بخشی از مقاله
چکیده
با توجه به پیچیدگیهای اجرای پروژههای شهری و با توجه به محدودیت منابع به خصوص در صورت داشتن پروژههای شهری متعدد، لزوم توجه و به کارگیری مدیریت پروژه شهری در دستیابی به اهداف این پروژهها در سالهای اخیر بسیارمورد توجه قرار گرفته است. مشکلات عمده در اجرای پروژههای شهری؛ نبود متدولوژی و سیستم مدیریت پروژه کارآمد،جایگاه وظایف عوامل اجرای پروژه، تنوع و کثرت متولیان بخشهای اجرایی، اختلاف سلیقه مدیران در اولویت بندی و نحوه اجرای پروژهها، کم توجهی به منابع علمی و ذینفعان پروژهها و... میباشد.
اهداف عمده مدیریت شهری، فرهنگ سازی و افزایش آگاهی شهروندان، کاهش هزینههای پروژه های شهری، بهره وری پروژهها، افزایش انسجام اجتماعی،... و در نهایت رضایت شهروندان از شهری ایمن، زیبا و توسعه یافته میباشد.مقاله حاضر با هدف بیان نقش، اهمیت وعوامل پیاده سازی مدیرت پروژه در مدیریت شهری صورت گرفته است. در این مقاله سعی شده است که شهرداری مشهد را مورد بررسی بیشتری قرار داده و یکی از پروژههای مهم و کلان آن - قطار شهری مشهد - را از منظر مدیریت پروژه بررسی کنیم.
کلمات کلیدی:مدیریت پروژه، مدیریت شهری، ساخت و توسعه، شهرداری
مقدمه
سازمان ها برای بقا، توسعه و پیشرفت، به ویژه در شرایط رقابتی دنیای متحول امروز، نیازمند بکارگیری ابزارها و روشهای مدیریتی متناسب با مأموریتشان هستند. مدیریت پروژه یکی از مباحث مهم و کاربردی است، که در سال های اخیر درسازمانهای پروژه محور، ابزاری مهم در نیل به اهداف سازمانی گشته است. در مدیریت پروژه، شیوه های مختلفی برای مدیریت هرچه بهتر پروژه ها اندیشیده شده است، که کسب منافع اقتصادی بیشتر و پاسخگویی بهتر سازمان به تعهدات خوددر قبال مشتریان پروژه، بیشترین دلیل برای بکارگیری شیوه های مدیریتی برای پروژه هاست.
- - 1 با توجه به تعداد و تنوع پروژههای شهری، یکی از مباحث مهم و تاثیر گذار در اینگونه برنامههای شهری، مبحث مدیریت پروژه است. در مبحث مدیریت پروژههای شهری، شهروندان رکن اصلی و وارثان یک شهر محسوب میشوند، سکونت درشهر تعهداتی را برای مدیران شهری و تکالیفی برای شهروندان به همراه دارد.اجرای موفق هر پروژه شهری، به حضور و همکاری این دو عنصر وابسته است. - - 2 لذا مدیریت پروژههای شهری از پروژههای مهم و تاثیر گذار در زندگی هر یک ازافراد جامعه شهری میباشد. - - 13 در این مقاله با تعریف مدیریت پروژه، مدیریت شهری و پروژههای شهری، به معرفی وجایگاه مدیریت پروژههای شهری در شهرداری مشهد وبالخصوص قطار شهری آن میپردازیم.
-1تعریف مدیریت پروژه
پروژه طبق تعریف 1PMIعبارت از »مجموعه فعالیتهای موقتی برای تحقق یک تعهد و ایجاد یک محصول یا ارائه خدمات مشخص« است. به عبارت دیگر، پروژه یک کار موقتی است که فقط یک بار و به منظور ایجاد یک محصول مشخص و یاخدمات مشخص انجام می شود. یک پروژه باعث تغییرات مفید و یا ارزش افزوده می شود. خصوصیت موقتی و یک باره بودن پروژه آن را از فرآیندها و یا اعمالی که دائمی و یا نیمهدائمی هستند و ممکن است بارها و بارها محصول مشابه و یا خدمات مشابهی را تولید می کنند متمایز می سازد.
مدیریت پروژه »به کارگیری دانش، مهارتها، ابزار و تکنیکهای لازم در اداره جریان اجرای فعالیتها، به منظور رفع نیازها و انتظارات متولیان از اجرای پروژه« است. مدیریت پروژه در اجرای این مهم از دو بازوی قدرتمند برنامه ریزی و کنترل پروژه بهره میگیرد. در شکل ذیل میتوان 5 گروه فرآیندی مدیریت پروژه را مشاهده کرد.همچنین حوزههای 9 گانه دانش مدیریت پروژه بر اساس استاندارد 2PMBOK-2008در شکل ذیل قابل رویت است.
-2تعریف مدیریت شهری
مدیریت شهری، یکی از مباحث مهم کلان شهری است. تعاریف متعددی از مدیریت شهری ارائه شده است و هرکدام از این تعاریف بیانکننده نگرشی نظاممند به مقوله مدیریت شهری میباشد. - - 11طبق تعریف دفتر مطالعات برنامهریزی وزارت کشور، مدیریت شهری عبارت است از »اداره امور شهر، بهمنظور ارتقاء مدیریت پایدار مناطق شهری در سطح محلی ، بادرنظر داشتن و تبعیت از اهداف سیاست های ملی، اقتصادی و اجتماعی کشور«، و یا مدیریت شهری عبارت است از »یک سازمان گسترده، متشکل از عناصر و اجزاء رسمی و غیررسمی مؤثر و ذیربط در ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی و کالبدی حیات شهری با هدف اداره، کنترل و هدایت توسعه همه جانبه و پایدار شهر مربوطه - 12 - .
« با توجه به تعاریف ارائه شده، برخی از وظایف مدیریت شهری در ایران، عبارتند از:-1 آماده سازی زیرساخت های اساسی برای عملکرد کارآمد شهرها-2 آماده سازی خدمات لازم برای توسعه منابع انسانی، بهبود بهره وری و بهبود استانداردهای زندگی شهری-3 تنظیم فعالیت های تاثیرگذار بخش خصوصی بر امنیت، سلامتی و رفاه اجتماعی جمعیت شهری-4آماده ساختن خدمات و تسهیلات لازم برای پشتیبانی فعالیتهای مولد و عملیات کارآمد موسسههای خصوصی در نواحی شهری-5 برنامهریزی استراتژیک - - 3مدیریت شهری بسیار گسترده است، که در ادامه با بخشهایی از آن بیشتر آشنا میشویم.
-3پروژههای شهری و شهرداری
