بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضر با هدف تحلیل محتوای کتب درسی علوم تجربی پایهی پنجم و ششم دوره ی ابتدایی براساس مولفه های مهارت زندگی است. ازنظر نوع تحقیق توصیفی-تحلیلی و جامعه آماری شامل متن نوشتاری متن درسی علوم تجربی پایههای پنجم و ششم دوره ابتدایی درسال تحصیلی 95-96 می باشدوجامعه با نمونه برابراست. برای جمع آوری داده ها ازفرم تحلیل محتوای محقق ساخته استفاده شده است.
در این پژوهش به مولفههای درک اصول آزادی عدالت و تساوی، شرکت درفعالیتهایی که منافع را بهبود میبخشد، نشان دادن رفتارهای اجتماعی و مهارتهای حرفهای کمترین توجه شده است یا به عبارتی هیچ توجهی نشده و بیشترین میزان توجه به مولفه مهارت مربوط به رعایت و بکارگیری نکات ایمنی با 0/91درصد است لذا از میان مولفههای فرعی مهارت مربوط به رعایت و بکارگیری نکات ایمنی و مهارت استفاده از فن آوری کمترین میزان توجه و به مهارت تشخیص علائم ایمنی بیشتر از سایر مولفه ها توجه شده است.
مقدمه
رشدشخصیت وتحکیم هویت و نظام ارزش ملی ودینی و اخلاقی وانسانی دانش آموزان ایرانی مهم ترین وظیفه تربیتی آموزش و پرورش است. وتربیت شهروندی محلی وملی وجهانی ومهارتهای زندگی انسان از طریق آموزش درست اندیشیدن باید به عنوان بخش جدایی ناپذیر ازبرنامه های درسی مدارس درنظرگرفته شود. آموزش وپرورش ایران اگر بخواهد به هویت ملی و نظام ارزشی کودکان و نوجوانان اعتلا بخشد باید آنان را برای زندگی درعصرجهانی شدن درقرن حاضر آماده کند.
آموزش وپرورش برای پویایی و بالندگی ناگزیراست مدرسه را به دنیای واقعی پیوند بزند ودرکنار ارائه ی دانش های تخصصی در رشته های علمی کمک کند تابتئاند سبک زندگی ایرانی واسلامی ومهارتهای لازم زندگی رابه کودکان ونوجوانان بیاموزد تادرآینده درمواجهه با موانع واقتضائات زندگی درعصر جدید عکس العمل ورفتارمناسبی را بروز دهد. - فاطمه اسدالهی، - 1395 ویژگیهای قرن اخیر پیشرفت تکنولوژی تغییرات سریع درزندگی گوناگونی جوامع ، جهانی شدن تربیت شهروند ، افزایش فشارهای روانی در زندگی روزمره و اهمیت رویارویی با آنها ازجمله مشکلات زندگی امروزه است .
تغییرات عمیق فرهنگی وتحول درشیوه های زندگی بسیاری ازافراد دررویارویی بامسایل زندگی فاقد توانائیهای لازم واساسی هستند وهمین امر آنان را درمواجهه باچالش ها ومسایل زندگی روزمره آسیب پذیر ساخته است . ازطرفی دانش آموزان علاوه برموفقیت تحیصیلی باید همکاری ومشارکت درکارها رایاد بگیرند در موضوع های مربوط به اجتماع وسلامتی تصمیمات مسئولانه بگیرند درمقابل نفوذ منفی گروه همسن ورسانه های جمعی و بیگانه ازخود مقاومت نمایند وبه نحو سازنده به خانواده واجتماع خود کمک کنند.
ازآنجا که آموزش وپرورش یک نهاد رسمی است که درکنار خانواده تعلیم وتربیت کودکان ونوجوانان را برعهده دارد ازاهم ابزارهای این نهاد کتب درسی است که باید نیازهای اساسی دانش آموزان خصوصا مهارت زندگی رادربرگیرد مرحله گذر از کودکی به نوجوانی طبق نظرپیاژه - مرحله عملیات صور - از 11- 10 سالگی آغاز می شود که تقریبا همان سالهای پنجم ابتدایی به لعد است دراین دوران دانش آموزان به تدریج وارد استدلال فکری می شوند.
تجهیز کتب درسی به آموزش مهارت زندگی می تواند گامی بزرگ درجهت حل مشکلات آنها دراین سنین بردارد وافرادیراتربیت کند که بتواند با مسائل و مشکلات زندگی فردی اجتماعی به نحو شایسته برخورد کند. - فائزه سادات محمد حسینی، - 1389 ازآنجا که نظام آموزشی ما مطالب تدوین شده درکتابهای درسی به عنوان محوراصلی برنامه آموزشی قلمداد می شود. - هاشمی کوچک سرابی، - 1375 بنابراین گنجاندن این مهارت ها درکتاب های درسی ضروری می باشد. ودراین تحقیق ازمیان کتابهای درسی دوره ابتدایی آن کتابهایی انتخاب شده است که تا کنون کمتر افرادی ازکتب علوم تجربی دوره ابتدایی در رابطه با مولفه مهارت زندگی انجام داده اند.
رشد سریع تکنولوژی آسایش و آرامش قابل توجهی برای ما به ارمغان آورده است. با این وصف ارزیابی ها نشان می دهد با وجود توسعه اقتصادی و صنعتی کشورها آسیب ها و مشکلات روانی- اجتماعی هم رشد فزایندهای داشته است - نیک پرور،. - 1383 انسان امروز به لحاظ وسعت و پیچیدگی تغییرات زندگی با چالش های فراوانی رو به روست ازجمله این چالش ها می توان به مواردی چون جهانی شدن و بومی ماندن، بحران سلامتی وتغذیه، فن آوری اطلاعات و مشکلات خانوادگی اشاره کرد - ادیب، . - 1382 لذا با توجه به لزوم پرداختن محتوای کتب درسی دوره ابتدایی به مقوله مهارتهای زندگی در هزاره سوم و هدف این پژوهش، محقق در صدد پاسخگویی به این پرسش است که محتوای کتب علوم تجربی ابتدایی پایه های پنجم و ششم تا چه میزان به مولفه های مهارت زندگی توجه نموده است.
.2 روش تحقیق
این پژوهش از نظر هدف از نوع کاربردی است و اطلاعات آن می تواند در آینده برای پزوهشهای کاربردی مفید باشد. همچنین از نظر روش توصیفی و از نوع تحلیل محتوا است جامعه آماری شامل کتب علوم تجری پایه پنجم وششم دوره ابتدایی درسال تحصیلی -96 95 است که باتوجه به ماهیت موضوع پژوهش و محدودیت جامعه آماری ازنمونه گیری صرفنظر و به منظور دستیابی به داده های دقیق و قابل اعتماد از روش تمام شمار استفاده شد لذا جامعه و نمونه برابراست.
واحد تحلیل جمله انتخاب شده است ابزارگردآوری اطلاعات سیاهه تحلیل محتوا بود که درپژوهشهای قبلی ازآن استفاده شده است. با نظر کارشناسان روانشناسی تربیتی و صاحبنظران رشته برنامه درسی وکارشناسان آموزش وپرورش استان هرمزگان برای اندازه گیری روایی ابزار گردآوری داده ها در اختیار یک نفراز دانشجویان دکتری برنامه درسی و 3 نفر از استادان روانشناسی تربیتی دانشگاه آزاد رودان قرارگرفت و آن را تایید نمودند. در این پژوهش میزان پایایی بر اساس درصد توافق بین دو کد گذار و براساس ضریب پایایی هولستی محاسبه شد و میزان توافق دوکد گذار 0/83 درصد محاسبه شد.
