بخشی از مقاله
چكيده:
پژوهش حاضر به بررسي جايگاه مديريت مشاركتي در مدارس مي پردازد. و اين پژوهش باروش توصيفي و تحليلي صورت گرفته است. مديريت مشاركتي از ويژگي هاي بارز نظام هاي آموزشي در دهه اخير به شمار مي رود. مديريت مشاركتي به ايجاد فضا و نظامي توسط مديران در سازمان اشاره دارد كه در آن تمام كاركنان، مشتريان در روند تصميم گيري سازمان، و حل مسائل و مشكلات سازمان يا مديريت همكاري و مشاركت نمايند. براي اداره كردن مدرسه، مفيدترين الگو آن است كه از روش ها و باورهاي مشاركتي و گروهي دست اندركاران و صاحب نظران استفاده شود. يكي از ضروريات بكارگيري مديريت مشاركتي در مدارس پيچيدگي مسائل آموزش و پرورش است كه ايجاب مي كند تا افراد با دانش، تخصص و نگرش هاي مختلف با هم همكاري كنند و بسترهاي مناسب را براي شكوفايي نسل آينده و حركت آنان در جهت رشد فردي و اجتماعي فراهم سازند. در مقاله حاضر ابتدا به تعريف مفهوم، تاريخچه، ديدگاه فلسفي مشاركت و فوايد مديريت مشاركتي پرداخته شده است.نتايج نشان مي دهد كه استفاده از مديريت مشاركتي و دخالت دادن كاركنان در تصميم گيري ها، امري مطلوب بوده و استفاده از آن به مديران مدارس توصيه مي شود.
مقدمه و بيان مسئله
مشاركت يعني دخالت دادن افراد در سرنوشت خود مشاركت پيوندي است دو سويه كه منجر به تقويت پل ارتباطي، افزايش بهرهوري، مالكيت رواني و تقويت اعتماد به نفس كاركنان ميشود.كيمبل - نقل از طوسي، ١٣٩٢ - ، مشاركت اساس پايداري و احساس تعلق آحاد يك نظام است و آن قدر اهميت دارد كه خدا يك سوره به نام »شوري« براي انسان ها مقرر فرموده است. مشاركت امري جزئي و كلي است يعني نه تنها در امور كلي؛ بلكه در جزءترين امور نيز ساري و جاري است.امروزه در كشورهاي پيشرفت جهان يكي از شيوههاي نوين مديريت كاربست مديريت مشاركت است؛ به نحوي كه بسياري از محققان بر اين باورند كه بهترين و اثربخشترين شيوه مديريت مشاركتي ميباشد.
ميركمالي - ١٣٩٣ - ، در مطالعهاي نشان داد موثرترين شيوه مديريت در سازمان هاي كنوني به ويژه سازمان هاي آموزش و پرورش كاربست مديريت مشاركتي است وي معتقد است مديريت مشاركتي منجر به روحيه همدلي، جمعافزايي و در نهايت بهره وري حداكثري را همراه خواهد داشت.الواني - ١٣٩٣ - ، در مطالعهاي نشان داد كه مديريت مشاركتي چهار حالت به شرح ذيل دارد:
١- مديريت مشاركتي تحميلي
٢- مديريت مشاركتي اجباري
٣- مديريت مشاركتي هدايت شده
٤- مديريت مشاركتي توسعه يافته
الواني اعتقاد دارد كه؛ موثرترين شيوه مديريت مشاركتي همانا "مديريت مشاركتي توسعه يافته است ". در واقع در اين شيوه كاركنان را مصلح ميكنند كه خود حق مشاركت داشته باشند. وي معتقد است كه سازمان هاي كنوني به ويژه مراكز آموزشي و آموزشگاهي تنها راه تحقق رسالات خود را كه همراه رسالتهاي ؛ آموزشي، پرورشي، پژوهشي، خدماتي، انتشاراتي و.... لازم است در گرو مديريت مشاركتي جستجو كند. بدين معني بدون كاربست مديريت مشاركتي، اهداف مراكز آموزشي عقيم خواهند ماند و فرآيند يادگيري - ياددهي به كوير هدايت خواهد شد.كاربست مديريت مشاركتي منجر به خلاقيت كاركنان، تقويت اعتماد كاركنان، مشاركت و تقويت و تحكيم روابط انساني بين آنها مي شود - خورشيدي، ١٣٩٤ - .يكي از اثرات مهم كاربست مديريت مشاركتي مديران همانا تقويت روابط انساني آحاد منابع انساني آن ها است.
ميركمالي - ١٣٩٢ - ، در مطالعهاي روابط انساني در يك سازماني آزموشي را فرآيند برقراري، حفظ و گسترش رابطهي هدفدار و پويا و همه جانبه بين اعضاء سيستم اجتماعي - آموزشگاه - كه با تأميننيازهاي منطقي، اجتماعي و رواني فرد و گروه سبب تفاهم، احساس رضايت و سودمندي متقابل آن ها ميشود. و در زمينه اعتماد، انگيزش، رشد و تسهيل؛ تحقق اهداف مدرسه را امكانپذير ميكند.بدين ترتيب ميتوان نتيجه گرفت كه يكي از مهم ترين روشهاي تحقق اهداف مدرسه همانا ترويج روابط انساني در مدرسه است كه اين مهم در بستر مديريت مشاركتي صورت مي پذيرد.با توجه به آنچه گفته شد؛ و از طرفي اين مهم كه مدارس از آرمانيترين، مقدسترين و مهم ترين نهادهاي استراتژيك يك جامعهاند و همه چيز از بطن كلاس وارد متن جامعه ميشودبنابراين مسله پژوهش حاضر به بررسي جايگاه مديريت مشاركتي در مدارس مي پردازد.
پيشينه پژوهش
ايماني و قورچيان - ١٣٩٤ - درمطالعهاي تحت عنوان »بررسي نقش واسطهاي جو سازماني در رابطه مديريت مشاركتي و توسعه سازماني دبيران مقطع متوسطه بندر عباس«بيان كردند، سهم واسطهاي جو سازماني در رابطه مديريت مشاركتي و توسعه سازماني در ميان جامعه آماري برابر ٣٨/٠ ميباشد كه در سطح ٠٥/٠ اين واسطهگري معنادار به دست آمده است.در تحقيقي ديگر توسط عليتوكلي - ١٣٩٣ - تحت عنوان »بررسي رابطه بين مديريت مشاركتي وتوانمندسازي دبيران مدارس متوسطه دخترانه درشهركرمان« بيان مي شود كه،بين مديريت مشاركتي وتوانمندسازي دبيران رابطه مثبت وبالايي وجوددارد؛همچنين نتايج تجزيه وتحليل رگرسيون نشان دادازبين ابعادمديريت مشاركتي،اعتمادواطمينان،نظام ارتباطي،مشاركت كاركنان وتوجه به مسائل شخصي دبيران توانستندبه ميزان ٦٢ درصدتوانمندساز ي دبيرا نراپيشبيني كنند؛امامؤلفههاي توزيع تصميمگيري،جودوستي وانعطاف درمقررات رابطه معناداري باتوانمندساز ي دبيران نشان ندادند.
در پژوهشي سليماني - ١٣٩٢ - تحت عنوان »بررسي رابطةمديريت مشاركتي وارتقاءشايستگيهاي حرفهاي معلمان مقطع ابتدايي« بيان ميكند، بين مديريت مشاركت يوتمامي مؤلفههاي مربوط به سبك مديريت باشايستگيهاي حرفهاي ازمعلمان همبستگي مستقيم،ضعيف والبته معناداروجوددارد. درنهايت يافتههااين پيشنهادرامطرح ميكندمديران مدارس سعي كنندباحركت ازسبك مديريت سنتي به سوي سبك مديريت مشاركتي والگوهارفتاراين سبك زمينه رابراي رشد شايستگيهاي حرفهاي رادرمعلمان آماده سازند.
