بخشی از مقاله
چکیده
هدف از پژوهش حاضر بررسی تحلیلی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش به لحاظ پرداختن به توانمند سازی مدارس در سال 1395 بود. روش پژوهش حاضر، به صورت روش سندی- تحلیلی و از راه تحلیل محتوای کمی و کیفی انجام شد.جامعه آماری این پژوهش سند تحول بنیادین آموزش و پرورش در آذرماه 1395 بود. ابزار مورد نیاز جهت بدست آوردن اطلاعات مورد نیاز، سند تحول بنیادین آموزش و پرورش و سایر مقالات و کتابهای مرتبط با موضوع بود که با مطالعه فصول سند در زمینه موضوع مورد پژوهش ابتدا مطالعات مورد نیاز با توجه به موضوع پایان نامه نکته برداری شد .
روش تحقیق حاضر عمدتا روش تجزیه و تحلیل و از راه تحلیل محتوای کیفی و کمی، اطلاعات جمع آوری شده، متکی بر اسناد و مدارک و شواهد و ادراک و تحلیل عقلانی است. نتایج نشان داد که بطور کلی در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش به راهکارهای مدیریتی مدارس، توسعه ی مشارکت مدارس، فناوری اطلاعات و ارتباطات مدارس و توانمند سازی مدارس در حد مطلوب پرداخته نشده است. همچنین در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش به شفاف سازی مدارس روابط انسانی مدارس، الگوسازی مدارس، خودمدیریتی مدارس، بصیرت مشترک مدارس، تعهد مدارس در حد مطلوب پرداخته شده است.
کلید واژهها: سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، توانمند سازی مدارس
مقدمه
یکی از اصول متمم برنامه ریزی آموزش و پرورش، اصل تغییر و تحول است و اگر قرار باشد آموزش و پرورش بر اساس روند موجود پیش برود، رشد کند و توسعه یابد، دیگر احتیاجی به برنامه ریزی نیست. برنامه ریزی برای آن است که در روند موجود تغییر و تحول ایجاد کند و آن را در مسیر جدیدی قرار دهد و کمبودهای کمّی و معایب کیفی آن را بر طرف سازد - سبحانی نیا، . - 1393 سند تحول بینادین آموزش و پرورش1 با اتکاء به آموزه های قرآن، اسناد بالا دستی من الجمله سند چشم انداز بیست ساله - افق 1404 هجری و شمسی - ، نقشه جامع علمی کشور تنظیم شده است. آموزش و پرورش باید در پایان دوره به اهداف تعیین شده در سند تحول دست یابد - شاه زیدی، . - 1394
در این مسیر قطعاً با موانع و چالش هایی روبرو خواهد شد. بررسی موانع و چالش هایی که بر توانمند سازی مدارس2 تأثیر گذارند، عیب جویی نیست، بلکه همه از سیستم آموزش پرورش سهمی برده ایم و در خوب و بد آن شریک هستیم. مقصود از توجه کردن به توانمند سازی مدارس این است که با آگاهی و بینش لازم در پی چاره باشیم و برای اصلاح و بالا بردن آن بکوشیم - وردی نژاد، . - 1393 سبحانی نیا - 1393 - ، در پژوهشی نشان داد که انگیزه و تخصص کافی معلمان با بهبود توانمند سازی مدارس رابطه مثبت و معنی داری داشت. اما در مجموع، برنامه ریزی های آموزش و پرورش تاکنون به رشد بازویکمیّتی بیش تر پرداخته است تا به تقویت بازویکیفیّتی.
اگر به نتایج اجرایی طرح های آموزشی نگاه کنیم، جلوه های رشدکمیّتی را به روشنی می بینیم، صحبت ها از رقم و عدد است و ملاک های پیشرفت بر اساس افزایش هایکمیّتی تعیین شده است - عسگری، . - 1389 ولی چنین به نظر میرسد که بهبود کیفیّتی نیز به تدریج در میدان عمل وارد می شود. برنامه های چهارم و پنجم، هر دو در این زمینه تأکیدهایی کرده اند و قدم هایی برداشته اند؛ از جمله طرحهایی را اختصاصاً برای ارتقاء سطح توانمند سازی مدارس آموزش و پرورش در دوره های مختلف داشته اند. برنامه هایی که برای آموزش ضمن خدمت و بازآموزی معلمان و بالا بردن سطح کارایی و تقویت علمی کادر آموزشی پیش بینی شده است، هدفهای کیفیّتی را دنبال می کنند - رجایی پور، . - 1387
همچنین طرح هایی که برای تجهیز کارگاه ها، آزمایشگاه ها و کتابخانه ها تنظیم شده، و تسهیلاتی که برای تشویق تحقیقات تربیتی و نوآوری پیش بینی شده در جهت بهبود توانمند سازی مدارس است - علی محمدی، . - 1391 توانمندسازی مدارس، انجام تغییرات مطلوبی است که یک دانشآموز در چنین مدرسه ای، با صرف وقت بر روی موضوعات به شکل مستمر، منابع و قابلیت های اجرایی خود را توسعه وتغییر میدهد و این نکتهای است که به مسئولان مدرسه اجازه میدهد تا با توجه به تغییرات به وجود آمده و افزایش سطح اطلاعات دانشآموزان، آنها را برای اخذ اطلاعات جدید از حیث کمی و کیفی آماده نمایند - شاه زیدی، . - 1394
در خصوص تحقیقات انجام شده همسو با موضوع پژوهش حاضر می توان به موارد زیر اشاره نمود: علی محمدی - 1391 - ، در پژوهشی با عنوان »کمبود معلم متخصص و رابطه آن به اجرای مطلوب دروس« نتایج نشان داد که کمبود معلم متخصص یکی از مهم ترین موانع بر سر راه توانمند سازی مدارس عنوان می باشد. همچنین، در خارج از کشور، اندرسن - 2016 - 1، در پژوهشی با عنوان »تحلیل کیفی بر دیدگاه های معلمان منتخب مقطع متوسطه در مورد آموزش تخصصی با استفاده از تجهیزات آموزشی به روز با آکادمی نیوجرسی و دانشگاه وندربلت«، نتایج نشان داد که تجهیزات آموزشی مناسب با توانمند سازی مدارس رابطه مثبت و معنی داری دارد. مک گی - 2015 - 2، در پژوهشی با عنوان »ارتباط با محتوا و طرح آموزش« نشان داد که قدرت برنامه های اجرایی - آموزشی درکیفیّت آموزش و توانمند سازی آن ها برای ایجاد یک محیط یادگیری مناسب نقش مثبت دارد.
در حال حاضر نظام آموزش و پرورش ایران در حال اجرای سند تحول راهبردی برای ایجاد اصلاحات بنیادین در تمام ابعاد نظام آموزشی است. در این سندوضعیّت مطلوب نظام آموزشی با پیش بینی 8 هدف کلان و نیز 32 هدفخُردترسیم شده است و انتظار می رود از طریق اجرای 8 راهبرد کلان و نیز بیش از 80راهکار، کلیه اهداف کلان وخُردتحقق یابد - شورای عالی انقلاب فرهنگی، . - 1393 لذا، ضرورت توجه به تاثیر سند تحول بنیادین آموزش و پرورش یک امر بسیار مهم بوده و براین اساس محقق در پژوهش حاضر می کوشد تا وضعیت سند تحول بنیادین آموزش و پرورش را مورد بررسی قرار دهد و به این سوال پاسخ دهد که در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش تا چه اندازه به توانمند سازی مدارس پرداخته شده است؟
بیان مسأله
یکی از اصول متمم برنامه ریزی آموزش و پرورش، اصل تغییر و تحول است و اگر قرار باشد آموزش و پرورش بر اساس روند موجود پیش برود، رشد کند و توسعه یابد، دیگر احتیاجی به برنامه ریزی نیست. برنامه ریزی برای آن است که در روند موجود تغییر و تحول ایجاد کند و آن را در مسیر جدیدی قرار دهد و کمبودهای کمّی و معایب کیفی آن را بر طرف سازد - سبحانی ×نیا، . - 1393 سند تحول بینادین آموزش و پرورش3 با اتکاء به آموزه های قرآن، اسناد بالا دستی من الجمله سند چشم انداز بیست ساله - افق 1404 هجری و شمسی - ، نقشه جامع علمی کشور تنظیم شده است. آموزش و پرورش باید در پایان دوره به اهداف تعیین
