بخشی از مقاله
چکیده
این تحقیق در چند آزمایش بهمنظور بررسی اثرات آسیت القایی ناشی از سرما بر عملکرد، پارامترهای فیزیولوژیک و بیوشیمیایی بدن در جوجههای گوشتی صورت گرفت. در این تحقیق، گروهی از جوجهها تحت تنش سرمایی جهت القای آسیت قرار گرفتند و گروه دیگر تحت دمای عادی پرورش یافتند. آسیت ناشی از سرما موجب افزایش درصد کل تلفات آسیت و نسبت بطن راست به کل بطن گردید
آسیت القایی ناشی از تنش سرمای موجب کاهش طول پرز و عمق کریپت و افزایش عرض پرز در دئودنوم و ژئوژنوم روده گردید .همچنین آسیت ناشی از سرما موجب افزایش تعداد سلولهای جامی در هر سه بخش روده جوجههای گوشتی گردید .بهعلاوه وزن نسبی کبد و دئودنوم در جوجههای آسیتی بیشتر از وزن اندامهای فوق در جوجههای تحت دمای عادی بود
بهطور کلی، آسیت القا شده با سرما از طریق کاهش اکسیژن رسانی و مواد مغذی به دستگاه گوارش موجب کاهش طول پرز و عمق کریپت در بخشهای مختلف روده میگردد و از طریق تکثیر میکروارگانیسمهای مضر و تحریک سیستم ایمنی روده موجب افزایش سلولهای جامی در روده میشود. این تغییرات مورفولوژی روده همزمان با هایپوکسیمیا تشدید کاهش عملکرد را به دنبال دارد.
مقدمه
در طول 50 سال اخیر، تحقیقات شرکتهای تجاری در جهت انتخاب جوجههای گوشتی موجب افزایش رشد و بهبود ضریب تبدیل خوراکی شده است. اگرچه پیشرفتهای زیادی در این زمینه برای این شرکتها حاصل شده است ولی مشکلات متابولیکی از جمله بیماری آسیت نیز مشاهده شده است. علاوه، افزایش زیاد رشد سبب کاهش طول دوره پرورش جوجههای امروزی شده است و این در حالی است که ظرفیت ریه و قلب در این جوجهها در مقایسه با سویه های قدیمی تر افزایش زیادی نداشته است.
این امر به همراه استفاده از جیرههای متراکم و همچنین تنشهای محیطی باعث به وجود آمدن ناهنجاریهای متابولیکی در مرغهای گوشتی امروزی میشود که آسیت از مهمترین این ناهنجاریها است . - Decuypere et al,2000 - این محدودیت فیزیولوژیکی برای سیستم قلبی- عروقی در سویه های امروزی باعث میشود تا جوجههای گوشتی نتوانند نیاز اکسیژن خود را تأمین کنند. آسیت ناهنجاریی است که از سال 1990 بهعنوان یک معضل جهانی در مراکز پرورش طیور دنیا مطرح بوده و مرگومیر ناشی از این ناهنجاری در گلههای گوشتی در شرایط طبیعی پرورش 5-10 درصد است و در شرایط مستعد آسیت به 25 درصد افزایش پیدا میکند
آسیت در جوجهای گوشتی عمدتاً مربوط به عدم تناسب بین سیستم قلبی-عروقی و تنفسی با اندازه کل بدن آنها ایجاد می شود
تکامل بخشهای اسکلتی-عضلانی جوجه بهطور طبیعی به اندازه نسبی ریهها و توانایی قلب در تأمین نیازهای فیزیولوژیک برای رشد طبیعی بستگی دارد. برنامههای اصلاح نژاد در جهت تولید و گسترش سویههای جدید گوشتی با افزایش سرعت رشد اولیه و همچنین توسعه بافتهای عضلانی بدون توجه به گسترش سایر اندامهای بدن تأکید دارند که باعث تولید جوجههایی میشود که در مدتی کوتاه توده عضلانی حجیمتری نسبت به جوجههای با رشد طبیعی خواهند داشت.
این جوجهها در مقایسه با جوجههای طبیعی ظرفیت ریه آنها 25 درصد کمتر است. این افزایش سریع توده عضلانی و سرعت رشد پرنده بهطور قطع نیاز به جریان خون بیشتر برای رساندن اکسیژن و مواد مغذی و پاک کردن بافتها از دیاکسیدکربن و سایر مواد زائد حاصل از متابولیسم دارد. تاکنون بررسیهای زیادی در رابطه با اثرات آسیت بر عملکرد و برخی فراسنجههای خونی جوجههای گوشتی صورت گرفته است اما اطلاعات در رابطه با ارتباط فراسنجههای بیوشیمیایی و فیزیولوژیک بدن و همچنین مورفولوژی روده در جوجههای مبتلا به آسیت کم است. حتمالاً تنش سرمایی باعث استرس هیپواسموتیک میشود و در نتیجه کاهش هضم وجذب مواد مغذی را به دنبال دارد.
تأثیر بعضی از تنشها بخصوص تنش گرمایی بر تغییرات مورفولوژی دستگاه گوارش در جوجههای گوشتی بهخوبی مشخص شده است اما تاکنون هیچ اطلاعی از تأثیر احتمالی تنش سرمایی و آسیت ناشی از آن در جوجههای گوشتی وجود ندارد. برای مثال، تنش گرمایی باعث کاهش تحرکات رودهای در جوجههای گوشتی شده است. همچنین جریان خون به قسمت فوقانی دستگاه گوارش را کاهش داده است. لذا پژوهش اخیر به منظور بررسی تأثیر آسیت القایی ناشی از تنش سرمایی بر مورفولوژی و تغییرات دستگاه گوارش در پرندگان تحت آسیت ناشی از تنش سرمایی انجام گردید.
مواد و روشها
بررسی تأثیر آسیت بر پارامترهای فیزیولوژیک و بیوشیمیایی خون در چندین آزمایش مختلف صورت گرفت
در این آزمایشات، پرندگان تحت دمای عادی و سرما - جهت القای آسیت - قرار گرفتند. 250 جوجه نر گوشتی سویه راس 308 در این آزمایش استفاده شد. نصف آن ها در 5 پن 2*1 - متر مربع حاوی 25 جوجه - ، قرار گرفتند و در دمای معمولی پرورش داده شدند، بهطوری که تا هفته چهارم، آنها در شرایط منظم دمایی قرار گرفتند و سپس تا هفته ششم در دمای ثابت 22-1°C پرورش داده شدند .
برای ایجاد آسیت، نصف دیگر پرندگان در اتاقی دیگر و در شرایط دمایی سرد پرورش داده شدند. در هفته اول و دوم، پرندگان این گروه به ترتیب در دمای 32 و 30 درجه سانتیگراد پرورش داده شدند ولی در طول هفته سوم، روزی 2 درجه کاهش داده شد و به زیر 15 درجه سانتیگراد در روز 14 رسید و تا پایان آزمایش بین 10 تا 15 درجه سانتیگراد باقی ماند. پرندگان در طول آزمایش دسترسی آزاد به آب و خوراک داشتند. وزن و مصرف خوراک بهطور هفتگی اندازه گیری شد و افزایش وزن، مصرف خوراک و ضریب تبدیل محاسبه گردید
در انتهای دوره 42 - روزگی - ، پس از 3 ساعت گرسنگی دو جوجه از هر پن به طور تصادفی انتخاب شد و از هر کدام یک نمونه خونی از سیاهرگ زیر بال گرفته شد. یکی از نمونههای خونی با استفاده از سرنگهای هپارینه گرفته شدند، این نمونهها در یخ قرار گرفتند و در کم تر از 3 ساعت بهوسیله دستگاه بلاد آنالایزر برای گازهای خونی آنالیز شدند.
مرگومیر در طول تحقیق بهطور روزانه ثبت شد و برای نارساییهای قلبی و آسیت مورد بررسی قرار گرفتند. در آخر آزمایش - هفته ششم - ، 5 پرنده از هر تکرار بهطور تصادفی کشته شد، قلب برداشته و وزن شد، بطن راست از بطن چپ و سپتوم جدا شد. وزن بطن چپ و راست بهطور جداگانه مشخص و نسبت وزن راست به کل بطن محاسبه گردید. همچنین بخشهای مختلف روده - دئودنوم، ژئوژنوم و ایلئوم - جدا شده و طول آن ها اندازهگیری گردید.
سپس، حدود 2 سانتیمتر از دئودنوم، ژئوژنوم و ایلئوم - حدود 2 سانتیمتر از نزدیکی محل اتصال ایلئوم به کولون و سکوم - برای نمونه برداری از روده کوچک جدا شد و برای فیکس شدن در بافر خنثی 10 درصد فرمالین تا شروع کار هیستولوژی نگهداری شدند. پس از تهیه مقاطع بافتی و رنگ آمیزی هماتوکسیلین ائوزین - رنگ هماتوکسین برای رنگ-آمیزی هسته سلولها و ائوزین برای رنگآمیزی سیتوپلاسم استفاده میشود - و رنگ آمیزی پریودیک اسید شیف برای واکنش اسید شیف پریودیک استفاده گردید.
انجام ارزیابیهای هیستومورفومتریک نظیر بررسی طول و عرض کرکها، عمق غدد، ضخامت لایه عضلانی گروههای مختلف آزمایشی، عدسی چشمی مدرج مورد استفاده قرار گرفت. شمارش تعداد سلولهای جامی با استفاده از عدسی چشمی مشبک انجام پذیرفت. داده های مربوطه توسط آزمون تی در قالب 2 تیمار شاهد و تنش سرمایی با هم مقایسه شدند.
نتایج
آسیت القا شده با روش سرما منجر به کاهش افزایش وزن و افزایش ضریب تبدیل خوراک میگردد . - P<0/05 - نسبت بطن راست به کل بطن نیز بهعنوان شاخص تلفات آسیت در تیمار تحت تنش سرمایی - 0/38 - بالاتر از مقدار مربوط به پرندگان گروه شاهد - 0/19 - بود
