بخشی از مقاله
چکیده:
در نظام آموزش و پرورش کنونی، موضوع تمرکزگرایی یا تمرکززدایی، همواره به عنوان یکی از موضوعات چالش برانگیز در سطح جهانی مطرح است. هدف پژوهش حاضر پرداختن به تمرکز یا عدم تمرکز در مدیریت آموزش از دور است
نوع تحقیق، از نظر هدف، کاربردي است و با روش توصیفی-تحلیلی به گردآوري اطلاعات کتابخانهاي شامل شناسایی، مطالعه، طبقهب ندي و تجزیه و تحلیل اطلاعات مرتبط با موضوع تمرکزگرایی و تمرکززدایی در مدیریت آموزش از دور پرداخته است. نتایج نشان داد، انتخاب تمرکز یا عدم تمرکز در مدیریت آموزش از دور، تا حد زیادي به تفاوتهاي فرهنگی، سیاسی، اقتصادي، اجتماعی موجود بین کشورها بستگی دارد، بنابراین به نظر می رسد در زمینه مدیریت آموزش از دور، ترکیبی از تمرکز و عدم تمرکز مفید خواهد بود.
مقدمه:
توسعه فناوري اطلاعات و ارتباطات و گسترش محیط هاي مجازي و الکترونیکی سبب ایجاد تغییرات اساسی در تمام ابعاد زندگی انسانها شده است ، در این میان نظام آموزش و پروش به طور عام و نظام آموزش از دور به طور خاص نیز از این تغییرات بی بهره نبوده است.
در واقع به کارگیري فناوري هاي جدید در عرصه آموزش و پرورش از سویی و ظهور نظریه هاي سازنده گرایی، انتقادي و انسان گرایی از سویی دیگر سبب انعطاف پذیري بیشتر در زمان و مکان آموزش شده است ، همچنین فناوري هاي جدید، امکان تهیه و تولید محتوا در شکل هاي مختلف چندرسانه اي، دیداري، متنی و شنیداري را فراهم نموده است، به گونه اي که به یادگیرنده اجازه می دهد متناسب با ویژگی شخصی خود از یک یا چند محتوا بهره بگیرد، همچنین اتصال به شبکه جهانی وب، ظرفیت عظیمی جهت دسترسی به محتواهاي گوناگون در موضوعات متعدد و تعامل را فراهم نموده است
لذا به کارگیري فناوري اطلاعات و ارتباطات در نظام آموزش و پرورش سبب غنا بخشیدن به تجارب یادگیري افراد شده است و در قرن حاضر نظام آموزش و پرورش با ابزارهاي فناورانه اي که در اختیار دارد به تربیت انسانهاي فکور مبادرت می ورزد، انسانهایی که قادر باشند در دنیاي پیچیده و پرتلاطم کنونی از میان همه ي راه هاي ممکن، راه زندگی خود را به درستی برگزینند و قدرت تصمیم گیري و برنامه ریزي براي سرنوشت خود را داشته باشند
به همین سبب تاریخ یکصد ساله اخیر، یعنی قرن بیستم، خود به تنهایی نمایانگر آن است که موضوع تمرکز و عدم تمرکز در مدیریت آموزش و پرورش، همواره به عنوان یکی از موضوعات چالش برانگیز مطرح است و در طول تاریخ آموزش و پرورش طرفداران تمرکزگرایی و معتقدان به تمرکز زدایی، هر یک به دفاع از مواضع خود پرداخته و دلایل خویش را ارائه می نمایند، این در حالی است که تحلیل ادبیات پژوهشی موضوع، این نکته را روشن می کند که بودن در یکی از دو قطب متمرکز و غیرمتمرکز یا حتی قرار گرفتن بر روي طیفی از تمرکز و عدم تمرکز هرچه است، چیزي جز یک امر مدیریتی نمی تواند باشد.
بر اساس نوع مدیریت سیاسی، اجتماعی و جهت گیري هاي ایدئولوژیک و در سطحی مقدورات مادي و مالی نظام هاي حکومتی و آموزشی است که آنها به سوي گرایش به تمرکزگرایی و تمرکز زدایی از آموزش و پرورش می کشاند. با توجه به آنچه گفته شد، هدف پژوهش حاضر پرداختن به تمرکز و عدم تمرکز در مدیریت آموزش از دور است و سوال پژوهش این است که آیا مدیریت آموزش از دور ماهیتی غیرمتمرکز دارد یا سبب تشدید تمرکز در نظام آموزشی می شود؟
تمرکز و عدم تمرکز در نظام آموزشی:
واژه هاي تمرکز و عدم تمرکز از زمانی که مطالبی درباره سازمان نوشته شده است مورد بهره برداري قرار گرفته اند. با این همه، مفهوم واژه هاي یادشده یکی از پیچیده ترین موضوعات در مدیریت است
عدم تمرکز یا تمرکززدایی مفهومی است که در مقابل تمرکزگرایی به کار می رود. به باور صاحبنظران، تمرکز و عدم تمرکز مطلق وجود ندارد اما براي درك بهتر این دو نوع مفهوم، می توان تمرکز مطلق و عدم تمرکز مطلق را دو سر یک طیف با ویژگی هاي زیر درنظر گرفت
در تمرکز مطلق که ممکن است در سطوح متفاوت سیاسی، اقتصادي، مدیریتی، آموزشگاهی و نظایر آن وجود داشته باشد، تمام اختیارات در دست حکومت مرکزي است و هیچ گونه حق تصمیم گیري به واحدهاي موسسه اي پایین تر داده نشده و همگی مجري سیاست هاي حکومت مرکزي می باشند.
