بخشی از مقاله
چکیده
هدف اصلی تحقیق حاضر ارزیابی سطح کاربرد فناوری اطلاعات در بین مدیران و کارشناسان ارشد سازمان آموزش و پرورش استان خوزستان و شناسایی موانع مؤثر بر توسعه کاربرد فناوی اطلاعات در این سازمان می باشد. روش تحقیق توصیفی همبستگی و تحلیلی از نوع شناسایی عوامل مؤثر بر متغیر وابسته - تحلیل عاملی - میباشد. جامعه آماری، مدیران و کارشناسان ارشد سازمان آموزش و پرورش استان خوزستان بوده است. ابزار تحقیق پرسشنامه محقق ساخته بر اساس مطالعات در زمینه موانع کاربرد فناوری اطلاعات بوده است. با توجه به نتایج آزمون KMO و بارتلت، دادهها برای تحلیل عاملی مناسب بوده است
بر اساس نتایج تحقیق، مهمترین عوامل شناسایی شده به عنوان مانع توسعه کاربرد فناوی اطلاعات در سطح سازمانی عبارت بودند از:
عامل اول: احساس منفی نسبت به فناوری اطلاعات و احساس عجز و ناکامی در کاربرد آن.
عامل دوم: موانع نبود حمایت و پشتیبانی مدیریت ارشد سازمان از کاربرد فناوری اطلاعات و برنامه ریزی ضعیف.
عامل سوم: عدم وجود مکانیزمهای انگیزشی و میل به ثبات و عدم تغییر.
عامل چهارم: توجه صرف به بعد سخت افزاری فناوری اطلاعات به جای فرهنگ سازی.
عامل پنجم: نا آشنایی افراد سازمان با زبان انگلیسی امکان تحقق چشم انداز کاربرد فناوری اطلاعات را کاهش میدهد.
مقدمه
اهمیت و نقش فناوری اطلاعات به عنوان عاملی پرقدرت در تغییرات اقتصادی و اجتماعی باعث گردیده سرمایه گذاریهای زیادی برای توسعه آن صورت گیرد
این سرمایهگذاریها در سال 2004 میلادی در بازار جهانی فناوری اطلاعات و ارتباطات بیش از 2/6 تریلیون دلار بوده است و برای سال 2007 میلادی 3/2 تریلیون دلار پیشبینی میشود - WITSA 2004, .15 - توجه جدی به این فناوری در ایران از سال 1381 به بعد و در قالب قانون بودجه و آیین نامه های اجرایی آن بود که هزینهکرد صدها میلیارد تومان را در این حوزه بویژه در بخش دولتی امکانپذیر ساخت
با وجود حجم سرمایهگذاریها در این حوزه و منافعی که برای کاربرد آن بیان شده - Peansupap and Walker 2005 - ، شواهد نشان میدهند میزان موفقیت کاربرد این فناوری چندان رضایتبخش نبوده است - Luna-Reyes .et al. 2005 - اما به راستی فناوری اطلاعات چیست؟
عمومی ترین تعریف فناوری اطلاعات که تعداد کثیری از علما و دانشمندان نظیر اندولسن - 1999 - 1،کمپل2 - 1999 - ، ادواردز - 1999 - 3، گرام - 1999 - ، شوبر - 1999 - 4، ویلدسترم - 1999 - 5 و ... بر آن اتفاق نظر دارند این چنین بیان شده است: "فناوریهای اطلاعات شامل محدوده وسیعی از اختراعات و رسانه های ارتباطی است که سیستمهای اطلاعاتی و افراد را به همدیگر مرتبط می کنند شامل پست صدا6، پست الکترونیکی7، کنفرانس صوتی8، کنفرانس ویدئویی9، اینترنت، نرم افزارها، سخت افزارها و مانند آن. سیستمهای اطلاعات و فناوری های اطلاعات اغلب در هم پیچیده هستند و معمولاً آنها را با همدیگر به اسم فناوریهای اطلاعاتی به کار می برند
در سالهای اخیر در سراسر دنیا هزینههای فناوری اطلاعات در سازمانها، اعم از کوچک یا بزرگ، خدماتی یاتولیدی ، انتفاعی یا غیر انتفاعی افزایش یافته است . هزینه های خودکارسازی دفتری و خودکارسازی تولید که شامل کامپیوترها، بسته های کاربردی، توسعه نرمافزارهای مطابق با نیاز، ارتباطات، شبکههای کامپیوتری و اینترنت است؛ سرمایه گذاری محسوب می شود و معمولا به منظور توسعه اثربخشی، افزایش بازدهی، نگهداری و ارتقای جایگاه رقابتی سازمان صورت میگیرند. متأسفانه همه سرمایهگذاریها و فناوری اطلاعات نتایج مورد انتظار را به بار نمی آورند. این واقعیت به همراه گامهای سریع تغییر در منسوخ شدن فناوری اطلاعات در ابعاد سخت افزار و سکوهای نرم افزاری، مدیران سازمانها را وامیدارد تا برنامهریزی بلند مدت در مدیریت فناوری اطلاعات را مورد توجه قرار دهند
یکی از موارد اصلی که باید در این برنامه ریزی مورد توجه قرار گیرد، شناسایی موانع کاربرد فناوری اطلاعات در سازمان است تا بتوان در جهت برطرف نمودن آنها گام برداشت. از این رو در این پژوهش با تکیه بر پژوهش های پیشین، سعی بر آن بود که موانع کاربرد فناوری اطلاعات در سازمان آموزش و پرورش خوزستان که خود متولی اصلی در آموزش استان است؛ شناسایی شود.
پیشینه پژوهش
عوامل مؤثر بر کاربرد فناوری اطلاعات به دو دسته عوامل بازدارنده یا موانع و عوامل پیشبرنده یا موفقیت تقسیم می شوند. موانع کاربرد فناوری اطلاعات، عواملی هستند که باعث شکست کامل کاربرد این فناوری میشوند یا پس از کاربرد، باعث رها شدن یا توقف آن می گردند. موانع ممکن است موجب دست نیافتن به هدفها یا ایجاد پیامدهای ناخواسته نیز شوند. در مقابل عوامل موفقیت، عواملی هستند که باعث موفقیت کامل کاربرد فناوری اطلاعات و تداوم آن می شوند، یا از ایجاد پیامدهای ناخواسته آن جلوگیری می کنند.
پژوهشهای پیشین نشان می دهند پاره ای از عوامل مؤثر بر کاربرد فناوری اطلاعات تأثیری دوسویه دارند؛ بدین معنا که وجود آنها باعث موفقیت و نبود آنها مانع کاربرد این فناوری به شمار میرود. عواملی نیز هستند که بودنِ«» آنها به موفقیت در کاربرد این فناوری منجر می شود، اما »نبودنشان« الزاماً باعث شکستِ آن نمی شود. عواملی نیز وجود دارند که بودنِ«»شان به شکست در کاربرد این فناوری منجر می شود، اما »نبودن«آنها الزاماً باعث موفقیتشان نمی شود. نتایج پژوهشهای پیشین گاه به این تفاوتها اشاره دارند و گاهی نیز آن را تصریح نمیکنند. با وجود این، موانع کاربرد فناوری اطلاعات در سازمانها، تاکنون از جنبهها و به شکلهای گوناگونی بررسی شده اند.
