بخشی از مقاله
چکیده:
پژوهش حاضر با هدف، تحلیل محتوای کتاب اجتماعی پایه چهارم ابتدایی سال 1393 بر اساس تکنیک ویلیام رومی است. روش مورد استفاده در این پژوهش، تحلیل محتوا به روش ویلیام رومی است. جامعه آماری پژوهش، کتاب اجتماعی پایه چهارم ابتدایی سال 1393 است. نمونه آماری، کل جامعه آماری است بر اساس این تحلیل ضریب درگیری فراگیران با محتوا در سه مؤلفهی »متن«، »پرسش« و »تصویرهای« کتاب بر اساس مقولههای معین شده در هر مؤلفه مورد توجه قرار گرفته است.یافتهها در کل نشان میدهد که این کتاب تنها در مؤلفهی پرسش به شیوهی فعالی تألیف شده و فراگیران را درگیری یادگیری می کند.
مقدمه:
از آنجا که یکی از مهمترین مسائل بشر در تمام ادوار تاریخی مقوله تعلیم و تربیت و پرورش نسل جوان برای ورود به اجتماع و جامعهپذیری آنان بوده و تعلیم و تربیت از بارزترین دل مشغولیهای جوامع بوده و حتی در اشکال سنتی و تصادفی مستلزم محتوا و تجارب خاصی می باشد. قدمت برنامههای درسی به اندازه حوزه تعلیم و تربیت است از جمله قلمروهای برنامهریزی درسی مجموعهای از فعالیتهای سهگانهی طراحی برنامه درسیٌ ساخت برنامه درسیٍ و تدوین برنامه درسیَ است که بیوشاسب از آنها تحت عنوان مهندسی برنامه درسی نام میبرند
کتابهای درسی منبع بسیار خوبی برای انتقال مفاهیم برنامه درسی و اصلی ترین و مهمترین منبع یادگیری در نظامهای آموزشی محسوب میشوند
با آگاهی از نقش و اهمیت کتاب درسی در پیشرفت امر آموزشی و با توجه به تغییر نظام آموزشی در سالهای اخیر ضرورت دارد تا به بررسی کتابهای درسی و تحلیل آنها پرداخته شود و در این میان بررسی کتابهای جدید التألیف از اهمیت به سزایی برخوردار است.
تحلیل محتوا یکی از پرکاربردترین روشهای پژوهش در مطالعات علوم تربیتی است. در تحلیل محتوا به جای مشاهده مستقیم رفتار مردم یا پرسش در مورد آن، به ارتباطاتی که آنان پدید میآورند و پیامهایی که رد و بدل می کنند توجه میشود و مورد بررسی قرار میگیرند.
نوریان - 1388 - به نقل از پرورش - 1392 - بیان میکند کتابهای درسی منعکس کننده تغییرات برنامه درسی و ارزشهای جامعه هستند.
اسکی بکِ: عقیده دارد برنامه درسی در حقیقت نوعی نقشه یا چارت تجارب است که از طریق آن از فراگیر انتظار میرود به طور کار آمد آن را بیاموزد و در موقعیتهای واقعی زندگی آن را به کار گیرد
مفهوم تحلیل محتوا و تعاریف آن
تحلیل محتوا: فن پژوهش عینی و اصولی و احتمالاً تحلیل کمیّ در محتوا به منظور تفسیر آن را تحلیل محتوا میگویند تفکر بنیادی تحلیل محتوا عبارتست از قرار دادن اجزای یک متن - کلمات، جملات، پاراگرافها و امثالهم بر حسب واحدهایی که انتخاب میشوند - در مقولههایی که از پیش تعیین شدهاند
تحلیل محتوا از نظر بارکوز: وی معتقد است که تحلیل محتوا عبارتست از تحلیل علمی، جامع، دقیق و منظم پیامهای ارتباطی
تحلیل محتوا: روشی »غیر واکنشی« و »غیر مداخلهای« است. زیرا اسناد مورد مطالعه و متون مورد تحلیل قبل از آن ثبت شدهاند و تحلیل گران و محققان در کار تألیف، تدوین و ایجاد اسناد و مدارک مداخله ای ندارد
چرا محتوا را تحلیل میکنیم؟
برای یافتن نسبت بین اهداف و محتوا به منظور بهبود محتوای موجود محتوا دارای عناصر متعدد و پیچیدهای است ضمن آنکه جنبههای مختلفی را نیز در بر دارد. از این رو یکی از دلایل تحلیل محتوا تشخیص این عناصر و آن جنبه هاست.
مواردی از تحلیل محتوا:
- 1 تحلیل محتوا به منظور مشخص کردن انواع مفاهیم و مطالب به کار رفته
- 2 تحلیل محتوا به منظور تعیین اهداف آموزشی
- 3 تحلیل محتوا به منظور بررسی معیارهای انتخاب محتوا
- 4 تحلیل محتوا به منظور تعیین نقاط ضعف و اصلاح برنامه
- 5 تحلیل محتوا به منظور بررسی میزان درگیرشدن یادگیرنده با محتوای کتاب
