بخشی از مقاله
چکیده
هدف این پژوهش تعیین نقش طرد همسالان و تعلل ورزی تحصیلی در پیش بینی پرخاشگری مدرسه ای در دانش آموزان بود. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش کلیه دانشآموزان دختر مقطع متوسطه دوره اول شهر اردبیل در سال تحصیلی 1394 - 1395 بودند که به روش نمونهگیری خوشهای تعداد 200 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب و با استفاده از پرسشنامه چند بعدی خشم مربوط به مدرسه، طرد همسالان و مقیاس تعلل ورزی تحصیلی مورد بررسی قرار گرفتند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون استفاده شد.
نتایج نشان داد بین طرد همسالان، آماده شدن برای امتحانات و تعلل ورزی تحصیلی با پرخاشگری مدرسه ای دانشآموزان رابطه مثبت معنی-داری وجود دارد. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد طرد همسالان و تعلل ورزی تحصیلی 46 درصد توانایی پیشبینی پرخاشگری مدرسه ای دانش آموزان را دارند. در نتیجه می توان بیان کرد طرد همسالان و تعلل ورزی تحصیلی از متغیرهای تاثیر گذار در پرخاشگری مدرسه ای دانش آموزان بوده و نیازمند برنامه های از سوی مسئولان مدارس برای تصحیح این متغیرها می باشد.
مقدمه
خشم و پرخاشگری از شایع ترین مشکلات کودکان و نوجوانان و از دلایل مهم ارجاع آنها به مراکز مشاوره و رواندرمانی است - گودوین3 و همکاران، 2003؛ ساخودولسکی4 و همکاران، 2004؛ برنمن5 و همکاران، . - 2007 در تعریف پرخاشگری، اندرسون و بوشمن - 2002 - معتقدند پرخاشگری عبارت است از هرگونه رفتاری که مستقماًی به قصد آسیب رساندن به فرد دیگری، از یک شخص صادر می شود؛ بنابراین مرتکب شونده باید باور داشته باشد که رفتارش با هدف آسیب رساندن به دیگری بوده است که پیامد آن برانگیختن رفتارهای اجتنابی در شخص مقابل است.
یکی از انواع پرخاشگری که در اوایل سال های مدرسه پدیدار می شود پرخاشگری خصمانه6 است که شامل دو حالت پرخاشگری آشکار7 و رابطه ای8 می باشد - کریک9 و همکاران، . - 1995 پرخاشگری آشکار - فیزیکی و کلامی- شامل رفتارهای خصمانه نظیر زدن، هل دادن، لگد زدن و نیز تهدید به انجام این اعمال به صورت کلامی است. پرخاشگری رابطه ای، شکلی از پرخاشگری است که فرد پرخاشگر با هدف برهم زدن روابط دوستانه و بین فردی قربانی، اقدام به پخش شایعات یا بدگویی و وادار کردن افراد به قطع ارتباط با فرد می نماید و از این طریق باعث منزوی شدن او میگردد - باس10 و همکاران، . - 2000 امروزه اکثر انواع پرخاشگری ها در مدرسه صورت می گیرد.
بطوری که نتایج تحقیقات نشان دادند که پرخاشگری در بین دانش آموزان در مدرسه - پرخاشگری مدرسه ای - در حال افزایش بوده و بیشتر از نوع پرخاشگری خصمانه و آشکار بوده است - سعادتمند، . - 1387 چنانچه ترشیزی و سعادتجو - 1391 - در بررسی میزان شیوع پرخاشگری در دانش آموزان مدارس راهنمایی نشان دادند که 54/1 درصد از دانش آموزان پسر و 25/8 درصد دانش آموزان دختر، پرخاشگر بودند. پرخاشگری می تواند از عوامل مختلفی مانند اجتماعی، مشکلات روانی، رفتار خشن والدین، زیستی، مشکلات مربوط به مدرسه و ... - فتحی زاده، - 1392 ناشی شود که تعلل ورزی تحصیلی یکی از آن هاست.
تعلل ورزی عبارتست از به تاخیر انداختن اعمالی که قصد انجام آن ها را داریم، علی رغم این که از نتایج منفی آن نیز آگاه هستیم - استیل11،. - 2007 این مسئله اغلب باعث می شود که فرد از عملکرد خود ناراضی باشد - فراری12 و همکاران، . - 2009 برخی از پژوهشگران - هوول و واتسون13، 2007؛ ووس وبامیستر14، 2004؛ وولترز15، - 2003 ، تعلل ورزی را نقص در خود تنظیمی تعریف کرده اند.
به عبارت دیگر، فرد نمی تواند با توجه به معیارهای خودش افکار و هیجانات و عواطف خود را کنترل کند. بررسی ها در این زمینه نشان داده اند که تعلل ورزی تنها یک مشکل در اداره و مدیریت زمان نیست، بلکه فرایند پیچیده ای است که شامل مولفه های هیجانی، شناختی و رفتاری می باشد - فی و تانگنی16، 2000؛ پوپول 17، . - 2005 استیل - 2007 - درنتایج بررسی خود گزارش کرده است که تعلل ورزی سبب مشکلات بسیاری از جمله کاهش کیفیت کار، عجله در انجام کارهای به تأخیر افتاده، فشارعصبی، عصبانیت، پرخاشگری و... می شود. لی - - 2005 در نتایج بررسی خود نشان داد که تعلل ورزی یک پیش بینی کننده ی منفی مهم برای معدل نمرات دانش آموزان است.
همچنین بررسی فراری و همکاران - 2009 - نشان داد که تعلل ورزی در افراد کم آموز رخ می دهد. تعلل ورزی بر وضعیت تحصیلی اثر منفی می گذارد که شامل تقلب و دزدی ادبی و تأثیرگذاری بر میانگین کل نمرات می باشد. بعلاوه چیو و چول - 2012 - 18 در پژوهش خود نشان دادن تعلل ورزی با خودکار آمدی پایین در دانش آموزان رابطه دارد. علاوه هنگامی که کودک وارد نوجوانی می شود، نقش همسالان در زندگی وی افزایش می یابد.
بنابراین توجه وی به پذیرش یا طرد همسالان نیز بیشتر می گردد. به ویژه که انتقال با دانش آموز به دورهراهنمایی معمولاً موجب از بین رفتن یا دگرگون شدن شبکه های اجتماعی وی می شود و نوجوان را با همسالان جدید و احتمالاً با تغییراتی در رفتار همسالان نسبت به وی مواجه می کند - لاندن19 و همکاران، . - 2007 دانش آموزانی که توسط همسالان خود کمترین انتخاب را در مقوله مثبت و بیشترین انتخاب را در مقوله منفی کسب می کنند به عنوان طرد شده شناخته می شوند. این عده توسط همسالان خود دوست داشته نمی شوند و ویژگی هایی همچون پرخاشگری، رفتارهای تخریبی، اجتماع پذیری کمتر، کناره گیری، بی توجهی به تکالیف درسی و مردود شدن در آن ها شایع است - نوهاب و همکاران، . - 1993 نقش همسالان در زندگی یک کودک جنبه حیاتی دارد.
رابطه مثبت با همسالان با کفایت اجتماعی، موفقیت در مدرسه و سازش یافتگی عمومی همبسته است و کفایت اجتماعی ضعیف و طرد شدگی از سوی همسالان به سازش نایافتگی های بعدی و ناکارآمدی های روانی-اجتماعی در بزرگسالی منجر می شود - روبم، باکوسکی و پارکر20، . - 1997 هیمل و همکاران - 1990 - در پژوهشی به این نتیجه رسیدند که طرد شدگی از سوی همسالان در خلال کودکی به طور معناداری، پیش بینی کننده مشکلات درونی سازی شده - مانند انزوای اجتماعی - و برونی سازی شده - مانند پرخاشگری - در دوران نوجوانی است.
ریس و بیر - 2007 - در پژوهشی نشان دادند که رفتار پرخاشگرانه موجب عدم پذیرش فرد پرخاشگر نزد همسالان شده و اغلب وی را برای دوستی انتخاب نمی کنند. علامه و همکاران - 1394 - در نتایج بررسی خود نشان داد که بین دو گروه از لحاظ خودکارآمدی در تعامل با همسالان و شایستگی اجتماعی تفاوت معنی داری وجود دارد. بعلاوه، میزان خودکارآمدی در تعامل با همسالان و شایستگی اجتماعی در گروه پرخاشگر نسبت به گروه عادی کمتر بود.
دانش آموزان بزرگترین سرمایه های انسانی هر جامعه به حساب می آیند زیرا می توانند با درهم آمیختن نیروی جوانی، علم و مهارت آموخته شده، چرخ های پیشرفت و توسعه را به حرکت درآورند. در تمام کشورها سالیانه سهم زیادی از درآمد ملی صرف آموزش و پرورش می شود اما بخش زیادی از هزینه ها به هدر می رود. علاوه براین با توجه به افزایش شیوع پرخاشگری در دانش آموزان مدارس راهنمایی و علی رغم یافته های علمی قابل ملاحظه ای که از خلال تجربیات و تحقیقات فراوان متخصصین و پژوهشگران در زمینه کشف علل مشکلاتی چون پرخاشگری به دست آمده است،
