بخشی از مقاله
چکیده
آموزش در سازمان مجموعه کنشهای هدفمند، ازپیش اندیشیده شده و طرحریزی شدهای است که با هدف افزایش رفاه و اثربخشی فرد و سازمان، بهطور مداوم و نظاممند به بهبود و ارتقای سطح دانش، مهارت و نگرش معطوف به بهبود عملکرد شغلی حال و آینده کارکنان میپردازد و در این راه شناخت دقیق نیازهای آموزشی که از راه نیازسنجی آموزشی حاصل میشود، محور اساسی و گام نخستین برنامهی آموزش محسوب میشود.
سوآرز نیازسنجی در زمینه تعلیم و تربیت را فرآیند جمعآوری و تحلیل اطلاعات که به شناسایی نیازهای افراد، گروهها، موسسات، جامعه محلی و بطور کلی جامعه منجر میگردد میداند که این اطلاعات، نیازهای دانشی، مهارتی و نگرشی کارکنان برای انجام وظایف حرفهای شناسایی و اولویتبندی میکند. در این بررسی مروری سیستماتیک، مقالات منتشر شده بین سال های1387 تا 1395 و 2008- 2016 میلادی مورد بررسی قرار گرفت.
به منظور دستیابی به مستندات علمی مرتبط، جستجوی الکترونیک به دو زبان فارسی و انگلیسی با استفاده از کلید واژه های مرتبط با نیاز آموزشی در بانک های اطلاعاتی: پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی - - SID ، بانک اطلاعات نشریات کشور - - Magiran ، سیویلیکا - - CIVILICA و ScienceDirect و Google scholar انجام شد.در کل تعداد 37 مقاله بازیابی شد که پس از حذف موارد غیر مرتبط و مشابه و تطبیق با معیار مورد نظر تعداد 14 مورد جهت بررسی انتخاب گردید در نهایت خلاصه سازی اطلاعات و تحلیل مقالات صورت پذیرفت.
نتیجه گیری: باتوجه به اهمیت نیازسنجی آموزشی معلمان تربیتبدنی، تعیین مولفههای نیازسنجی امری بسیار لازم و ضروری است تا بتوان پس از تشخیص این شایستگیها، نیازهای آموزشی معلمان تربیتبدنی را در فرآیند نیازسنجی مورد بررسی قرار داد. در پژوهش حاضر پنج مولفه شایستگیهای مرتبط با فناوری و پژوهش، شایستگیهای اخلاقی و حقوقی، شایستگیهای مدیریت و رهبری، شایستگیهای یاددهی و یادگیری و شایستگیهای تخصصی بهعنوان شایستگیهای مورد نیاز معلمان تربیتبدنی شناسایی شدند.
.1 مقدمه
جوامع انسانی بر پایهی نهادها و سازمان های اجتماعی استوار است که نقش و اهمیت هر یک در ادارهی آنها، با توجه به تاثیری که هر سازمان می تواند در فرایند توسعه کشور داشته باشد، مشخص میشود .در این زمینه آموزش و پرورش از جمله سازمان های زیر بنایی جوامع بشری است که با توجه به نقش محوری آن در فرایند توسعه، به ویژه توسعه ی نیروهای انسانی، از اهمیت ویژه ای برخودار است
این سازمان مسئول تحقق بخشیدن به اهداف تعلیم و تربیت در جامعه بوده و رسالت هدایت نسل جوان را بر عهده دارد. در همین راستا از تربیتبدنی مدارس به عنوان ابزاری مهم برای تعلیم و تربیت یاد شدهاست. تربیت بدنی در مدارس به دنبال دستیابی به هدفهای زیستی تعیین شده در اهداف کلی آموزش و پرورش که شامل تأمین سلامت جسمی و بهداشت روانی با فراهم ساختن شرایط مناسب، تقویت روحیه رعایت بهداشت عمو می و حفظ محیط زیست و پرورش روحیه توجه به تربیت بدنی به عنوان زمینه ای برای رشد معنوی انسان میباشد
شکی نیست که توسعهی حرفهای معلمان به طور کلی، و معلمان تربیت بدنی به طور خاص، به موضوعات مورد علاقه و روبهرشد جامعه پژوهش تبدیل شدهاند.
از اینرو دربسیاری از نقاط دنیا ازجمله اروپا، استرالیا و ایالات متحده امریکا برای آموزش-های اولیه معلمان، ازجمله معلمان تربیت بدنی، مدلی استاندارد و تطبیقی برای توسعه، حمایت، پاسخگویی و تعیین شایستگی به تصویب رسید. در استرالیا - آموزش استرالیایی - 2009 3 در انگلستان آژانس آموزش و توسعه مدارس2008 4 و انجمن ملی اعتبارسنجی آموزش معلمان در ایالات متحده امریکا5 - در بهبود استانداردها پیشرو هستند.
نتایج پژوهش رضوی و همکاران - - 1393 نشان داد که عوامل موثر بر ارتقای جایگاه درس تربیت بدنی را میتوان در پنج عامل طبقهبندی کردکه عامل تخصص معلمان در صدر عوامل موثر در ارتقای جایگاه درس تربیت بدنی قرار دارد. این موضوع، نشان می دهد ارتقای سطح مهارتی و تخصصی معلمان، میزان آگاهی آنها نسبت به اهداف درس تربیت بدنی، مهارت در انتقال درست آنها به دانش آموزان، روش تدریس و داشتن کتاب راهنما در ارتقای جایگاه درس تربیت بدنی تاثیر گذار است. اما متاسفانه در کشور ما با وجود شرح وظایف مصوب و نظام ارزشیابی عملکرد، استانداردهای حرفهای خاصی در حوزههای سنجش شایستگی عملکرد وجود ندارد
از اینرو جهت شناخت شایستگیهای مورد نیاز معلمان باید به منابع مرتبط داخلی و خارجی رجوع کرد. هریک از کارکنان سازمان به هنگام ورود و آغاز همکاری از نظر نوع و میزان دانش، مهارت و نگرش مربوط به شغل، سازمان و جامعه از وضعیت خاص و متفاوت با دیگران برخوردار است و وضعیت جدیدی که در آن واقع شدهاست و وضعیتهای دگرگون شدهای که در اثر تغییر و تحول در طول زمان در اهداف و برنامهها، فنآوری، تغییرات عظیم اجتماعی و مانند آن ایجاد می-شوند ضرورت کسب دانش، نگرش و مهارتهای جدیدی را ایجاب مینمایند. - خراسانی و عیدی، - 1394 این نیازهای آموزشی را می-توان از آرمانها، اهداف واستراتژی سازمان - جعفرزادگان و ترکزاده، - 1388 و جامعه، سازمان، شغل و فرد - خراسانی و عیدی، - 1394 بهدست آورد .
.2روش تحقیق
در این بررسی مروری سیستماتیک، مقالات منتشر شده بین سال های1385 تا 1395 و 2008- 2016 میلادی مورد بررسی قرار گرفت به منظور دستیابی به مستندات علمی مرتبط، جستجوی الکترونیک به دو زبان فارسی و انگلیسی با استفاده از کلید واژه های مرتبط با شایستگیها و نیازهای آموزشی معلمان تربیت بدنی در بانک های اطلاعاتی: پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی - - SID ، بانک اطلاعات نشریات کشور - Magiran - ، سیویلیکا - . - CIVILICA انجام شد.
در کل تعداد 31 مقاله بازیابی شد که پس از حذف موارد غیر مرتبط و مشابه و تطبیق با معیار مورد نظر تعداد مورد جهت بررسی انتخاب گردید. در نهایت خلاصه سازی اطلاعات و تحلیل مقالات صورت پذیرفت. معیارهای ورود مقالات به مرحله بررسی شامل؛
.1 پژوهش در مورد شایستگی معلمان تربیتبدنی
.2 پژوهش های مرتبط با نیاز آموزشی معلمان تربیتبدنی
.3 پژوهش های انجام شده بین سال های 1384 - 1395 و 2008- 2016
.4 تمام متن بودن مقالات و
. 5 برخورداری از ساختار مناسب بوده است.
مقالاتی که فاقد چنین معیارهایی بودند مورد بررسی قرار نگرفتند. در بررسی مقدماتی، ابتدا چکیده و در صورت نیاز متن کامل مقالات مرور گردید؛ سپس متن کامل مقالات مطالعه شد و خلاصه سازی انجام شد.
.3یافته ها
بعد از جستجو در پایگاههای اطلاعاتی مرتبط در مجموع تعداد مطالعه انجام شده در قالب پایاننامه کارشناسی ارشد، رساله دکتری و 37مقاله - حاصل از پایاننامه یا تحقیق مستقل و مقاله سمینار - . بهدست آمد. از این تعداد بعد از بررسی اولیه چکیده و متن مقالات، تعداد 14 مقاله غیر مرتبط و 9 مقاله نیز مشابه و تکراری تشخیص داده شد. بعد از حذف این موارد، در نهایت 14مقاله - چکیده / متن کامل - . جهت بررسی انتخاب شدند. تعداد مقالات بازیابی شده در مورد لزوم نیازسنجی آموزشی با توجه به پایگاههای اطلاعاتی مورد جستجو در جدول 1 آمده است.
جدول 3-1 فرآیند انتخاب مطالعات انجام شده در مورد لزوم نیازسنجی آموزشی معلمان تربیت بدنی
عارفی و همکاران - - 1387 در پژوهشی با عنوان نیاز سنجی آموزشی دبیران مدارس متوسطه از دیدگاه دبیران و مدیران به این نتایج دستیافتند: نیازهای آموزشی عمومی دبیران مدراس متوسطه شهر بندرعباس از دیدگاه دبیران و مدیران تا اولویت پانزدهم به ترتیب اولویت عبارتند از :
1- آشنایی با روش ها و فنون تدریس
2- آشنایی با فنون اداره و مدیریت کلاس درس
3- آشنایی با نحوه استفاده از وسایل آموزشی و کمک آموزشی
4- افزایش سطح معلومات و دانش علمی در زمینه موضوعات درسی
5- آشنایی با نحوه ارزشیابی و سنجش یادگیری دانش آموزان
6- آشنایی با چگونگی تشخیص تفاوتهای فردی دانشآموزان و استفاده از ظرفیتهای ذهنی آنان
7- آشنایی با اصول و شیوههای تعلیم و تربیت اسلامی
8- آشنایی با روش های ایجاد عادت صحیح مطالعه و تحقیق در دانشآموزان
9- آشنایی با نحوه طراحی انواع آزمون ها
10- آشنایی با آموزش نماز و احکام ضروری و مرتبط با آن
11- آشنایی با رو شهای جذب دانشآموزان به نماز
12- آشنایی با روشهای پرورش اخلاقی دانشآموزان
13- آشنایی با روخوانی قرآن مجید
14- آشنایی با طرح درس و
15- آشنایی با تربیت قرآنی و راهکارهای آن.
در پژوهش محمدی - 1389 - عوامل موفقیت معلمان تربیت بدنی فاکتورهای آمادگی بدنی و مهارتی مناسب؛ آشنایی با اصول تکنیکی، تاکتیکی و قوانین ورزشهای مختلف؛ آشنایی با خصوصیات جسمی و روانی دانشآموزان؛ آشنایی با اصول علمی تمرین؛ آشنایی با شیوههای متنوع یاددهی یادگیری بیان شدهاست.
بهرامی - 1389 - در پژوهش خود با عنوان نیازسنجی آموزشی معلمان مدارس چند پایهی شهرستان اسدآباد جهت ارائهی راهکار آموزشی مناسب یافتههای ذیل را عنوان کرد. نیاز به آموزش دانش معلمان مدارس چندپایه، در حد متوسط و نیاز به آموزش مهارت معلمان مدارس چندپایه، در حد متوسط وکمترین نیاز مربوط به آموزش نگرش معلمان مدارس چندپایه میباشد. اولویتبندی نیازها هم به شرح ذیل میباشد: شاخصهای دانش دارای اولویت اول، مهارت دارای اولویت دوم و نگرش دارای اولویت سوم هستند.
کیانی - - 1390 در پژوهش خود با نام نظرسنجی و نیازسنجی دورههای کوتاهمدت آموزش ضمن خدمت از دیدگاه دبیران تربیت بدنی شهرکرد به این نتایج دست یافت : دبیران مرد و زنتربیت بدنی، دبیران دارای مدرک لیسانس تربیت بدنی، دبیران تربیت بدنی با سابقه یک تا پنچ سال به دوره مربیگری رشتههای مختلف ورزشی و دبیران فوق دیپلم تربیت بدنی به دوره داوری رشتههای مختلف ورزشی و دبیران تربیت بدنی با سابقه پنچ سال به بالا به دوره حرکات اصلاحی با بالاترین میانگین اعلام نیاز کردند.
محبیپور - 1391 - در پژوهش نیازسنجی آموزشی فناوری اطلاعاتی و ارتباطی معلمین تربیت بدنی شهر تبریز دریافت بیشترین نیاز در آموزش مقدماتی مربوط به آموزش نرمافزارها و در آموزش تخصصی ارزیابی حرکات انسان به وسیله رایانه بود. همچنین آنها به شرکت در دورههای آموزشی ضمن ICT علاقهمند بودند و از نظر معلمین تربیت بدنی امکان آموزش مجازی در آموزش و پرورش شهر تبریز وجود دارد و استفاده از ICT بهرهوری آموزش را افزایش می دهد.
ارفع - 1391 - در پژوهش توصیفی پیمایشی با عنوان نیازسنجیو اولویّتیابی نیازهای پژوهشی معلمان مقطع متوسطه شهر مشهد که جامعه آماری آن را کلیه معلمان زن و مرد مقطع متوسطه شهر مشهد، کارشناسان پژوهش واحد پژوهش خراسان رضوی، مجریان طرحهای پژوهشی شهر مشهد و کلیه معلمان مقطع کارشناسیارشد دانشکده علومتربیتی تشکیل میدادند نشان داد که نیاز پژوهشی خومختارانه در اولویت اول، نیاز پژوهشی شایستگی محورانه در اولویت دوم و نیاز پژوهشی ارتباط در اولویت سوم قرار دارد.
