بخشی از مقاله
چکیده
رهبر معظم انقالب اسالمی بارها بر ضرورت دستیابی به اقتصاد مقاومتی تأکید فرموده‌اند. معظم له در اواخر سال 92 نیز سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی را ابالغ نمودند. ایشان هدف از ابالغ این سیاست‌ها را تأمین رشد پویا و بهبود شاخص‌های مقاومت اقتصادی و دستیابی به اهداف سند چشم‌انداز بیست‌ساله معرفی مینماید.آنچه در تحقق اقتصاد مقاومتی نقش عمده و اساسی دارد؛ چگونگی مدیریت و روند اجرای آن در جامعه است؛ مدیریتی که با ساختار و چارچوب اقتصاد مقاومتی همخوانی و سازگاری داشته باشد، درواقع تنها مدیریت اسالمی است که میتواند در جهت تحقق اهداف و آرمان‌های اقتصاد مقاومتی ایفای نقش کند. در این مقاله، سعی داریم تا ضمن توجه به ابعاد و مؤلفه‌های مدیریت اسالمی و اقتصاد مقاومتی، به تبیین اثرات و نقش‌آفرینی مدیریت اسالمی در تحقق اقتصاد مقاومتی بپردازیم.
واژه‌های کلیدی‌ها:مدیریت، مدیریت اسالمی، اقتصاد، اقتصاد اسالمی، اقتصاد مقاومتی
.1 مقدمه
نوع مدیریت هر جامعه متأثر از ارزش‌های حاکم بر آن جامعه است، در مقابل همه تئوری‌های معاصر مدیریت، نظام جامع مدیریت اسالمی قرار دارد، الگویی که منبعث از اصول و قوانین مشخصی است که بر اساس مالک‌های اسالمی استوار گشته و سمت‌وسویی الهی دارد. نظامی با قدرتی حدود 1400 سال - حدود 1300 سال بیشتر از تئوری‌های معاصر مدیریت - که توسط پیامبر گرامی اسالم پایه‌ریزی گردید و سیمای آن را میتوان در قرآن مجید، نهج‌البالغه و احادیث و روایات اسالمی و سیره عملی پیامبر اعظم A به‌خوبی مشاهده کرد. نظامی که معتقد است همه دنیا برای انسان و رشد او تا ن‌هایت کمال آفریده‌شده است.
نظامی که انسان را دارای سه بعد مادی، روحی و معنوی تلقی کرده و ضمن توجه به هر سه بعد و تأمین سعادت دنیا و آخرت، بعد معنوی و سعادت اخروی انسان‌ها را در اولویت قرار می‌دهد و هدف آن ارتقای انسان در جهت کمال و بهبود نظام‌های اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، خانوادگی و... است.در نظام مدیریت اسالمی هر آنچه در تئوری‌های معاصر مدیریت به تفکیک و به شکل پراکنده به آن پرداخته شده، به‌صورت جامع و کامل آمده است. به‌عالوه در این نظام ارزش‌ها و اخالقیات و اصول الهی و انسانی بر مدیریت حاکمیت دارد و بر این اساس همه‌چیز ازجمله تولید باید در خدمت رشد و تعالی همه‌جانبه انسان‌ها قرار گیرد.در دهه‌های اخیر، بخصوص در کشور‌های اسالمی، در عرصه‌های گوناگون مدیریتی از الگو الگوسازی بسیار سخن رفته و ضرورت دستیابی به الگو‌های مدیریتی اسالمی مورد تائید و تأکید قرارگرفته است. با توجه به این نکته و شرایط اقتصادی حاکم بر جامعه ما و ضرورت تحقق اقتصاد مقاومتی الزم است تا مدیریت اسالمی با تمام قوا در جهت نیل به اهداف اقتصاد مقاومتی عمل نماید.
.2ضرورت تحقیق
اکنون که در دهه پیشرفت و عدالت به سر میبریم و توجه مقام معظم رهبری به مقوله اقتصاد که در نام‌گذاری سال‌های اخیر به‌وضوح دیده میشود1و رویکرد اقتصاد مقاومتی و ابالغ سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی بر اساس بند یک اصل 110 قانون اساسی که راهبرد حرکت صحیح اقتصاد کشور را ترسیم مینماید؛ ما را بر آن داشته است تا این رویکرد را از زاویه دیگر موردبحث و بررسی قرار دهیم و آن مدیریت اسالمی است که در جای‌جای تحقق اقتصاد مقاومتی موردتوجه است. مقام معظم رهبری هدف از ابالغ سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی را تأمین رشد پویا و بهبود شاخص‌های مقاومت اقتصادی و دستیابی به اهداف سند چشم‌انداز بیست‌ساله معرفی مینماید و رویکردی جهادی، انعطاف‌پذیر، فرصت ساز، مولد، درون‌زا، پیشرو برون‌گرا را در این سیاست‌ها مدنظر دارند.2 سؤال اینجاست که آیا مدیریتی جز مدیریت اسالمی میتواند در تحقق این اهداف مثمر ثمر واقع شود؟هرچند مقام معظم رهبری در نام‌گذاری سال 93 عبارت مدیریت جهادی را به کاربردند1 اما باید توجه داشت که مدیریت جهادی زیرمجموعه مدیریت اسالمی‌خواهد بود.
.3 پیشینه تحقیق:
.3.1مدیریت اسالمی
رقیه فالحی صفدر آبادی - 1392 - در پایان‌نامه خود با عنوان بررسی تطبیقی مدیریت اسالمی با مدیریت غربی معتقد است که مدیریت به شکل‌های مختلف و متفاوت در طول تاریخ و جود داشته و به صور گوناگون، زمینه پایداری و دوام و قوام تمدن‌ها و حکومت‌ها را فراهم ساخته است. با پیشرفت علم و افزایش آگاهی بشر در استفاده از امکانات و توانایی‌های خود، تأثیر مدیریت در پیشرفت بشر نیز فزونی یافت و همراه با آن، نظریه‌های مختلف و متفاوتی که از منظر‌های گونه‌گون به انسان نگاه میکردند نیز ارائه گردید. وجه مشترک تمامی این نظریه‌ها، هدف‌گرا بودن و توجه به نتیجه کار است و در این راستا، انسان نیز گاه همسنگ ابزار موردتوجه قرا گرفته و گاه به آن در سطوح باالتر توجه شده است.
وی ضمن مقایسه مدیریت اسالمی و غربی و تبیین وجه تمایز و شباهت‌های پیرامون آن‌ها معتقد است که بعد از انقالب اسالمی آن‌طور که باید از مدیریت اسالمی استفاده نشده و مدیریت غربی توانست سیطره نفوذ خود را بر کشور‌های اسالمی بیشتر کند و همین امر باعث شد در حق مدیریت اسالمی اجحاف شود و به دلیل عدم آشنایی مدیران با قاطعیت‌های مدیریت اسالمی و ابهام در معنا و مفهوم آن، باعث شد بیش‌ازحد از مدیریت اسالمی بهره کیرند درصورتی که در مدیریت اسالمی تمام جوانب در مورد مدیران و مرئوسین و روابط این دو گروه رعایت شده که ممکن است این موارد در مدیریت غربی تک‌بعدی باشد.
مطهره تهامی - 1390 - در مقاله ای با عنوان مدیریت ویژگی‌های مدیران نمونه از دیدگاه قرآن معتقد است که هر سازمان اجتماعی برای نیل به اهدافی طراحی‌شده و با توجه به ساختارش نیازمند نوعی مدیریت است و گفتنی است ظهور پدیده «اداره» كردن مربوط به روزگار اخیر نیست، بلكه از دیرباز بشر متوجه شده است كه برای رسیدن به یك هدف، الزم است به بسیج امكانات و رهبری این امكانات به‌سوی آن هدف مشخص، اقدام كند. البته باید توجه داشت كه شیوه رهبری و مدیریت در هر تمدنی بستگی به ساخت فرهنگی آن تمدن دارد.علىمحمد ولوى - 1389 -
در مقاله ای با عنوان پژوهشی موردی در مدیریت پیامبر اکرمA در غزوه احزاب، تالش نموده است تا در حد امکان یکى از اقدامات مدیریتى پیامبر اکرمA در جریان «حفر خندق» بحث و بررسى شود، البته این مقاله به مدیریتى که رسول‌الله Aدر واقعه حفر خندق اعمال کردند محدود نمىشود، بلکه موضوع اداره و بهرهگیرى کامل از این اقدام دفاعى هم موردبحث قرار مىگیرد. یکى از حساسترین و سرنوشت‌سازترین حوادث صدر اسالم، غزوه احزاب است. مورخان، این غزوه را بیشتر ازآن‌جهت بااهمیت مىدانند که آخرین صحنه تهاجم دشمن به نیروهاى اسالم و نقطه اوج اقدامات دفاعى مسلمانان بود؛ اما آنچه کم‌تر در منابع تاریخى موردتوجه قرارگرفته، مدیریت این حادثه سرنوشت‌ساز و مهم است.
