بخشی از مقاله
چکیده
لازمه موفقیت سازمان ها در محیط رقابتی امروز، تمرکز و برنامه ریزی جهت ارتقاء بهره وری می باشد. افزایش بهره وری نه از طریق بهبود و ارتقاء کیفیت سرمایه مادی بلکه از طریق ارتقاء کیفیت نیروی کار، سریع تر قابل تحقق است. با توجه به درجه اهمیت و وسعت تأثیر گذاری منابع انسانی به عنوان ارزشمند ترین سرمایه، عامل اصلی تولید و ایجاد کننده مزیت رقابتی پایدار در سازمان، برنامه ریزی جامع و منسجم برای توسعه منابع انسانی و افزایش بهره وری جهت ارتقای سطح زندگی بشر بسیارضروری است.
این امر میسر نخواهد شد مگر آن که سازمان ها در راستای توسعه منابع انسانی با آموزش های فنی و تخصصی و راه های توسعه آموزش کارکنان و اعمال برنامه های راهبردی در قلمرو مدیریت منابع انسانی گام بردارند. به منظور دستیابی به این هدف در این مقاله سعی شده تا ضمن مروری بر مطالعات صورت گرفته، مفهوم توسعه منابع انسانی و ابعاد آن تبیین، به نقش و جایگاه توسعه منابع انسانی در ارتقاء بهره وری به عنوان مکانیزمی برای کسب مزیت رقابتی، پایداری و بقای سازمان ها اشاره شود.
مقدمه
توسعه منابع انسانی به عنوان یکی از ضرورت های اساسی کسب موفقیت بنگاه های اقتصادی، از جمله فرصت های انکارناپذیری است که در حوزه مدیریت منابع انسانی نقش کلیدی ایفا می کند. سازمانهای اجتماعی امروز به سبب توسعه و گسترش فعالیت های اقتصادی وصنعتی ناگزیر از تدارک، حفظ و اداره یک نیروی انسانی پرتوان در مقیاسی بزرگ و متنوع میباشند. امروزه نیروی انسانی ماهر و خودکفا به عنوان عمده ترین منبع استراتژیک هر سازمان، هماهنگ کننده سایر عوامل سازمانی و مهمترین عامل پویایی، اجتماعی متحول و پیشرفته شناخته شده است. این منابع انسانی هستند که سرمایه ها را متراکم می سازند، از منابع طبیعی بهره برداری می کنند، سازمان اداری، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی را بوجود می آورند و توسعه را به پیش می برند.
محیط کاری امروزی به انسان هایی نیاز دارند که بتوانند هوشمندانه و بدون راهنمایی، روش صحیح انجام دادن کار را انتخاب و احساس کنند در بهترین ایده ها با مدیران خود سهیم هستند - . - Coleman,1996 در هر جامعه ای مرتبه و جایگاه توسعه اقتصادی و اجتماعی بیش از آنچه به منابع مادی وامکانات عملی آن مربوط باشد، به مجموعه نیروی انسانی متخصص وآزموده، متکی است - هاشمی و پورامین زاد، . - 1390 از این رو مدیران سازمانی ناگزیر از آنند که برای نیل به موفقیت های چشمگیرو تحقق بخشیدن به آرمانهای انسانی و بالا بردن بهره وری کارکنان از اصول و مفاهیم مدیریت علمی یاری جسته و با منطقی متناسب در کاربرد آنها دقت کافی به عمل آورند. نیروی انسانی امروزه، به عنوان یک سرمایه مطرح می شود که قدرت باز تولید دارد.
درحقیقت کیفیت یا قدرت مولده کار انسان در تمام کشورهای پیشرفته و در حال توسعه، با تجهیز و بهسازی نیروی انسانی و حفظ و نگهداری آن به شکل جامع و پویا عملی می شود - . - Teng,2015 واقعیت این است که اگر در سازمانها از وجود انسانهای خالق، دانشگر، فرصت شناس و تبیین گر مسائل بی بهره باشیم، بسیاری از فرصتها و موقعیتها را از دست خواهیم داد. به سادگی می توان بیان نمود که بدون افراد کارآمد، دستیابی به اهداف سازمان غیر ممکن است. پر واضح است پیچیدگیها و تکامل روزافزون و مستمر محیط، مسئولیت مدیران را بس سنگین تر، کار و حرفه آنان را تخصصی تر و نقش ایشان را در اداره صحیح سازمان ها حساستر کرده است. به اعتقاد لادو1 و ویلسون2 یک نظام مدیریت منابع انسانی جامع در مزیت رقابتی مستمر نقش اساسی دارد.
امروزه بهره وری را میتوان ناشی از توانایی مدیران در توسعه مدیریت نیروی انسانی دانست. مدیرانی که میتوانند با اعمال نقشهای مدیریتی نیروی انسانی و با رهبری درست ضمن تعیین اهداف مناسب بهترین شیوههای دستیابی به آن اهداف سازمانی را موجب شوند - شیاسی و همکاران، . - 1395 توجه به بهره وری به عنوان بزرگترین و مهمترین سرمایه و دارایی سازمان، مانند شمار دیگری از جنبشهای کارآمد مدیریت، سودمندی بالایی دارد و هماکنون در سراسر کشورهای صنعتی و پیشرفته جهان نفوذ کرده و مبانی و اصول کار با کارکنان را دچار تحولی شگرف ساخته است - . - Abdu
برای مدیریت مناسب منابع انسانی باید سطح دانش، اطلاعات و مهارت ها و قابلیت های کارکنان را ارتقاء داد. در میان فعالیت های متنوع مدیریت منابع انسانی، توسعه انسانی از متعارف ترین و هزینه برترین فعالیت های مدیریت منابع انسانی به حساب می آید. این فعالیت شامل فراگیری مهارت های جدید، بهبود مهارت های موجود و رفتارها و روش های موثر انجام کار است. توسعه منابع انسانی به آموزش و توسعه فعالیت های انسانی در سازمان ها مرتبط است که نقش اساسی در رشد، پویایی و بالندگی یا شکست و نابودی یک سازمان دارند - سید جوادین و همکاران، . - 1388
توسعه منابع انسانی
فراگرد توسعه علم وتکنولوژی در واقع کلید اصلی توسعه است و دست یافتن به بینش علمی وتوسعه درآن نیازمند محیط مناسب و شرایط خاص برای نیروی انسانی می باشد و این امکان پذیر نخواهد بود مگر این که به توسعه نیروی انسانی توجه ویژه شود - جنگی زهی؛. - 1391 اهمیت توسعه منابع انسانی بر کسی پوشیده نیست، با درنظر گرفتن بازار رقابتی و توسعه خواستههای مشتریان که خواهان محصولات متنوع با کیفیت عالی می باشند، سازمان ها چارهای جز اتخاذ راهبرد توسعه محصول ندارند. توسعه محصول، تولید و ارائه محصولات و خدمات جدید یا بهینه سازی محصولات و خدمات فعلی است.
تجربه نشان می دهد که هر چه پیچیدگی محصول بیشتر شود، گستردگی فرآیند توسعه محصول نیز بیشتر شده و نیاز به منابع انسانی توانمند خلاق، نوآور و با دانش بیشتر می گردد که لازمه تمام آنها، داشتن راهبردهای هدفمند توسعه منابع انسانی به منظور ارتقاء دانش کارکنان، اجرا و ارزیابی بهینه آنهاست . - Teng,2015 - به عبارت دیگر مشخصه دنیای امروز تغییرات مستمر است و سازمان ها به منظور مواجهه با چنین چالشی باید به نقش حیاتی یادگیری و توسعه برای بقاء و رشد خود واقف باشند.
در واقع سازمان باید به توسعه دانش، مهارت ها و توانایی های کارکنان خود بیش از پیش توجه نمایند - . - Nolan, 2002 این موضوع باعث شده طی سالیان اخیر توسعه منابع انسانی از سوی محققان و افراد اجرایی مورد توجه جدی قرار گیرد. در مورد توسعه منابع انسانی بحث فراوان است ولی آنچه در این راستا اهمیت دارد این است که امروزه توسعه منابع انسانی تنها با آموزش های تخصصی و فنی حاصل نمی شود بلکه باید از طریق نظام آموزشی جامع به پرورش کارکنان سازمان پرداخت - سلطانی؛ . - 1394 مروری بر مطالعات انجام شده در زمینه توسعه منابع انسانی نشان می دهد که تلاش های زیادی برای تعریف این مفهوم صورت پذیرفته است اما تاکنون هیچ نقطه نظر خاص یا ساختار بارزی ارائه نشده و هیچ توافقی در تعریف توسعه منابع انسانی که به صورت جهان شمول مورد قبول باشد وجود ندارد - - Brooks and Nafukho,2006 و بیشتر تلفیقی از چشم اندازهای چندگانه است.
