بخشی از مقاله
چکیده
هدف از انجام این پژوهش تعیین اثربخشی آموزش مهارت های زندگی درکاهش اعتیاد به اینترنت در دانشجویان دانشگاه زنجان بود. این پژوهش از نوع طرح های آزمایشی به شکل پیش آزمون وپس آزمون با گروه کنترل می باشد.
بدین منظور، با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی،100پرسشنامه اعتیاد به اینترنت یانگ - - 1998 بین دانشجویان توزیع و از میان این افراد 40نفرکه نمره بالاتر از 70 گرفته اند، انتخاب شدند. 20 نفر در گروه آزمایشی و 20نفر در گروه کنترل قرار گرفتند. سپس به گروه آزمایشی مهارت های زندگی و جلسات بحث و بررسی پیرامون اینترنت و مشکلات آن طی 10 جلسه دو ساعته آموزش داده شد .طی این مدت، گروه - کنترل - هیچ مداخله ای دریافت نکرد. پس ازاتمام آموزش، همان ابزار به عنوان پس آزمون روی آزمودنی ها اجراگردید.
برای تجزیه وتحلیل نتایج ازآزمون تجزیه میانگین وتحلیل کوواریانس استفاده شد. نتایج حاکی ازآن بودکه میزان اعتیاد به اینترنت گروه آزمایش درمرحله پس آزمون به طورمعناداری پایینتر از گروه کنترل می باشد.
مقدمه
فضای مجازی که عمده ترین آن شبکه جهانی اینترنت می باشد مانندهرتکنولوژی دیگرهمراه بافوایدبسیاری که درراستای پیشرفت جوامع داردپیامدهاوآثار نامطلوبی رانیزبه همراه می آورد. عمده ترین آسیب های وارده از فضای مجازی،آسیب های روانی ناشی ازاعتیاد به اینترنت
اعتیاد به اینترنت نوعی اختلال کنترل تکانه است که به استفاده بیش ازحدازاینترنت به نحوی اطلاق می گردد که سایر فعالیت های اجتماعی فردراتحت تأثیر قرار داده و به افت عملکرد وی در حوزه های مختلف شغلی، علمی، اجتماعی و حرفه ای، خانوادگی، اقتصادی، روانشناختی منجر می شود . به گونه ای که باعث نادیده انگاشته شدن روابط در دنیای مجازی ودرعین حال واقعی مثل دوستان و خانواده گردد.
درجوامع غربی ارائه اینترنت به درون جامعه به همراه یک برنامه مدون و پایدار و طبق برنامه ریزی های قبلی صورت گرفته است، درحالی که وروداینترنت به سایرکشورها طبق برنامه و کنترل شده نبوده است، به همین دلیل است که دچارمشکلاتی شده اند. از سویی دیگرحجم رو به رشد پژوهش های انجام شده درباره اعتیاد به اینترنت، نشان دهنده آن است که این اختلال نوعی اختلال روان شناختی اجتماعی است که از مشخص ههای آن، تحمل، علایم کناره گیری، اختلالات عاطفی و از هم گسیختگی روابطاجتماعی است لذا به نظر میرسد یکی ازبرنامه های پیشگرانه موثردراین امرآموزش مهارت های زندگی می باشد.
مهارت های زندگی شامل مجموعه ای ازتوانائی هاست که زمینه سازگاری ورفتارمثبت و مفیدرافراهم می آورد . لذاپژوهش حاضر باهدف بررسی اثر بخشی اموزش مهارت های زندگی برکاهش اعتیاد به اینترنت دانشجویان دانشگاه زنجان انجام پذیرفت .
روش شناسی
روش تحقیق حاضر در مقوله مطالعات نیمه آزمایشی، از نوع پیش آزمون – پس آزمون با گروه کنترل می باشد . برای گردآوری دادهها از دو پرسشنامه استفاده شد، -1 مشخصات دموگرافیک -2 آزمون اعتیاد به اینترنت. 2 این آزمون توسط یانگ - - 1996 برای سنجش اعتیاد به اینترنت تهیه شد. که توسط اورنگ - - 1383 به فارسی ترجمه و مورد استفاده قرار گرفت . این آزمون از نوع کاغذ مدادی ودارای 20 سوال می باشد. 5 مقیاس برجسته این پرسشنامه عبارتند از : - استفاده بیش از حد ، غفلت از کار، انتظار ، فقدان کنترل ، غفلت از زندگی اجتماعی - می باشد . ویدیانتو - 2004 - 3 اعتبار و پایایی این مقیاس را بررسی کرد
.تجزیه وتحلیل آماری نشان داد ضریب همبستگی میان این درجه بندی و پرسشنامه اعتیاد به اینترنت./89بوده است. برای پایایی این پرسشنامه از دو روش آلفای کرونباخ و تصنیف استفاده شد که به ترتیب برابر با ./97 و ./97 می باشد. که بیانگر ضریب پایایی مطلوب این پرسشنامه می باشد. هم چنین جلسات آموزش گروهی مهارت های زندگی در مدت 10 جلسه 90 دقیقهای اجرا گردید.
بحث و نتیجه گیری
اثر پیش آزمون در سطح p< 0/01 معنی دار است؛ بنا براین، با حذف اثر پیش آزمون در بین گروه ها مشاهده می شود که آموزش مهارتهای زندگی در اعتیاد به اینترنت بین دانشجویان مؤثر بوده و در سطح p< 0/01تأثیر گذار بوده است و با توجه به میانگین نمرات در پس آزمون، نتیجه میگیریم میانگین نمرات پس آزمون اعتیاد به اینترنت نسبت به گروه کنترل کمتر است. در تبیین یافته ها می توان بیان داشت که آموزش مهارت های زندگی،توانایی لازم برای کسب مهارت رااز طریق فنونی از قبیل: خودآگاهی، مثبت اندیشی، ابراز وجود، رشد وافزایش اعتماد به نفس و عزت نفس، مهار و پایش خشم، حل مسئله و تصمیم گیری، مدیریت تنش، ایجاد محیطی مثبت و انعطاف پذیری در اختیارافراد قرار داده است.
ازسویی دیگراعتیادبه اینترنت آسیب هایی ازقبیل کاهش مسوولیت پذیری اجتماعی، انزوای اجتماعی،ناکامی تحصیلی و کارآیی، فقدان حمایت اجتماعی و خود باوری،ترویج خشونت، از بین رفتن ارزش ها،رواج عشق های مجازی، روابط جنسی خارج ازاستاندارد و ... را شامل می شودو همچنین زمانی که زندگی افرادفاقد نشاط وشادی بوده و مشکلات زیادی در آن وجود داشته باشد، ممکن است برای کسب لذت و شادی به اینترنت متوسل شوند. در این زمینه میتوان اظهار داشت مهارت زندگی های افرادرابه پایش رفتار و پاسخدهی عاطفی و ارتباط بهتر مجهز کرده و تأثیرمستقیم مؤلفه مهارت زندگی درپایش شرایط ناخوشایندزندگی و بحرانزا باعث ارائه راهکارهای مؤثر در هنگام مراجعه فرد به اینترنت و در نتیجه تواناییهای افرادراجهت رفع وحل رویدادهای تنشزا که یکی ازعلتهای گرایش به اینترنت میباشد،افزایش میدهد.
