بخشی از مقاله
چکیده
هدف پژوهش حاضر بررسی جایگاه هویت دانشجویان دانشگاه فرهنگیان در گرایش به اعتیاد است پژوهش حاضر از نوع همبستگی است. بهمنظور جمعآوری دادهها، نمونهای شامل 400 نفر از دانشجویان دانشگاه فرهنگیان کرمان به روش نمونه گریی تصادفی طبقهای انتخاب شدند. ابزارهای مورداستفاده جهت دستیابی به اهداف پژوهش پرسشنامه هویت برزونسکی - 1989 - و گرایش به اعتیاد فرجاد - 1385 - بودجهت تحلیل داده، از روشهای آمار توصیفی مانند محاسبه میانگین، انحراف معیار ونیز از شاخصهای آمار استنباطی آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه همزمان استفاده شد.
نتایج نشان میدهد که بین سبکهای اطلاعاتی و هنجاری با گرایش به اعتیاد رابطه منفی معنادار وجود دارد؛ اما بین سبکهای اجتنابی با گرایش به اعتیاد رابطه مثبت معنادار وجود دارد. همچنین سبکهای اطلاعاتی، هنجاری، بر گرایش به اعتیاد تأثیر منفی معنادار دارد، اما سبک اجتنابی بر گرایش به اعتیاد تأثیر مثبت معنادار دارد. لذا سبکهای هویت نقش مهمی در پیشبینی آمادگی به اعتیاددارند.
مقدمه:
اشاعه مواد مخدر و اعتیاد یکی از کارسازترین و قدیمیترین شیوههای استعمارگران و دشمنان بشریت است که بهمنظور بازداشتن جوامع انسانی از رشد و تعالی و آزادی آنها از زیر یوغ مستکبران جهان و همچنین غارت هر چه بیشتر و کسب منافع افزونتر بهکاربرده شده است و روزبهروز گسترش بیشتری مییابد، واژه ٔ اعتیاد ازنظر لغوی به معنای عادت کردن و احساس نیاز است. امروزه در منابع علمی بیشتر از وابستگی استفاده میشود که از سال 1964 توسط سازمان بهداشت جهانی جایگزین اعتیاد شده است. اصطلاح اعتیاد دیگر علمی نیست و وابستگی دارویی بهجای آن توصیه میشود، وابستگی به یک ماده جنبههای روانی، جسمی و رفتاری را شامل میشود - ابراهیمی، - 1381:98 اعتیاد یا وابستگی به مواد مخدر، یک اختلال مزمن و بازگشت کننده است که دارای تأثیرات عمیق اجتماعی، روانشناختی، جسمی و اقتصادی است و علاوه بر تخریب شخصی، هزینههای سنگینی را بر افراد، خانواده و جامعه تحمیل مینماید.
در ایران سوءمصرف مواد مهمترین و گستردهترین نگرانی و خطر قابلپیشگیری بهداشتی شناختهشده است - احمدی، . - 451391: اعتیاد به مواد اینگونه مفهومپردازی شده است: نقطه پایان فقدان پیشرونده کنترل بر رفتارها و مصرف وسواس گونه مواد و ادامه دادن به این رفتارها و علیرغم پیامدهای نامطلوب، همچنین، اعتیاد به مواد ممکن است با فقدان کنترل اجرایی بر عادتهای مشوق ناسازگار همراه باشد گرایش به اعتیاد که برآمده از مصرف مواد مخدر و درواقع حالتی مزمن در اثر تکرار مصرف مواد مخدر است دارای این مشخصات است.-1در اثر مصرف مکرر مواد عادات روحی ایجاد میشود و این عادات فرد را به علت نیاز و تمایل روانی بهسوی مصرف مواد مخدر ترغیب میکند.
-2مقدار مواد مصرفی مرتباً رو به افزایش میرود – 3 در اثر قطع دارو نشانگان محرومیت در شخص از قبیل پرخاشگری، تنش، اضطراب و. ... ایجاد میشود -4اعتیاد به مواد مخدر برای افراد یا جامعه حالت زیانآوری پیدا میکند - سارمی، . - 34 :1379 بر اساس گزارش سازمان پزشکی قانونی کشور روزانه 8 نفر در اثر اعتیاد جان خود را از دست میدهند .[6] شایعترین راه انتقال عفونتهای منتقلِ از راه خون شامل اچآیوی و هپاتیت سی از طریق اعتیاد تزریقی است، بهطوریکه بیش از %65 کلیه موارد شناساییشده عفونت اچآی وی مصرفکننده تزریقی مواد هستند.
[7] بر اساس مطالعات زیستی - رفتاری انجامشده %14 مصرف کنندگان تزریقی مواد .[8] مبتلابه اچآیوی هستند. مطالعات زیستی - رفتاری انجامشده در کشور همچنین نشان میدهد در حدود 25 تا 80 درصد مصرفکنندگان تزریقی مبتلابه هپاتیت سی هستند. بیشتر این مطالعات شیوع هپاتیت سی در حدود %50 گزارش نمودهاند. بر اساس یک مطالعه %5.26 موارد طلاقها مرتبط با درگیری با مصرف الکل با مواد است بر اساس آمار سازمان زندانهای کشوری در حدود نیمی جرائم کشور مرتبط با مواد بوده و بیش از نیمی از جمعیت ورودی زندان مصرفکننده مواد هستند - گودرزی، . - 9 :1381 هر کشوری بهطورجدی بر بهداشت و سلامت جوانان تأکید دارد.
متأسفانه افزایش فراوانی در مصرف مواد مخدر، الکل و سیگار مخصوصاً در جوانان وجود دارد کشور عزیز ما نیز بنا به زمینههای خاص انسانی، جغرافیایی خود در گرداب اعتیاد به مواد مخدر گرفتارشده است مصرف مواد در کشور ما سابقه چند هزارساله دارد. از اولین احکام مربوط به ممنوعیت مصرف تریاک در ایران حدود 400 سال میگذرد، بنابراین میتوان در ک کرد که عوارض ناشی از مصرف مواد، از صدها سال پیش تاکنون، توجه روانشناسان و جامعه شناسان را به خود جلب کرده است.
[13] ازنظر [14] مهمترین عوارض روانی اعتیاد عبارتاند از: افسردگی، اضطراب، فراموشی، روانپریشی و اختلالات مغزی و از مشکلات اجتماعی ناشی از اعتیاد میتوان جرائمی 1 مثل سرقت، فحشا و خشونت، افزایش مشاغل کاذب و کاهش کارایی و تعدد خانوادههای آشفته یا ازهمگسیخته نام برد. از طرف دیگر اعتیاد با خالی کردن افراد از ارزشهای اخلاقی و انسانی آنها را مستعد پذیرش فرهنگهای پوچ و مخرب مینماید.
بیان مسئله:
یکی از متغیرهای مرتبط با اعتیاد، سبکهای هویت 2 است. افراد برحسب استفاده از فرایندهای شناختی اجتماعی برای حل مسائل شخصی، تصمیمیها و فرایندهای شکل گریی هویت با یکدیگر متفاوتاند و از شیوههای مختلفی استفاده میکنند که این شیوهها، سبک هویت آنان را تشکیل میدهد سبک هویت یکی از موضوعهای مهم روانشناسی رشد است که در سالهای اخیر توجه پژوهشگران را به خود جلب کرده است. الگویی را مطرح کردهاند که به تفاوت در فرایندهای شناختی- اجتماعی جوانان در ساخت، نگهداری و انطباق هویت خودشان تأکید دارد. این الگوی شناختی - اجتماعی به تفاوت برجسته در درگیری و یا اجتناب افراد از تکالیف مختلف چون تصمیمگیری، حل مسائل شخصی و موضوعات هویت اشاره میکند.
این فرایند سازی یا سبک هویت شامل سازوکارهایی است که اطلاعات و تجارب مرتبط با خود را کدگذاری، پردازش و سازماندهی و مرور میکند. فرایندهای متفاوت فرض شده حداقل در سه سطح اطلاعاتی، هنجاری و سردرگم -اجتنابی بکار میرود. در مدل سبک هویت به سه سبک هویت متمایز اشارهشده است که عبارتاند از سبک اطلاعاتی، هنجاری، سردرگم -اجتنابی که این سبکها ناشی از استراتژی حل مسئله یا مکانیسم مقابلهای است. درواقع این نظریه عنوان میکند که نوجوانان از یکی از این سبکها جهت اداره کردن موقعیتهای روزانه استفاده میکنند. سبک هویتی اطلاعاتی 3، این افراد آگاهانه به دنبال پردازش و ارزیابی اطلاعات مرتبط قبل از حل تعارضات هویتی و شکل دادن هویتاند. آنها خود اندیشهگرند، نسبت به دیدگاهشان درباره خود و اعتبار آن تردید دارند و آن را زیر سؤال میبرند.
