بخشی از مقاله
چکیده
حساسیت به طرد بیان می کند که انسان چقدر نسبت به اطرافیان خود احساس تعلق می کند و نسبت به طرد شدن از دیگران حساس است و هنگامی که از طرف دیگران طرد می شود احساس اضطراب می کند. هدف از پژوهش حاظر بررسی رابطه ی خود تنظیمی وحساسیت به طرد در نوجوانان دبیرستانی شهرستان بانه است. پژوهش از نوع همبستگی بود ونمونه پژوهش 120نفر نوجوان دبیرستانی سال دوم،سال سوم و سال چهارم بودند که به صورت نمونه گیری خوشه ای انتخاب شده بودند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه های خودتنظیمی میلر و براون و حساسیت به طرد داونی و فلدمن استفاده شد و داده های گرد آوری شده با استفاده از نرم افزار SPSS21 مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج پژوهش حاضر نشان داد افرادی که در خود تنظیمی نمرات بالاتری کسب کرده و در انجام کار های خود برنامه ریزی داشته اند حساسیت به طرد پایین تری نشان دادند.
مقدمه
خود تنظیمی سازه ای جدید در روانشناسی پرورشی و تعلیم و تربیت حاضر است که کاربرد آن روز به روز در حال افزایش است.خود تنظیمی از مفاهیمی است که مورد توجه نظریات گوناگون روانشناسی مانند رفتار گرایی، شناخت گرایی و ساخت گرایی قرار گرفته است. - کدیور، - 1380خود تنظیمی معرف ظرفیت فرد برای تغییر رفتار ها با توجه به شرایط درونی و بیرونی می باشد و فرد با توجه به آن رفتار های خود را سازماندهی میکند - لیموسٌ، - 1999نظریه یادگیری خودتنظیمی را ابتدا پینتریچٍ و دی گروتَ - - 1990 مطرح کردند. طبق نظر آنان فرآیند های فراشناختی ، تلاش و تدبیر دانش آموزان خود تنظیمی را شکل می دهد.آنها خود تنظیمی را راهبرد هایی معرفی کردند که دانش آموزان به کار میبرند تا شناختها و رفتارهایشان را کنترل کنند.
راهبرد های خود تنطیمی شامل برنامه ریزی ، نظارت و تنظیم است - پینتریچ، - 1993 اما از نظر بندورا خودتنظیمی ناشی از شناخت اجتماعی است و معمولا افراد از طریق الگوبرداری و مشاهده اطرافیان یاد می گیرند که یادگیری های خود را تنظیم کنند - بندوراُ، . - 1986 بعضی هم خود تنظیمی را تلاش مستمر برای هدایت افکار، احساسات و رفتار خود تعریف کرده اند - حجازیِ، - 2007 در یادگیری خود تنظیم فرد مهارت هایی را برای کنترل و هدایت یادگیری خود دارد - سلیمان نژاد، شهر آرای، - 2001 زیمرمنّ و مارتینز- پونزْخودتنظیمی را فرآیندی گویند که در آن فرد یادگیری را فرایندی منظم می داند و خود را در برابر پیامد های تحصیلی خود مسوول می داند.
از عوامل موثر در خود تنظیمی میتوان به نقش اراده، ادراکات محیطی مدرسه ای، باورهای خود کار آمدی، باور های ارزش تکلیف و فرایند های اجتماعی اشاره کرد - کارشکیَ، - 2008 منظور از خودتنظیمی این است که دانش آموزان مهارت هایی برای طراحی، کنترل و هدایت رفتارها و یادگیری های خود داشته باشند - بریُ، - 1992 مدل خودتنظیمی بر سه مبحث متکی است دور اندیشی و برنامه ریزی، نظارت بر عملکرد و بازتاب عملکرد. - حجازی، - 2007 عوامل بسیاری در خود تنظیمی موثر هستند اما آنچه که مد نظر پژوهشگران این تحقیق است این است که آیا خود تنظیمی با حساسیت به طرد دانش آموزان رابطه دارد و میتواند در حساسیت به طرد دانش آموزان موثر باشد.
حساسیت به طرد از مولفه های دیگر این تحقیق است که به این اشاره می کند که افراد به طرد و بی توجهی دیگران حساس هستند و نسبت به آن نگران و مضطرب می شوند و همواره دوس دارند درکنار دیگران زندگی کند این نیاز به وابسته بودن و تعلق باعث می شود که افراد نسبت به طرد شدن از سوی دیگران حساس باشند. فردی که حساسیت به طرد داشته باشد همواره انتظاری همراه با اضطراب دارد و همیشه گوش به زنگ است - داونیٌ، فلدمنٍ، - 1994 در واقع طرد شدن کودکان توسط والدین به ایجاد الگوهای دلبستگی نا ایمن در آنها می شودکه این الگوها بر ارتباطات آنها در آینده تاثیر خواهد گذاشت - فینیَ، - 2005 براساس نظریه دلبستگی هنگامی که والدین به نیاز های ابراز شده فرزندان با طرد شدن پاسخ می دهند کودکان به حساسیت به طرد دچار می شوند و در آینده انتظار خواهند داشت که به جای پذیرش از سوی افراد مهم در زندگیشون و برآورده شدن نیازهایشان ، از سوی آنها طرد می شوند.
افرادی که دارای حساسیت به طرد بالا می باشند در روابط خود با دیگران همواره انتظار پاسخ مثبت را دارند و نسبت به طرد دارای اضطراب بالا نیز می باشند و در صورت مواجهه با طرد شدن به شدت به آن واکنش نشان می دهند - میشلُ، 2008، ارزوکانِ، - 2009یافته هایی نشان می دهند که نگرانی زیاد فرد از اینکه افراد مهم در زندگی طردش کنند، سبب خصومت و پرخاشگری در رفتار می شود - برنسونّ، - 2000همچنین طبق مطالعات هرچه حساسیت به طرد بالا باشد روابط بین افراد بیشتر آسیب میبیند.
بونیکا و رینکون حساسیت به طرد افراد را ناشی از نقص سیستم پردازش شناختی - عاطفی میدانند که در واقع طرد از سوی والدین ، دوستان ،معلمان و افراد جامعه را عامل آن میدانند - ویکزَ، - 2011 از آنجا که بین حساسیت به طرد و الگوهای ارتباطی ارتباط وجود دارد پس حساسیت به طرد از عوامل مخرب در روابط بین فردی می باشد - کریستمنُ، . - 2012 بر همین اساس پژوهش حاضر به بررسی ارتباط خود تنظیمی با حساسیت به طرد در دانش آموزان می پردازد.
روش روش پژوهش: روش پژوهشی این تحقیق از نوع همبستگی بود. جامعه ی آماری، نمونه و روش نمونه گیری: جامعه آماری این پژوهش 120 نفر از دانش آموزان نوجوان دبیرستانی بودند که شامل 36 نفر سال اول ،26 نفر سال دوم ،32نفر سال سوم و 26 نفر سال چهارم بودند که از رشته های مختلف شرکت کرده بودند.روش نمونه گیری در این تحقیق نمونه گیری خوشه ایی بود بدین منظوردر شهرستان بانه که شامل 4 دبیرستان دخترانه و 5 دبیرستان پسرانه بود یک دبیرستان پسرانه انتخاب شد . 4 کلاس از دبیرستان پسرانه از رشته های مختلف در تحقیق شرکت کردند واجرا کننده پس از دادن توضیحات مختصردر مورد تحقیق و اصول اخلاقی تحقیق ،پرسشنامه ها را دراختیاردانش آموزان قرار داد و در حین اجرای پرسشنامه به سوالات دانش آموزان در رابطه با هریک از این پرسشنامه ها توضیح مختصر می داد.
