بخشی از مقاله
چکیده
روش حسابداری ارزش منصفانه یک روش گزارشگری مالی است، که به شرکتها اجازه میدهد، داراییها و بدهیهای خود را بر مبنای برآورد قیمتهایی گزارش کنند، که در صورت فروش دارایی، دریافت یا در صورت تصفیه بدهی، پرداخت خواهند کرد. به موجب حسابداری ارزش منصفانه، شرکتها زیانهای ناشی از کاهش ارزش دارایی یا افزایش بدهیهای خود را گزارش میکنند. این زیانها ممکن است منجر به کاهش حقوق مالکانه و سود شرکتها و مؤسسات شود.
طرفداران حسابداری ارزش منصفانه معتقدند، این روش اطلاعات کاملی را افشا میکند و شفافیت حسابداری بدین معنی است که صورتهای مالی، درست و دقیق تهیه شدهاند و اطلاعات کاملی را درباره فعالیتهای مؤسسه و وضعیت مالی شرکت ارائه میکنند. به دلیل این که در حسابداری ارزش منصفانه، صورت سود و زیان، ارزش اقتصادی واقعی فعالیتهای شرکت و ترازنامه داراییها، بدهیها و حقوق مالکان را به ارزش منصفانه منعکس میکنند؛ بنابراین میتوان گفت که این روش اطلاعات شفافتری را ارائه میکند، در مقابل، منتقدین معتقدند گزارش کردن زیانهای ناشی از تغییر قیمتها با قیمتهای بازار سهام، رابطه معکوس دارد و به طور کلی باعث افزایش ریسک مالی میشود.
برای انداره گیری ارزش متعارف بایستی فرضیات و تخمین های بسیاری را به کار برد، در این مقاله، مطالعه انداره گیری ارزش متعارف بر اساس برآورد حسابداری انجام می شود. در این مقاله مفهموم ضمنی برآورد حسابداری ارزش متعارف با توجه به استاندارد گزارش مالی بین المللی، انداره گیری ارزش متعارف و شرح مفاهیم حسابداری مالی شماره و در چارچوب مفهومی برای گزارش مالی، انجام شده و شرح داده می شود که برآورد حسابداری ارزش متعارف مطابق با موضوع صورتهای مالی چند منظوره و مشخصات کیفی اطلاعات مالی سودمند است. همچنین نظرات موافقان و مخالفان مرور شده و هزینه و منافع اجرای این سیستم بررسی می شود. در پایان پیشنهادات کاربردی ارائه می شود.
کلیدواژه: برآورد حسابداری، ارزش متعارف، اندازه گیری ارزش متعارف، قابل اعتماد
مقدمه
حسابداری ارزش منصفانه یک روش گزارشگری مالی است که به شرکتها اجازه میدهد داراییها و بدهیها را بر مبنای برآورد قیمتهایی گزارش کنند که در صورت فروش دارایی دریافت یا در صورت تصفیهی بدهی پرداخت خواهند کرد. به موجب حسابداری ارزش منصفانه، شرکتها زیانهای ناشی از کاهش ارزش دارایی یا افزایش بدهی های خود را گزارش میکنند. این زیانها ممکن است منجر به کاهش حقوق مالکانه و سود شود. طرفداران حسابداری ارزش منصفانه معتقدند، این روش اطلاعات کاملی را افشا میکند و شفافیت حسابداری بدین معنی است که صورتهای مالی، درست و دقیق تهیه شدهاند و اطلاعات کاملی را دربارهی فعالیتهای موسسه و وضعیت مالی شرکت ارائه میکنند.
به دلیل این که در حسابداری ارزش منصفانه، صورت سودو زیان، ارزش اقتصادی واقعی فعالیتهای شرکت، و ترازنامه داراییها، بدهیها و حقوق مالکان را به ارزش منصفانه منعکس میکنند. بنابراین میتوان گفت که این روش اطلاعات شفافتری را ارائه میکند در مقابل، متقدین معتقدند گزارش کردن زیانهای ناشی از تغییر قیمتها با قیمتهای بازار سهام رابطهی معکوس دارد و به طور کلی باعث افزایش ریسک سامانهی مالی میشود.
از طرفی سرمایهگذاران جهت افزایش دقت و قابلیت اتکا به باورهای خود از طریق گرداوری اطلاعات دارای انگیزه بیشتر هستند. آنها اگر بتوانند بیابند که کدام تفسیر درست تر است، این امر میتواند بهسرعت تبدیل به یک فرصت سرمایهگذاری مناسب گردد. تلاش سرمایهگذاران جهت انجام این امر منجر به هدایت ارزش سهم به سمت ارزش کارا خواهد شد. به احتمال فراوان، حداقل بخشی از این اطلاعات از تحلیل صورتهای مالی خواهد آمد.
قیمتهای اوراق بهادار در شرایط معاملات پر سروصدا و انتظارات منطقی دارای قدرت اطلاعدهندگی هستند. در صورت صحیح بودن اطلاعات منتشر شده، بهای بازار در حضور معاملات پر سروصدا به سوی کارایی پیش میرود، منظور این است که سرمایهگذار انتظار دارد بهای بازار اوراق بهادار منعکسکنندهی تمام اطلاعات موجود باشد؛ اما یافتههای بعدی آشکار میکند که این امر صحیح نیست میزانی که سرمایهگذاران اقدام به جمعآوری اطلاعات اضافی میکنند، بهعوامل متعددی بستگی دارد؛ نظیر میزان آگاهیدهندگی قیمت، کیفیت اطلاعات صورتهای مالی و هزینه تحلیل و تفسیرها این عوامل منجر به پیشبینی های تجربی درباره چگونگی واکنش قیمتهای بازار نسبت به اطلاعات صورتهای مالی میگردد.
ارزشیابی دارایی- بدهی و انعکاس آنها در صورتهای مالی، میتواند راهگشای تصمیمگیریهای آینده باشد. پس لازم است ارزشی در گزارشهای مالی قرار گیرد که علاوه بر افزایش شفافیت گزارشگری، تعبیرکننده عادلانهترین و منصفانهترین ارزش باشد. لذا این مقاله با توجه به روشهای ارزشیابی دارایی و بدهیها، علت توجه به ارزش منصفانه را مطرح ساخته و مروری تحلیلی بر مفهوم حسابداری منصفانه خواه داشت.
زمینه تجربی و مفهومی
با در نظر گرفتن خطرات و عدم قطعیت موجود در محیط اقتصادی در حال رشد، اهمیت اندازه گیری ارزش متعارف به طور فزاینده ای مهم می شود، و به طور خاص، برآورد حسابداری اندازه گیری ارزش متعارف به طور گسترده ای مورد استفاده قرار می گیرد.عمدتا تحقیقات نظری در مورد برآورد حسابداری ارزش متعارف را مراجع تدوین استانداردها قرار می دهند. به عنوان مثال هیئت استانداردهای بین المللی حسابرسی و اطمینان بخشی، استاندار بین المللی حسابرسی - بازنگری و بازنویسی شده - ، برآوردهای حسابداری حسابرسی، شامل برآوردهای حسابداری ارزش متعارف و افشاگری های متعارف در فوریه سال 2008 نسخه ISA 540 ترکیبی با نسخه های ISA 540 و ISA 545 بوده - افشاگری ها و اندازه گیری های ارزش متعارف حسابرسی - که برای کاربردها و توسعه برآورد حسابداری ارزش منصفانه سودمند بود را مطرح می سازد.
مدل گزارشگری ارزش منصفانه در ایالات متحده امریکا توسط استاندارد های حسابداری بیش از 5سال پیش پذیرفته شده است ولیکن بکارگیری و اهمیت بکارگیری آن با توجه به شرایط خاص اقتصادی امروزه بیش از پیش اهمیت یافته است در دستیابی سال 2006 انجمن استانداردهای حسابداری مالی 2FASB استاندارد جدید و بحث انگیز جدیدی درخصوص حسابداری ارزش های منصفانه منتشر نمود که تحت عنوان استاندارد شماره 157 اندازهگیری ارزش منصفانه FAS 157 منتشر شد که در آن بطور کلی رهنمودهایی برای استفاده و بکارگیری این استاندارد مطرح گردید اما شرایط جدید بازار حسب وضعیت بحران اقتصادی منجر به انتقاداتی نسبت به حسابداری ارزش های منصفانه از جمله 157 FAS گردید.
بررسی الگوهای مختلف ارزشیابی دارایی و بدهی
تعیین ارزش دارایی بدهی با توجه به روش تعیین و محاسبه ویژگیهای منتسب به دارایی یا بدهی تعیین میشود. لذا ویژگیهای مرتبط با طبقهبندی داراییها و بدهیها در سه طبقه اصلی ارزش ورودی، ارزش خروجی و ارزش اقتصادی قرار میگیرد.تفاوت بین روشهای اندازهگیری و تعیین ارزش داراییها بدهیها و در نهایت اندازهگیری سود، از ویژگیهای منتسب به دارایی بدهی یا تفاوتهای واحدهای اندازهگیری حادث میشود که این ویژگیها را میتوان به سه روش طبقهبندی کرد.
برحسب اثرگذاری برگذشته، حال یا آینده،با توجه به نوع معاملهای که انجامشده، یا در حال انجام - خرید، فروش و اجاره - است، وبراساس ماهیت رویدادی که معیار ارزشیابی را مشخص میسازد.حال این پرسش مطرح میشود که استفادهکنندگان ازصورتهای مالی، چه ارزشی را بیشتر مورد توجه قرار میدهند؟استرلینگ بهمنظور مقایسه روشهای مختلف ارزشیابی - الگوهای ارزشیابی - از دو معیارخطا، خطای مربوط به زمان و خطای مربوط به واحد اندازهگیری و نیز از لحاظ مربوط بودن با توجه به عامل زمان در شرایط تغییر سطح عمومی قیمتها، قابلیت تفسیر و درک توسط استفادهکننده را مورد ارزیابی قرار داد و به این مهم پی برد که هر یک از روشهای ارزشیابی دارای ویژگی خاص در تاریخ اندازهگیری است و آنچه تفاوت بین این روشها را ایجاد میکند، زمان و بهموجب آن تغییر در شرایط محیط اندازهگیری است.
