بخشی از مقاله
چکیده
هدف پژوهش حاضر شناخت و پیش بینی رابطه بین آلکسی تیمیا - ناگویی خلقی - و استرس ادراک شده با سلامت روان دانشجویان شهرستان لردگان در سال تحصیلی 94-95 بود. این تحقیق از نوع تحقیقات توصیفی و به روش همبستگی می باشد. جامعه آماری پژوهش شامل همه ی دانشجویان دانشگاه آزاد، پیام نور و علمی کاربردی شهرستان لردگان بود که در سال 94-95 مشغول به تحصیل بوده و در فاصله ی سنی 18 تا 40 قرار داشتند. تعدادآنها نفررمی باشدکه به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای حجم نمونه نفر 174 - زن و 174 مرد - برآورد×گردید. ابزارهای گردآوری داده ها شامل پرسشنامه سلامت عمومی گلدبرگ - 1972 - ، مقیاس آلکسی تیمیا و مقیاس استرس ادراک شده کوهن - 1983 - بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها در بخش آمار توصیفی - میانگین و انحراف معیار - و در بخش آماراستنباطی - از همبستگی پیرسون و رگرسیون چند متغیره - با کمک نرم افزار SPSS - V.19”استفاده شد.
با توجه به داده های بدست آمده از جدول ماتریس همبستگی رابطه ی معکوس معنی داری بین سلامت روانی، الکسی تیمیا و نیز استرس ادراک شده و نشان می دهد هرچه میزان آلکسی تیمیا و استرس ادراک شده بالاتر باشد میزان سلامت روان کمتر است. همچنین نتایج تحلیل رگرسیون چندگتنه نیز نشان دادکه هیچکدام از متغیرهای پیش بین قادر بر پیش بینی سلامت روانی نمی باشد. در بررسی میانگین و انحراف معیار متغیرهای پژوهش نشان داد که بین دانشجویان دختر و پسر از لحاظ آلکسی تیمیا تفاوت معناری مشاهده می شود؟ به عبارت دیگر،دانشجویان دختر نسبت به دانشجویان پسر از آلکسی تیمیای بالا تری برخوردارند. همچنین بین دانشجویان دختر و پسر از لحاظ استرس ادراک شده و سلامت روانی و ابعاد آن تفاوت معناداری وجود ندارد.
کلمات کلیدی: آلکسی تیمیا، استرس ادراک شده، سلامت روان، دانشجویان
مقدمه
یکی از محورهای ارزیابی هر جامعه،بهداشت روان آن جامعه است. بی گمان،سلامت روان نقش برجسته ای در تضمین پویای و کار آمد هر جامعه ایفا میکند . - شیربیم ،سودانی و شفیع آبادی ،. - 1388 از سوی دیگر، دانشجویان از اقشار برگزیده جامعه و سازندگان فردای کشور هستند؛ بنابراین سلامت روان آنان از اهمیت ویژه ای در یادگیری و افزایش آگاهی علمی برخوردار است - ساکی و کیخانی،. - 1381 برخی از پژوهش ها به شیوع اختلال های روانی در دانشجویان اشاره داشته اند؛ نتایج یک پژوهش اختلال ها دردانشجویان علوم پزشکی کشور را 15/6 درصد گزارش کرده است - شریعتی،کفاشی،قلعه بندی،فاتح و عبادی، - 1381 در دانشجویان علوم پزشکی تهران44درصد - اسدی،نخئی، نجفی و فاضل، - 2007 گزارش کرده اند .
به نظر می رسد شناسایی عوامل مرتبط با سلامت روان دانشجویان بتواند در درمان وپیشگیری مفید باشد، یکی از این عوامل مرتبط می تواند، آلکسی تیمیا باشد،زبراموتان - 2007 - معتقد است افرادی که توانایی شناخت احساسات خود را دارند وحالت های هیجانی خود را به گونه ای مؤثر ابراز می کنند، بهتر می توانند با مشکلات زندگی روبه رو شوند و در سازگاری با محیط ودیگران موفق ترند که درنتیجه، این افراد از سلامت روانی بیشتری برخوردار خواهند بود. اصطلاح ناگویی خلقی یا» آلکسی تیمیا« اولین بار توسط سیفنوز - 1973 - در توصیف افرادی به کاربرده شد که فقدان ظرفیت عاطفی آنها،منجر به شکست در تشخیص و توصیف هیجانات و به کلام درآوردن آنها می شود - به نقل از میجو - دیگن و لانسن،× . - 2006اصطلاح » آلکسی تیمیا« به معنی فقدان لغت برای هیجانات است .
در توصیف ناگویی خلقی چهار ویژگی عنوان شده که عبارت اند از: » دشورای در شناسایی احساسات« ، » دشورای در توصیف احساسات« ، دشورای در تمایزگذاری بین هیجانات و تحریکات بدنی ناشی از برانگیختگی هیجانی و » سبک تفکر برون مدار.« این سازه در انواع بیماران و با گستره وسیع از آسیب شناسی روان پزشکی و بالینی - تیلور، بگبی و پارکر، - 1997 وحتی در جمعیت های غیر بالینی مشاهده شده است. در زمینه سبب شناسی ناگویی خلقی نظرات متفاوتی عنوان شده است . برخی از پژوهشگران عقیده دارند که این سازه صفتی شخصیتی است - ازجمله تیلور وهمکاران،1997؛ داگوش، - 2003 درمقابل عده ای آن را پدیده ای وابسته به حالت می دانند - هاویلند،وارن و ریگس، - 2000 همچنین از دیگر علل ایجاد کننده آن به رویارویی فرد با وقایع تنیدگی و تروماتیک اشاره شده است - کریستال،1979؛ میجرد- دیگن ولانسن، - 2006 وپژوهش های زیادی نیز به تفاوت در شدت و شیوع ناگویی خلقی بین دو جنس اشاره کرده اند.
بسیاری از پژوهشگران عنوان کرده اند که الکسی تیمیا،افراد را در معرض خطر بالاتری برای اختلال های روان پزشکی و پزشکی قرار میدهد - ازجمله سیزرنکا وسزیمورا،2008؛ ریک و وانهوله،2007؛ روفر،هاند، براتز ،آلزلین و فریکه،2004؛داگوش،2003؛به نقل از داودی و افشاری،1390؛گالیا، لای ،اکتو و همکاران. - 2015نتایج پژوهش ها نشان می دهد که بین الکسی تیمیا با افسردگی - مکوندی و همکاران1391؛دالیاک وهمکاران - 2013 ،صفات شخصیتی پاراتوئیدی - ریک و وانهوله، - 2007 ، صفات روان رنجورخویی - داودی و افشاری، - 1390 ، شدت علایم افسردگی - ساری جاروی وهمکاران - 2006 افسردگی اساسی - احدی - 1388 ،استرس پس از سانحه سوءاستفاده ازمواد و وابستگی به آن ها،اختلال جسمانی کردن - تیلور و باگبی،2004؛ به نقل ازاحدی، - 1388
ودیگر اختلال های روانی - زکی یی و کرمی، - 1392رابطه ی معناداری وجود دارد .یکی از عوامل دیگر و تأثیر گذار به سلامت روان استرس ادراک شده است. موضوع استرس دانشجویان وعوامل مربوط به آن از جمله موضوعات پژوهشی مهم چند دهه اخیر بوده است . پژوهش ها نشان داده اند که ادراک سطح بالایی از استرس می تواند به عملکرد ضعیف دانشگاهی،افسردگی،تحلیل رفتگی و مشکلات جدی سلامتی منجر شود - پنجیلی و همکاران،2000؛میسرا وهمکاران2000؛هاد وهمکاران، - 2000. استرس یک پاسخ روانی - فیزیو لوژیایی است که به چند طریق تعادل شخصی را به هم می زند.
هانس سلیه ،که او را پدر تحقیقات در باره فشار روانی می دانند،استرس را به عنوان مجموعه واکنش های غیر اختصاصی جاندار در مقابل هر نوع تقاضای سازگازی از آن تعریف می کند واین نوع تقاضاهای سازگاری تحت عنوان عوامل استرس زا شناخته شده است - سیله،. - 1976در ابتدا عقیده اصلی بر این بود که یکی از عوامل مهم در تبیین های روان شناختی بیماری وسلامت،رخدادهای استرس زای زندگی است. پیش فرض اصلی این بود که هرچه فرد رخدادهای استرس زای بیشتری راتجربه کند، با احتمال بیشتری به انواع اختلال ها دچار می شود - سلیگمن،والکر و رونهان،. - 2001 با این وجود،این که رخدادهای استرس زای زندگی چه قدر بر سلامت جسمانی و روان شناختی اثر مستقیم دارند،هنوز به شدت مورد بحث است - بیسلی،تامپسون و دیویسون، - 2003 ،
چراکه ویژگی خاص یک محرک استرس زا،معیار قابل اعتمادی برای تعیین درجه استرس و مقدار تأثیر آن بر سلامت جسمانی و روان شناختی فرد نیست - دیماتئو،1991،به نقل از سپهوند و زمانی، - 1387. نکته حائز اهمیت در بحث استرس این است که نتایج پژوهش ها نشان می دهد بین استرس ادراک شده با سلامت عمومی رابطه ای معناداری وجود دارد - سپهوند و زمانی،. - 1387 با توجه به اهمیت موضوع سلامت روان در دانشجویان و اهمیت استرس ادراک شده،تنظیم هیجان وبیان عواطف در زندگی شخصی واجتماعی، پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه الکسی تیمیا و استرس ادراک شده با سلامت روان دانشجویان انجام گرفت .
روش
جامعه آماری، نمونه و روش نمونه گیری: جامعه آماری پژوهش شامل همه ی دانشجویان دانشگاه آزاد، پیام نور و علمی کاربردی لردگان بود که در سال 94-95 مشغول به تحصیل بوده و در فاصله ی سنی 18 تا 40 قرار داشتند. روش نمونه گیری پژوهش حاضر تصادفی طبقه ای بود. که بدین ترتیب هر دانشگاه به عنوان یک طبقه مجزا در نظر گرفته شد و سپس به نسبت ، از هر دانشگاه به صورت تصادفی از بین دانشجویانی که به مشارکت در تحقیق علا قه مند بودند از بین 1500 دانشجو 348 نفر انتخاب شدند . پس از تنظیم پرسشنامه ها و انتخاب آزمودنی ها ، پرسشنامه های پژوهش در اختیار آنها قرار گرفت سپس ، توضیحات لازم از سوی پژوهشگر درباره ی نحوه ی تکمیل پرسشنا مه ها به دانشجویان ارائه شد و از آزمودنی ها خواسته شد اگر در فرایند تکمیل پرسشنامه با مشکلی مواجه شدند ، از پژوهشگر درخواست کنند توضیح بیشتری را ارائه دهد. دانشجویان انتخاب شده پس از اعلام رضایت برای شرکت در پژوهش و دریافت و تضمین لازم مبنی بر اینکه اطلاعات آنها محرمانهباقی خواهد ماند، به تکمیل پرسشنامه ها اقدام کردند. برای تحلیل داده ها از نرم افزار آماری - ٌُ؟SPSS“V و روش های آماری همبستگیپیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه استفاده شده است .
ابزارهای پژوهش
پرسشنامه سلامت روان: برای سنجش سلامت روانی شرکت کنندگان از پرسشنامه 28 سوالی گلدبرگ استفاده شده است. این پرسشنامه شامل 4 خرده مقیاس علایم جسمانی، اضطراب، اختلال در کارکرد اجتماعی وافسردگی است بدین ترتیب از این پرسشنامه 5 نمره مجزا به دست می آید . ضرایب پایایی خرده مقیاس های چهر گانه به روش آلفای کرونباخ به ترتیب برای هر کدام از این زیر مقیاس ها 0,92 ، 0,88، 0,91 و 0,83 گزارش شده است . هچنین ، ضریب پایایی با استفاده از روش اعتبار اسپیرمن - براون برابر با 0,84 برآورد شده است . بر اساس محاسبات انجام شده ضریسب هماهنگی درونی مقیاس ها بین 0,79 تا 0,91 و برای کل مقیاس ها برابر با 0,83 برآورد شده است - کرمی ، زکی یی و محبی ، - 1391 در پژوهش حاضر آلفای کرونباخ این پرسشنامه0/91 به دست آمد.
مقیاس آلکسی تیمیا: ویژگی های روان سنجی مقیاس آلکسی تیمیا ترونتو - 20 در پژوهش های متعدد بررسی و تایید شده است - زکی یی ، - 1392 در نسخه ی فارسی آلکسی تیمیا ترونتو - 20 ضرایب آلفای کرونباخ برای نمره کل آلکسی تیمیا و 3 زیر مقیاس دشواری در تشخیص احساسات ، دشواری در توصیف احساسات و تفکر عینی به ترتیب 0,85 ، 0,82 ، 0,75 ، 0,72 محاسبه شد که نشانه همسانی درونی مناسب مقیاس است . پایایی آزمایی مقیاس ناگویی هیجانی ترونتو - 20 در یک نمونه 67 نفری در دو نوبت ، با فاصله 4 هفته از 0,80 تا 0,87 برای نمره کل آلکسی تیمیا و زیر مقیاس های مختلف آن تایید شد . روایی همزمان مقیاس آلکسی تیمیا ترونتو - 20 بر حسب همبستگی بین زیر مقیاس های این آزمون و مقیاس های هوش هیجانی ، بهزیستی روانشناختی و درماندگی روانشناختی بررسی و تایید شد . نتایج ضریب همبستگی پیرسون نشان داد بین نمره های آزمودنی ها در مقیاس آلکسی تیمیایی کل با هوش هیجانی بهزیستی روانشناختی و درماندگی روانشناختی همبستگی معنادار وجود دارد .
ضرایب همبستگی بین زیر مقیاس های آلکسی تیمیا و متغیر های یاد شده نیز معنادار بودند - زکی یی ، - 1391 در پژوهش حاضر ، آلفای کرونباخ ای پرسشنامه 0/84به دست آمد .مقیاس استرس ادراک شده : این مقیاس توسط کوهن در سال 1983 تهیه شده ، دارای 3 نسخه 14 ماده ای است که برای سنحجش استرس معمولی درک شده در یک ماهه گذشته به کار میرود . این مقیاس برای گروهی از جامعه طراحی شده است که حداقل دارای تحصیلات دیپلم هستند . کوهن، کامارک و مرمستلین - 1983 - برای این مقیاس آلفای کرونباخ 0,84 و 0,86 را گزارش کرده اند - کوهن ، کامارک و مرمستلین ، . - 1983 در پژوهشی که توسط قربانی ، واتسون ، دیویسون و ماک - - 2002 صورت گرفت ، آلفای کرونباخ مقیاس در نمونه آمریکایی 0,86 و در نمونه ایرانی 0,81 محاسبه شد . در پژوهش حاضر آلفای کرونباخ این پرسشنامه 0/82 به دست آمد.
یافته ها
در پژوهش حاضر174 - مرد و 174 زن - شرکت کردند؟ اطلاعات حاصل از پاسخ آزمودنیها به پرسشنامه ها از×طریق نرم افزار ”؟SPSS“V مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. برای بررسی سوالات اصلی تحقیق، از تحلیل رگرسیون چندگانه استفاده شد.در جدول شماره 1 یافته های پژوهش به صورت میانگین و انحراف معیار متغیرهای مورد پژوهش در دو گروه دانشجویان دختر و پسر نشان داده شده است.
