بخشی از مقاله
چکیده:
امروزه تخریب محیط زیست به بحرانی جهانی تبدیل شده که روز به روز بر عمق و دامنه این بحران افزوده میشود به این دلیل حفاظت از آن به آنچنان ارزش اخلاقی تبدیل شده است که حمایت کیفری از آن ضروری می نماید .با ماشینی شدن زندگی انسان وپیشرفت های ×تکنولوژیک وی ،زمینه مهار بیشتر طبیعت فراهم گردید . در این مقاله به اختصار به مفهوم توسعه پایدار پرداخته و همچنین به تشریح مشخصه های اصلی مقوله توسعه پایدار پرداخته و در نهایت ×پیشنهادات سازنده ای جهت دستیابی به توسعه پایدار و حفاظت از محیط زیست ارایه گردیده است.
کلمات کلیدی:محیط زیست ، توسعه پایدار ،اموزش محیط زیست، محصول پایدار ،اموزش
مقدمه
از این پس انسان به عنوان ارباب بلامانع طبیعت ظاهر گشت وبرای دستیابی به اهداف ورفع نیازهای رو به رشد خود راه چپاول طبیعت را در پیش گرفت .در نتیجه رابطه انسان وطبیعت از یک رابطه متعادل وبرابربه رابطه ای نا برابرتبدیل شد که انسان حاکم طبیعت شناخته می د.به این ترتیب دستیابی به توسعه پایدار را با مشکل روبرو ساخت .با توجه به اینکه در راستای عدالت محیطی دستیابی به توسعه پایدار متضمن وجود چهار عامل الف - محیط ب - جمعیت ومنابع ج - اقتصاد د - فرهنگ وجامعه می باشد، بنابراین نبود هریک از این عوامل مانع از دستیابی به توسعه پایدار وعدالت محیطی خواهد شد .در این بین محیط زیست نیز بعنوان یکی از عوامل اصلی توسعه پایدار که در حیات انسانی نقش موثری راایفا می نماید به وسیله ای اساسی برای دستیابی به توسعه زود هنگام بر اساس دیدگاههای سود محور موجود در جهان سرمایه داری تبدیل شده است .در صورتیکه روند فعلی بهره برداری وتخریب محیط زیست با تکیه بر مکاتب اصالت فایده و سرمایه داری ادامه یابد نه تنها مانع از تحقق توسعه پایدار خواهدشد بلکه آینده حیات را در زمین در معرض خطر نابودی قرار میدهد.
مواد روش ها:
مفهوم توسعه پایدار توسعه پایدار به معنای تلفیق اهداف اقتصادی ، اجتماعی و زیست محیطی برای حداکثرسازی رفاه انسان فعلی بدون آسیب به توانایی نسلهای آتی برای برآوردن نیازهایشان میباشد. کمیسیون جهانی محیط زیست و توسعه که برای او لین بار این اصطلاح را ار ائه داد، توسعه پایدار را به عنوان توسعه ای تعریف کرد که نیازهای نسل فعلی را بدون ایجاد اشکال در توانایی نسلهای آینده در برآوردن احتیاجات خود تأمین میکند. این تعریف دو مفهوم را در بر دارد: مفهوم نیاز ، بویژه نیازهای اساسی فقرا اولویت درجه یک را دارد؛ توسعه پایدار در برگیرنده ایده محدودیت هایی است که به وسیله وضعیت اقتصادی ،اجتماعی و زیست محیطی تحمیل می شود . این امر به نوبه خود حاکی از آن است که اهداف توسعه پایدار باید در هر کشوری به طور عملیاتی و خاص آن کشور تعریف شود توسعه پایدار ضمن تأکید بر هماهنگی پیشرفت در ابعاد اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی بر دو اصل اساسی حفظ منابع طبیعی و رعایت حقوق آیندگان در برخورداری از منابع طبیعی توجه ویژه دارد.
توسعه پایدار حاصل تعادل بین فعالیتهای بشر برای بهبود سطح رفاه و تلاش برای اعتلاء موقعیت زندگی خود با ظرفیتها و حساسیتهای محیط زیست است. توسعه پایدار مبتنی بر اصولی شامل: استفاده از منابع تجدیدپذیر مثل انرژی خورشید و باد؛ استفاده کمتر از انرژیهای تجدیدناپذیر و آلودهکننده مثل سوختهای فسیلی؛ رعایت حقوق نسلهای آینده؛ و توجه به محیط زیست و کاهش آلودگی آن و نیز توجه به چرخههای زیستمحیطی کالاها و خدمات است. لزوم تمرکز بر پایداری توسعه، از محدودیت منابع انسان و نیاز آیندگان به بخشی از این منابع موجود در آینده ناشی میشود.
نخستین اجلاس جهانی مرتبط با توسعه پایدار در سال 1978 در شهر ژنو سوئیس بر گزار شد که در آن وزرای امور خارجه و محققان مختلفی از سراسر جهان نسبت به موقعیت خطرناک کره زمین هشدار دادند. بر اساس این درک مشترک از وضعیت مشکلات زیست محیطی کره زمین، بیانیه پایانی اجلاس با نام آینده مشترک ما که حاوی برخی مشکلات آتی کره زمین بود، منتشر شد. پس از این اجلاس ، شعار توسعه پایدار در کانون مباحث دانشگاهی، اقدامات عاملان دولتی، تقاضای سازمانهای مردمی و مهمترین مفهوم مرتبط با حیات حال و آینده بشر بر روی کره زمین قرار گرفت. به دنبال انتشار بیانیه آینده مشترک ما، نشستهای بینالمللی مختلفی با حمایت یا توسط سازمان ملل متحد در رابطه با توسعه پایدار برگزار شد.
مهمترین و تأثیرگذار ترین اجلاس در این سلسله، اجلاس جهانی زمین بود که در سال 1992 در شهر ریو دو ژانیرو برزیل برگزار شد. در این همایش مهمترین دستور کار توسعه پایدار به نام دستور کار 21 برای تعیین مهمترین اقدامات ضروری برای حفظ محیط زیست کره زمین و تبیین اصول کلی توسعه پایدار مورد تصویب سران بیشماری از کشورهای جهان قرار گرفت و مبنای فعالیتهای بینالمللی، ملی و محلی متنوعی برای ترویج و تحقق اصول و شعارهای توسعه پایدار قرار گرفت. اساس مصوبات این دستور کار یک کمیسیون وابسته به سازمان ملل به نام کمیسیون توسعه پایدار شکل گرفت .
· هشت ویژگی اصلی قابل استخراج برای مفهوم توسعه پایدار به شرح ذیل است.
· پایدار شدن توسعه به جای رشد مستمر.
· سیستم اکولوژیک - اجتماعی سیستمی بسته است و سیستم اقتصاد، یک سیستم باز.
· مکمل بودن سرمایههای طبیعی با دیگر عوامل تولیدی.
· عدالت بین نسلها و درون نسلها.
· عدم تمرکز تصمیمگیریهای اجتماعی- اکولوژیک.
· افزایش ارزش محیط زیست در تصمیمات اجتماعی- اکولوژیک.
· گسترش افق فکری در تصمیمات اکولوژیک - اجتماعی.
· رعایت اصل احتیاط در تصمیمات اجتماعی - اکولوژیک.
