بخشی از مقاله
چکیده
این تحقیق به منظور بررسی تاثیرات اقلیمی بر ترکیبات شیمیایی، انرژی و قابلیت هضم نمونه های دانه گندم و دانه جو در استان آذربایجان صورت گرفت. به منظور تهیه نمونههای گندم و جو مورد نظر در این تحقیق، استان آذربایجانغربی بر اساس طبقه بندی اقلیمی به سه اقلیم تقسیم گردیدند و بر اساس روش نمونه برداری طبقه بندی شده تصادفی نمونههای لازم از روستاهای مورد نظر تهیه و آنالیز شد.
جهت تعیین قابلیت هضم و میزان انرژی متابولیسمی دانه گندم و جوبه روش آزمایشگاهی - In Vitro - عمل شد. نتایج حاصل از تجزیه شیمیایی نمونههای گندم و جو موجود در مناطق سه گانه حوضه جغرافیایی استان آذربایجان غربی، نشان داد که این نمونهها از نظر میانگینهای ماده خشک، فیبر خام، فیبر نا محلول در شوینده خنثی، فیبر نا محلول در شوینده اسیدی، انرژی خام و انرژی قابل هضم با هم اختلاف معنیداری دارند
همچنین بررسی نتایج حاصل از تعیین قابلیت هضم ماده خشک، قابلیت هضم ماده آلی، قابلیت هضم ماده خشک در ماده آلی و انرژی قابل سوخت و ساز نمونههای دانه گندم و جو مناطق مختلف جغرافیایی استان آذربایجان غربی نشان داد که از لحاظ آماری تفاوت معنیداری بین میانگین مقادیر بدست آمده وجود دارد . - P<0/01 - نتایج این تحقیق نشان داد که اقلیم تاثیر معنیداری بر ترکیبات شیمیایی، انرژی زایی و قابلیت هضم نمونههای دانه گندم و جو استان آذربایجان غربی دارد.
مقدمه خوراک دام تولیدی در کشور، محدودیت منابع طبیعی ، مراتع و عدم استفاده صحیح از خوراک دام موجود، ضرورت استفاده صحیح از تعیین ارزش غذایی علوفهها و دانهها و بقایای زراعی و کارخانجات صنایع را بخوبی روشن میکند
دانه غلات رایج ترین منابع و مکمل های انرژیتیک و مهمترین منابع کربوهیدرات های سریع الهضم در تغذیه حیوانات بوده وبه طور وسیع در جیره گاوهای پر تولید استفاده می شود - . - 7رشد مطلوب گیاهان در هر منطقه عمدتا تابع اقلیم، فصل و آب و هوا می باشد. این عوامل به مقدار زیاد ارزش غذایی گونه ها و واریته های گیاهی را تحت تاثیر قرار می دهند
این تحقیق جهت تعیین ارزش غذایی حقیقی و قابلیت هضم نمونه های دانه گندم و جو با توجه به اقلیمهای متفاوت موجود در استانانجام شد.
مواد و روش ها
به منظورتهیه نمونه های مورد نظر در این تحقیق از استان آذربایجانغربی به نحوی که نتایج حاصل قابل تعمیم برای کل استان باشد این استان بر اساس طبقه بندی اقلیمی به سه اقلیم ذیل تقسیم گردیده است :
الف - حوضه شمالی دریاچه ارومیه تا رود ارس: بارندگی از 250 الی 400 میلی متر
ب - حوضه مغرب دریاچه ارومیه: میزان بارش 800الی 300 میلی لیتر
ج - حوضه جنوب دریاچه ارومیه: میزان بارندگی بین 600 الی 800 میلی متر.
بر اساس روش نمونه برداری طبقه بندی شده تصادفی نمونه های لازم از روستاهای مورد نظر تهیه و آنالیز شد. جهت تعیین قابلیت هضم و میزان انرژی متابولیسمی دانه گندم و جوبه روش آزمایشگاهی - - In Vitro عمل شد.
تجزیه تقریبی نمونه ها بر اساس روش”ّAOAC“و روش ون سوست - - 1994جهت تعیین DM،OM،Ash،CF،NDF ، ADF انجام شد - . - 6 برای اندازه گیری قابلیت هضم نمونه ها از روش In Vitroو با استفاده از مایع شکمبه دو راس گوسفند ماکوئی انجام شد.
آنالیز آماری نمونه ها با استفاده از طرح بلوک کامل تصادفی و مقایسه میانگین تیمارها به روش دانکن و با استفاده از نرم افزار - SPSS - ver. 11 انجام شد.
نتایج و بحث:
نتایج مقایسه میانگین ترکیبات شیمیایی دانه گندم و جو در مناطق مختلف استان اذربایجان غربی به ترتیب در جداول شماره 1و 2 آورده شده است. بررسی نتایج حاصل از مقایسه ارقام بدست آمده از تجزیه شیمیایی نمونه های گندم و جو موجود در مناطق سه گانه حوضه جغرافیایی استان آذربایجان غربی، در دانه گندم از نظر DM،CF،NDF،ADF ،GEو DEمابین میانگین ها اختلاف معنی داری وجود دارد
در نمونه های دانه جو مورد بررسی مابین میانگین های CF،NDF،ADFو DEاختلاف معنی داری وجود دارد - . - P<0/01 یکی از دلایل وجود اختلاف میانگین بین ترکیبات شیمیایی احتمالا می تواند مربوط به مدت نگهداری و ذخیره سازی دانه ها و میزان بارندگی منطقه ای باشد چرا که وضعیت و دوره ذخیره سازی، ترکیبات شیمیایی مواد خوراکی را تغییر می دهد بطور مثال دانه های گندم انبار شده به مدت چهارماه ، کاهش محسوسی در محتوای NSP،ADF و لیگنین نشان می دهند
شرایط رشد - مکان های مختلف جغرافیایی، فصول رشد، تیپ خاک، مدیریت مزرعه و میزان بارندگی نیز بطور اساسی بر ترکیب کربوهیدات ها، محتوای NSP، ADFو لیگنین تاثیر می گذارد - 5، 8، . - 11همچنین از دلایل وجود اختلاف بین میزان انرژی قابل هضم - - DE،مقدار نشاسته موحود در دانه غلات می باشد که با توجه به منابع موجود، دانه های غلات در محتوای نشاسته ای شان با هم اختلاف دارند - . - 11 این مشاهدات با نتایج دیگر محققان مطابقت دارد.
بررسی نتایج حاصل از تعیین قابلیت هضم ماده خشک - % - DMD، ماده آلی - % - DOMو ماده خشک در ماده آلی - % - DOMDو انرژی قابل سوخت و ساز - - ME Mcal/kg نمونه های دانه گندم و جو مناطق مختلف جغرافیایی استان آذربایجان غربی نشان داد که از لحاظ آماری تفاوت معنی داری بین میانگین مقادیر بدست آمده وجود دارد
این اختلاف می تواند بدلیل تفاوت معنی دار در محتوای الیاف خام - - CFو اجزا دیواره سلولی بدون همی سلولز - - ADF این دو ماده خوراکی در اقلیم های مختلف باشد
نتایج این تحقیق نشان داد که تاثیر اقلیم بر ترکیبات شیمیایی، انرژی زایی و قابلیت هضم غلات استان آذربایجان غربی معنی دار می باشد.
