثر باشد.
.1 مقدمه
انگیزش فرایندی درونی است که رفتار را در طول زمان فعال کرده، هدایت نموده و نگه میدارد - پینتریچ1، . - 2004 بر اساس دلایلی که برای انجام یک فعالیت وجود دارد انگیزش را میتوان به دو مقوله درونی و بیرونی تقسیم کرد. انگیزش درونی از عوامل شخصی همچون نیازها، علایق، کنجکاوی، و احساس لذت، و انگیزش بیرونی از عوامل خارجی همچون دریافت پاداش و اجتناب از تنبیه نشأت میگیرد.
از طرف دیگر فرسودگی اولین بار، توسط فرویدنبرگ2 در سال 1974 هنگامی مطرح شد، که او وضعیتی از خستگی و یأس فزاینده را در افرادی که خدمات مراقبتی ارئه می دادند، شناسایی کرد. فرسودگی حالتی از خستگی ذهنی و هیجانی است که حاصل سندرم استرس مزمن مانند گرانباری نقش، فشار و محدودیت زمانی و فقدان منابع لازم برای انجام دادن وظایف و تکالیف محوله است
با توجه به اینکه یکی از اهداف و وظایف مهم آموزش عالی ایجاد زمینه برای رشد همه جانبه فرد و تربیت انسانهای سالم، کارآمد و مسئول برای ایفای نقش در زندگی فردی و اجتماعی است. از آنجایی که دانش جویان به عنوان رکن اساسی نظام آموزشی کشور ، در دستیابی به اهداف نظام آموزشی نقش و جایگاه ویژه ای دارند، توجه به این قشر از جامعه از لحاظ آموزشی و تربیتی، باروری و شکوفایی هر چه بیشتر نظام آموزشی و تربیتی جامعه را موجب می گردد. با توجه به اینکه فرسودگی تحصیلیمتغیر نسبتاً جدیدی است، که کمتر روی آن تحقیق انجام شده است.
بنابراین با توجه به اهمیت این قشر از جامعه و هچنین خلاء پژوهشی موجود در زمینه فرسودگی تحصیلی پژوهش حاضر در صدد پاسخ گویی به پرسش می باشد که آیا بین انگیزش تحصیلی با فرسودگی تحصیلی دانشجویان رابطه وجود دارد؟
.2 ادبیات نظری و پیشینه تحقیق
فرسودگی1 حالتی از خستگی ذهنی و هیجانی است که حاصل سندرم استرس مزمن مانند گرانباری نقش، فشار و محدودیت زمانی و فقدان منابع لازم برای انجام دادن وظایف و تکالیف محوله است - ماسلاچ و اسچافلی2، . - 2001 فرسودگی تحصیلی در موقعیتهای آموزشی با ویژگی هایی مانند خستگی ناشی از الزامات مربوط به مطالعه، رشد حس و نگرش بدبینانه و بدون حساسیت نسبت به مطالب درسی و نیز احساس پیشرفت شخصی ضعیف در امور درسی و تحصیلی مشخص می شود
افرادی که فرسودگی تحصیلیارند معمولاً علایمی مانند بی اشتیاقی نسبت به مطالب درسی، ناتوانایی در ادامه حضور مستمر در کلاس های درس، مشارکت نکردن در فعالیت های کلاسی، احساس بی معنایی در فعالیت های درسی و احساس ناتوانی در فراگیری مطالب درسی و در نهایت افت تحصیلی را تجربه می کنند
فرسودگی تحصیلی، تأثیر بسزایی در سرنوشت فرد داشته و هزینه گزافی به خانواده و جامعه تحمیل می کنداخیراً. متغیر فرسودگی به موقعیت ها و بافت های آموزشی گسترش پیدا کرده است که از آن با عنوان فرسودگی تحصیلی4 نام برده می شود
بر اساس تحقیقات و پژوهش های انجام شده می توان گفت که فرسودگی تحصیلی در موقعیت های آموزشی با ویژگی هایی مانند خستگی ناشی از الزامات مربوط به مطالعه، رشد حس و نگرش بدبینانه و بدون حساسیت نسبت به مطالب درسی و نیز احساس پیشرفت شخصی ضعیف در امور درسی و تحصیلی مشخص می شود
افرادی که فرسودگی تحصیلی دارندمعمولاً علایمی مانند بی اشتیاقی نسبت به مطالب درسی، ناتوانایی در ادامه حضور مستمر در کلاس های درس، مشارکت نکردن در فعالیت های کلاسی، احساس بی معنایی در فعالیت های درسی و احساس ناتوانی در فراگیری مطالب درسی و در نهایت افت تحصیلی را تجربه می کنند. فرسودگی تحصیلی، شامل سه حیطه ی، خستگی تحصیلی7، بی علاقگی تحصیلی8 و ناکارآمدی تحصیلی9 می شود. افرادی که فرسودگی تحصیلی دارند معمولاً علایمی مانند بی اشتیاقی نسبت به مطالب درسی، ناتوانایی در ادامه حضور مستمر در کلاس های درس، مشارکت نکردن در فعالیت های کلاسی، احساس بی معنایی در فعالیت های درسی و احساس ناتوانی در فراگیری مطالب درسی و در نهایت افت تحصیلی را تجربه می کنند
یکی از متغیرهای مرتبط با فرسودگی تحصیلی، انگیزش تحصیلی می باشد. اصطلاح انگیزش نخستین بار از واژه لاتین موو که به معنی حرکت است گرفته شد. انگیزه را چرایی رفتار گویند. به عبارت دیگر هیچ رفتاری را فرد انجام نمی دهد که انگیزه ای یا نیازی محرک آن نباشد. انگیزش انسان اعم از خودآگاه یا ناخودآگاه، ناشی از نیازهای اوست. بنابراین در تعریف انگیزه می توان گفت: انگیزه یا نیاز عبارت است از حالتی درونی و کمبود یا محرومیتی که انسان را به انجام یک سری فعالیت وا می دارد
نظریهی شناختی اجتماعی، یادگیری را از عملکرد اعمال یادگرفته شدهی قبلی متمایز میکند. افراد با دیدن الگوها یاد میگیرند، اما دانش و مهارتهایی که به دست میآورند ممکن است در زمان یادگیری نشان داده نشوند. افراد مهارتها را تا زمانی که آنها جهت نشان دادن آن برانگیخته نشوند بروز نمیدهند. انگیزش برای انجام دادن مهارتهای یادگرفته شدهی قبلی، ممکن است از این عقیده ناشی شود که این مهارتها در موقعیت موردنظر مناسب هستند و پیامدها مثبت خواهد بود. انگیزش، عملکرد و یادگیری را تحت تأثیر قرار میدهد. اگرچه انگیزش میتواند یادگیری را تحت تأثیر قرار دهد، این دو قابلتفکیک هستند
انگیزش پیشرفت تحصیلی را بر اساس رویکردهای گوناگونی تعریف نمودهاند. بعضی از این رویکردها به انگیزشهای مربوط به موفقیت بهطور عام میپردازند. یکی از آنها رویکرد هدفهاست. رویکرد هدفها بر اساس انگیزشهای سازگارانه و ناسازگارانه پدید آمده است
از مهمترین موضوعات شناختی مرتبط با یادگیری که در این پژوهش موردبررسی قرار میگیرد، راهبردهای انگیزش برای یادگیری است. چهارچوب اصلی نظریهی راهبردهای انگیزش برای یادگیری بر این اساس استوار است که دانشآموزان چگونه ازنظر فراشناختی، انگیزشی و رفتاری، یادگیری خود را سامان میبخشند.
پینتریچ - - 2002 معتقد است انگیزش یک فرایند است و نه یک فرآورده. ما نمیتوانیم انگیزشرا مستقیماً مشاهده کنیم، اما میتوانیم آنها از رفتارهایی مانند انتخاب نوع تکالیف، نوع تلاش، استقامت و گفتار استنباط کنیم
در اوایل سال 1970 دو نوع انگیزش شناسایی شد: انگیزش درونی و انگیزش بیرونی
.3 مواد و روش کار
روش تحقیق برحسب هدف کاربردی، از نظر میزان نظارت و درجه کنترل، میدانی و از لحاظ گردآوری اطلاعات توصیفی-پیمایشی از نوع همبستگی می باشد. جامعه آماری مورد بررسی در این تحقیق شامل کلیه دانشجویان مشغول به تحصیل در دانشگاه آزاد اسلامی واحد مهاباد بودند که در سالتحصیلی1395-96 تعداد آنها 5000 نفر بر اساس آمار سالتحصیلی بوده است.
حجم نمونه طبق جدول مورگان تعداد نمونه 357 نفر محاسبه گردید. اما در این پژوهش برای افزایش اعتبار بیرونی پژوهش و احتمال افت پرسشنامه ها تعداد 420 پرسشنامه اجرا شد که از بین آنها 20 پرسشنامه معیوب بود و در نهایت 400 پرسشنامه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. روش نمونه گیری در این تحقیق به صورت تصادفی خوشه ایی چند مرحله ایی از هر دانشکده انتخاب شدند.
