بخشی از مقاله
چکیده
گردشگری هماکنون به یکی از صنایع مهم در دنیا تبدیل شده است. بسیاری از تحلیلگران اقتصادی براین باورند که صنعت گردشگری با ایجاد100 میلیون شغل مستقیم، پس از صنایع نفت و خودروسازی در ردیف سوم صنایع مهم جهان قرار گرفته است و حتی انتظار میرود با افزایش حجم مسافرتها و رونق گردشگری در کشورهای مختلف، در سالهای آینده بر اهمیت این صنعت بیش از پیش افزوده شود. گردشگری روستایی به عنوان یکی از گونه های گردشگری مطرح بوده که در برگیرنده یک گرایش به ریشه ها، یک احساس سنتی در حال رشد همراه با خواست درک تمامی ابعاد محیطی در تجربه گردشگری می باشد. گردشگری روستایی به سبب عواملی همچون شهر نشینی، علاقمندی به میراث طبیعی، فرهنگی و تاریخی، نگرانی های محیط زیست، شیوه سالم زندگی شهری و امتناع از فرهنگ مصرف گرایی در سال های اخیر شکل گرفته و توسعه یافته است.
هدف این پژوهش، بررسی و تحلیل نقش صنعت گردشگری در توسعه پایدار روستایی کشور است. همچنین پژوهش حاضر به بررسی مزایای گردشگری روستایی در ایران می پردازد. روش تحقیق این پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی است و یافته های این پژوهش نشان می دهد که جامعه روستایی ایران، از پتانسیل خوبی برای گردشگری روستایی برخوردار است و لذا با توجه به این شاخه از گردشگری میتوان به توسعه پایدار مناطق روستایی کشور کمک کرد و این امری است که نیاز به سیاستگذاری و برنامهریزی دارد. همچنین بنا بر نتایج این تحقیق، برای رونق گردشگری روستایی باید ضمن شناسایی روستاهای دارای توانمندی لازم در زمینه گردشگری، روستاییان را با هدف آشنایی با فواید گردشگری آموزش داد و زیرساختهای متناسب با حفظ هویت دینی و ملی روستاییان را ایجاد کرد.
واژه های کلیدی: صنعت گردشگری،گردشگری روستایی، توسعه پایدار روستایی،سیاست گذاری، برنامه ریزی.
مقدمه بیان مسئله
گردشگری هماکنون به یکی از صنایع مهم در دنیا تبدیل شده است. بسیاری از تحلیلگران اقتصادی بر این باورند که صنعت گردشگری با ایجاد 100میلیون شغل مستقیم، پس از صنایع نفت و خودروسازی در ردیف سوم صنایع مهم جهان قرار گرفته است و حتی انتظار می رود با افزایش حجم مسافرتها و رونق گردشگری در کشورهای مختلف، در سالهای آینده بر اهمیت این صنعت بیش از پیش افزوده شود. صنعت گردشگری به زیرشاخههای متعددی- از جمله »گردشگری روستایی« تقسیم می شود که هر یک از این زیرشاخهها در جایگاه خود اهمیت دارد. در این سالها اهمیت زیرشاخه گردشگری روستایی به آن حد رسیده که زیرشاخههای جزئیتر دیگری نیز برای آن تعریف شده است که به عنوان نمونه میتوان به گردشگری کشاورزی، گردشگری در آفتاب، گردشگری در کنار دریا، گردشگری جنگل و… اشاره کرد.اهمیت و ضرورت گردشگری روستایی به عنوان یکی از گونه های گردشگری مطرح بوده که در برگیرنده یک گرایش به ریشه ها، یک احساس سنتی در حالرشد همراه با تمایل به درک تمامی ابعاد محیطی در تجربه گردشگری می باشد.
گردشگری روستایی به سبب عواملی همچون شهر نشینی، علاقمندی به میراث طبیعی، فرهنگی و تاریخی، نگرانی های محیط زیست، شیوه سالم زندگی شهری و امتناع از فرهنگ مصر ف گرایی درسال های اخیر شکل گرفته و توسعه یافته است. گردشگری روستایی یک جریان گردشگری دو سویه گردشگری است. از یک سو نشان دهنده گردشگری با ویژگی های چون انعطاف پذیری، ترکیب همراه با سفارش محصولات برای نیازهای انفرادی مصرف کننده بوده و از دیگر سو با توجه به ارزش ها و اثرات ناشی از این گونه گردشگری، رویکردی مطرح در کنار دیگر گزینه های توسعه همه جانبه فضاهای روستایی محسوب می گردد که می تواند در حمایت از سیاست های کشاورزی و حفاظت از محیط زیست ایفای نقش کند. بر این اساس لازم می آید تا گردشگری روستایی در یک نگرش منطقه ای مورد توجه قرار گرفته و در برنامه ریزی منطقه ای بعنوان رهیافتی مؤثر در توسعه منطقه ای مدنظر قرار گیرد. بدین گونه گردشگری روستایی بررسی شده و راهکارهای لازم برای اثر بخشی مثبت این گونه از گردشگری در فضاهای جغرافیایی، اخذ گردد.
اهداف اهداف پژوهشی زیر در این مقاله مدنظر است:
-بررسی و مطالعه موضوع گردشگری روستایی و جنبه های گوناگون آن
-تبیین اهمیت منطقه بندی گردشگری روستایی
-نگرشی بر توانمندی های جامعه روستایی ایران
-شناسایی پتانسیلهای گردشگری روستایی در ایران
-بررسی و مطالعه مزایای گردشگری روستایی در ایران
در ضمن، هدف کاربردی این پژوهش ارائه پیشنهادهای کاربردی به مسئولان مربوطه در زمینه هایی است که بتوان در جهت تقویت و توسعه صنعت گردشگری با هدف دستیابی به توسعه پایدار روستایی کشور ایران اقدام نمود.
پیشینه تحقیق
در مورد جایگاه صنعت گردشگری در توسعه پایدار روستایی ایران، تحقیقات و مطالعاتی صورت نگرفته است اما در ادامه به برخی ازموضوعات مرتبط با آن اشاره می شود:
-افتخاری و همکاران - - 1381 طی کار پژوهشی خود ضمن مطالعه جایگاه گردشگری روستایی در توسعه روستایی، بخش اعظم مشکلات عقب ماندگی و توسعه نیافتگی روستایی را به فقدان صنعت گردشگری روستایی مربوط می داند و به این نکته که گردشگری روستایی با حل مسائل و مشکلات می تواند به توسعه روستایی کمک نماید، اذعان می نماید.
-افتخاری و همکاران - - 1384 طی کار تحقیقی خود بیان می دارد که گردشگری روستایی می تواند با برنامه ریزی اصولی و مناسب و شناسایی مزیت ها و محدودیت های این نوع گردشگری نقش مؤثری در توسعه این مناطق و در نتیجه توسعه ملی و تنوع بخشی به اقتصاد ملی بر عهده داشته باشد.
-تقدیسی زنجانی و همکاران - - 1386 طی کار پژوهشی خود ضمن اشاره به این نکته که با توجه به تنوع آب و هوایی در سطح کشور و وجود اقوام و ایلات مختلف در قسمت از کشور که خاستگاه آن ها نیز محسوب می شود، می توان به تنوعی از جاذبه های گردشگری - توریسم - روستایی دست یافت، موفقیت هر برنامه ریزی روستایی را در گرو دیدگاه برنامه کلان کشور دانسته و پیشنهاد می نماید که برنامه ریزی گردشگری روستایی به عنوان یک هدف و به صورت زیرمجموعه ای از یک نظام در برنامه ریزی کلان کشور در نظر گرفته شود.
-مافی و همکاران - - 1387 طی کار تحقیقی خود ضمن مطالعه گردشگری روستایی در پیرامون کلان شهرها با تأکید بر کلان شهر مشهد، بیان می دارد که گردشگران بیشتر به روستاهایی سفر می کنند که علاوه بر داشتن جاذبه های گردشگری، از بعد حمل و نقل نیز در مسافتی قابل دسترس قرار داشته باشند.
سؤال های پژوهش در راستای اهداف تحقیق، سؤال های زیر مدنظر است:
-مفهوم گردشگری روستایی چیست و ارتباط آن با توسعه پایدار روستایی چگونه است؟
-در زمینه گردشگری روستایی، منطقه بندی چه تأثیراتی بر مقاصد گردشگری دارد؟
-خصیصه های جامعه روستایی ایران کدامند؟
-جامعه روستایی ایران از چه توانمندی هایی در جهت جذب گردشگر برخوردار است؟
-گردشگری روستایی در هر منطقه جغرافیایی واجد چه آثاری می باشد؟
-چه عواملی در توسعه صنعت گردشگری روستایی کشور تأثیرگذار است؟
