بخشی از مقاله
خلاصه
جنس Niphargus بزرگترین جنس دوجورپایان زیرزمینی میباشد و تاکنون 15 گونه از این جنس از آبهای زیرزمینی ایران معرفی شده است. تنوع صفات ریختی در افراد نر و ماده در بسیاری از گروه های دوجورپایان یافت میشود و تفاوت میان آنها از روی تفاوت در صفات جنسی ثانوی قابل تشخیص است. نتایج مطالعه بر روی گونه N. alisadri نشان داد که افراد نر و ماده در این گونه در صفات راموس داخلی پای دمی I، نسبت بند دوم راموس خارجی به داخلی در پای دمی III، زاویه شکمی- خلفی صفحات اپی مرال، نسبت طول شاخک I به بدن، اندازه داکتیلوس پای گیرهای I و وضعیت پالم در پای گیرهای I با هم تفاوت دارند. همچنین 5 عدد کیسه مارسوپیوم در بخش سینهای فرد ماده برای نگهداری تخم در این گونه در دوران باروری وجود دارد.
کلمات کلیدی: صفات جنسی، دوجورپایان زیرزمینی، .Niphargus
.1 مقدمه
جنس Niphargus با بیش از 330 گونه بزرگترین جنس دوجورپایان آب شیرین میباشد که در بخش غربی پالئارکتیک پراکنش دارد .[1] اعضای این جنس در چشمهها و دریاچههای زیرزمینی زندگی میکنند [2] و تفاوت ریختی میان اغلب گونههای جنس بسیار اندک و قابل چشم پوشی است، یا از نظر تاکسونومیکی مهم ارزیابی نمیشوند. با وجود این، مطالعات ریختی اهمیت بسیاری در تاکسونومی این جنس دارد .[3] تاکنون 15 گونه از این جنس در ایران معرفی شده است .[4-6] دو شکلی جنسی - Sexual dimorphism - در بسیاری از گروههای دوجورپایان یافت میشود و تفاوت میان افراد نر و ماده از روی تفاوت در صفات جنسی ثانوی قابل تشخیص است .[7,8] رشد و نمو صفات ثانویه جنسی در افراد، تمایز و بلوغ جنسی در آنها را منعکس میکند .[9] در این تحقیق تلاش بر آن است تا با بررسی گونه N. alisadri تنوعات جنسی در این تاکسون را مورد مطالعه قرار دهیم.
.2 مواد و روشها:
گونه N. alisadri در آبهای زیرزمینی غار علیصدر استان همدان زندگی میکند. این گونه در زیرحوضه دریاچه نمک در حوضه آبریز فلات مرکزی قرار دارد. نمونهبرداری از غار علیصدر با استفاده از صافی و توریهای تیره با چشمههایی به قطر یک میلیمتر انجام شد. بعد از جمعآوری، نمونهها به لوله فالکون مجزایی منتقل و با الکل تثبیت شدند. محل، موقعیت جغرافیایی و تاریخ نمونهبرداری نیز به صورت خوانا با مداد روی کاغذ کالک نوشته و درون هر لوله فالکون قرار داده شدند. پس از مشخص شدن جنسیت و قبل از تشریح نمونهها، طول بدن - فاصله نوک Rostrum تا تلسون - و سر نمونه اندازهگیری و در دفتر مربوطه یادداشت شد. سپس قطعات بدنی جانور به وسیله سوزنهای تشریح ظریف و محکم در زیر لوب از هم جدا شدند و هر کدام از قطعات روی لام حاوی چسب Euparal قرار گرفت . سپس لامهای آماده شده برای بررسی دقیق صفات ریختی زیر استریومیکروسکوپ Olympus - SZX9 - مورد بررسی قرار گرفتند.
.3 نتایج:
بررسی بیش از 150 صفت تاکسونومیکی در اعضای این گونه نشان داد که افراد نر و ماده در صفات بند دوم راموس خارجی پای دمی III، شکل صفحات اپی مرال و تعداد خارهای آن، اندازه شاخکها و فرم و اندازه داکتیل پای گیرهای I و وضعیت پالم پای گیرهای I با هم تفاوت دارند که در اشکال 1 و2 بعضی صفات تاکسونومیک مهم فرد نر و ماده این گونه آمده است.
