مقاله جایگاه واهمیت اقتصاد آموزشی

بخشی از مقاله

چکیده

این مقاله باهدف تعیین جایگاه واهمیت اقتصادآموزشی تدوین وتعاریف - علمی است که به فرآیندآموزش اززاویه اقتصادی توجه کرده ودرزمینه نقش آموزش بر رشدوتوسعه اقتصادی،برآورد و اندازه گیری بازده وسهم آن بردرآمدملی وتولیدکل،به بحث می پردازد - و اهمیت - بادرنظرگرفتن مسائل اقتصادی می شود چارچوبی سیستماتیک به وجود آورد وبا استفاده ازاین چارچوب،بخش های مختلف برنامه ریزی آموزشی رامورد تجزیه وتحلیل قرارداد وفواید - مستقیم وغیرمستقیم خصوصی واجتماعی - ارائه می شود.

سرمایه گذاری درسرمایه انسانی

یکی ازتحولات اساسی که طی سالهای اخیردرتحلیل رشدوتوسعه اقتصادی رخ داد،شناسایی بیشترنقش "سرمایه انسانی"دربرابر"سرمایه مادی"است.ثروت ملل اسمیت به اهم یت تواناییهای انسانی وشکل گیری مهارت درفرد توجه شده،اما طی سالهای اخیر،بیشترین توجه به سوی شناسایی نقش فوق العاده مهارتهای انسانی وتوسعه آن معطوف شده است .شواهدی کاملا آشکارازاهمیت سرمایه انسانی درتوسعه اقتصادی را می توان درتجربه های موفقیت آمیز نظامهای اقت صادی شرق آسیا مشاهده کرد؛به نحوی که شاید بتوان آن راعلت اثرگذار درفرآیند پیشرفت این کشورها دانست

 تعریف اقتصاد آموزش

آموزش و پرورش اساسی ترین عامل در رشد توسعه اقتصادی و اجتماعی است و رشد و توسعه اقتصادی و اجتماعی نیز به هنوبی خود امکان آموزش و پرورش بیشتر را فراهم میآورد، رشد و توسعهی اقتصادی و اجتماعی یکی ازاهداف مهم تمام کشورها بویژه در پنجاه سال اخیر بوده است. این مفهوم در کشورهای پیشرفته صنعتی به معنای کاهش بیکاری و افزایش واقعی رفاه اجتماعی مردم بکار می رود و در کشورهای درحال توسعه، از یک سو بهمعنای کاهش و یا محو فقر و محرومیت و از سوی دیگر به معنای کوشش برای بالابردن تولید ناخالص ملی و ارتقا استانداردهای زندگی مردم به سطحی است که کشورهای توسعه یافته از آن بهره مند هستند، اقتصاد دانان معتقدند که وصول به رشد اقتصادی مستلزم بالابردن سرمایه گذاری های لازم، پیشرفت تکنولوژیک، تغییر در مقدار و کیفیت نیروی کار، و سایرعوامل است

اقتصادآموزش، درمفهوم وسیع خود، "علمی است که به فرایند آموزش از زاویه اقتصادی توجه کرده و در زمینه نقش آموزش بر رشد و توسعه اقتصادی، براورد و اندازه گیری بازده و سهم آن بر درامد ملی و تولید کل، به بحث می پردازد"

اهمیت اقتصاد آموزش

مطالعاتی که دردهه میلادی درباره جنبه های اقتصادی نظام های اموزشی انجام گرفت،ازاهمیت زیادی برخوردار است :زمانیکه تعدادی از اقتصاد دانان ایده ارتباط منابع انسانی بارشد اقتصادی وکیفیت زندگی را مطرح کردند :امری که موجب توجه ویژه به آموزش گردید.هرچندسرمایه فیزیکی مانندزمین،ساختمان،کارخانه ها وغیره برای توسعه اقتصادی ضروری هستند؛اما منابعی منفعل هستند.درمقابل،منابع انسانی فعالند محرک همه فعالیتهای انسانی هستند که در کل منجر به رفاه انسان ها وپیشرفت یک کشور میشوند .

از آنجا که علم اقتصاد،باموضوع عرضه وتقاضا سروکاردارد،دربسیاری ازمراحل فرآیند برنامه ریزی آموزشی،ازنکات اقتصادی استفاده میشود.درسال های اخیر،درکشورهای توسعه یافته،برنامه ریزآموزشی به کسی اطلاق می شودکه اساساٌ یک اقتصاددانان،یک کارشناس اقتصاد یایک کارشناس آمارباشد .دلیل چنین تصمیمی،آن است که نخست،اغلب نشانه های بحران موجود درآموزش،ازماهیتی اقتصادی یامالی برخورداراست.

دوم، مدارس،تحت تاثیرمحیط وشرایط اقتصادی قرارمی گیرند واین همان محیطی است که مدارس درآن فعالیت میکنند. بعنوان مثال،یک اقتصاد پویا می توانددرزمان رکورداقتصادی،درآمد بسیاری داشته باشد وبخش قابل ملاحظه ای ازآن را به سامانهی آموزشی تخصیص دهد .

سوم،مدارس با اتخاذ یک دیدگاه بلند مدت،می توانند برمحیط اقتصادی ت آثیر بگذارند .بعنوان مثال، مدارس از طریق جذب کارکنان صلاحیت دار و کمک به رشد درآمد ملی،می توانند برمحیط اقتصادی تآثیر بگذارند .

حال آن که کاملاٌبرعکس،بازار کار راکد به ایجاد بیکاری تدریجی می انجامد .از این رو،وارد کردن مدارس به روند تجدید نظر واصلاح برنامه های آموزشی خویش ویا دربخش های خاص یک بازارکار فعال وپویا،می تواند راهنمایی هایی سودمند به دانش آموزان و والدین آنان درانتخاب وپذیرش مدارس،ارایه نماید 

یکی دیگر ازدلایل مهمی که می توان برای استیلا ونفوذ موضوعات اقتصادی،در برنامه ریزی آ موزشی برشمرد،این است که با درنظرگرفتن مسایل اقتصادی،می شود چارچوبی سیستماتیک به وجود آورد و با استفاده ازاین چارچوب،بخش های مختلف برنامه ریزی آموزشی را مورد تجزیه وتحلیل قرار داد..

 اهمیت اقتصاد آموزش ازدید گاه اقتصاد دانان کلاسیک

آدام اسمیت از معتبرترین اقتصاددانان کلاسیک است که اهمیت اقتصادی آموزش رامدنظر قرارداده است .اومعتقد است که آموزش افراد درواقع نوعی سرمایه گذاری درآنهاست .با آموزش،افراد تواناتر خواهندشد ورشد قابلیت های آنان سبب می گردد که نه تنها خود به درآمدبیشتری نائل آیند،بلکه جامعه نیز از سرمایه گذاری درآنها منتفع گردد . به عقیده اسمیت،انسان ها با آموزش به سرمایه مبدل میشوند، و جامعه می تواند ازتوان تولیدی آنها به صورت بهتری بهره مند گردد. آدام اسمیت سپس اشاره می نماید،از آنجا که کسب دانش مستلزم انجام هزینه هائی است،واین هزینه ها جنبه سرمای ه ای - ونه مصرفی - دارند،دریافت ،به هرصورت،به سرمایه های ثابتی تبدیل میشوند که درفرآیند تولید، قدرت تولید فرد ودرآمد کنندگان آموزش جامعه را ارتقا خواهند بخشید

 اهمیت اقتصاد آموزش از دیدگاه اقتصاددانان نئوکلاسیک

فن تیونن ازاقتصاد دانان نئوکلاسیک بشمار می آید .اومعتقد است که هریک ازافراد جامعه به لحاظ توانائی ها وکفایت های گوناگون خویش که می تواند درفرآیند تولید بکارافتد،دارای ارزش اقتصادی می باشد لیکن. دولت ها این طبیعت سرمایه ای انسان ها راغالباٌ به رسمیت نشناخته،و برای آن اهمیت اندکی قائلند.نگرشی این چنین به انسان ها ازسوی دولت ها موجب می گرددکه - بعنوان مثال - درهنگام جنگ،افراد نسبت به ماشین آلات وادوات جنگی ازاهمیت کمتری برخوردارباشند،ودرنتیجه تعداد تلفات انسانی،بیش ازاتلاف مهمات وتجهیزات نظامی می گردد

 اهمیت اقتصاد آموزش ازدیدگاه اقتصاددانان معاصر

سیمون کوزنتس درتوجیه اهمیت اقتصادی سرمایه گذاری درتحصیلات،بحث خودرا بدین ترتیب آغازمی کند :مطالعات اجزاء حساب های ملی و تشکیل سرمایه درایالات متحده آمریکا،وبررسی مفهوم "سرمایه"روشن می سازد که مفهوم کنونی "سرمایه" که تنها سرمایه های فیزیکی وکالایی را شامل می گردد،مفهومی ناقص ونارساست .

بدین ترتیب تحلیل های کوزنتس نشان داد که درتوضیح رشد اقتصادی گذشته،اتکاء به سرمایه گذاری های فیزیکی انجام شده گمراه کننده است وبجاست که هرگاه صحبت از "سرمایه" می گردد، "سرمایه انسانی"و"سرمایه فیزیکی" انباشته شده هردوبه حساب آیند . به خصوص کوزنتس معتقد است که بهداش ت وسلامتی،آموزش وپرورش، وآموزش ضمن خدمت مردم، خود نوعی سرمایه انسانی است وبه عنوان جزئی ازسرمایه کل کشور بایستی در تحلیل های اقتصادی مورد توجه ومحاسبه قرارگیرد

فواید اقتصاد آموزش وپرورش

 بهره گیری ازمنابع کمیاب

اقتصاد آموزش و پرورش مان و دانش آموزان،فضا،تآسیسات وتجهیزات آموزشی و ... حداکثر بهره کسب شود و راه های دیگری را می توان ازطریق آن ها امکانات بیشتری رابه نظام آموزشی اختصاص داد،جستجو می نماید . کمک می کند که از منابع و امکانات موجود مانند وقت معلمان .

ابزاری برای برنامه ریزی

اقتصاد آموزش وپرورش به محاسبه ی هزینه ها ومنافع حاصل از آموزش در رشته ها و مقاطع تحصیلی متفاوت می پردازد وازاین طریق به دست اندرکاران برنامه ریزی های آموزشی کمک می کند تابدانند در کدامین قسمت باید سرمایه گذاری بیشتری انجام دهند .این دانش،برنامه ریزی نیروی انسانی رانیز ازراه محاسبات آسان می نماید. جامعه رابا تحولات سریع صنعت ورشد فناوری همگام می کند

به دلیل گسترش فناوری وصنعت در جوامع و پیدایش مشاغل وتخصص های جدید،به نیروی انسانی آموزش دیده نیاز است،لذا اقتصاد آموزش وپرورش با مهیا کردن نیروی انسانی متخصص در حوزه های مختلف به رشد بیش ازپیش جوامع کمک می کند.

به طور کلی اقتصاد آموزش و پرورش به دنبال این است که درآمد وثروت ملی در میان افراد جامعه به صورت عادلانه تری توزیع و تقسیم شود وهمگان بتوانند ازآموزش های لازم در زمینه ی کاری خود برخوردار گردند وازاین طریق درآمد خود وجامعه را افزون کنند

 شناخت وطبقه بندی فواید اقتصادی آموزش وپرورش

فواید خصوصی آموزش وپرورش.

فواید اجتماعی آموزش وپرورش

 فواید مستقیم خصوصی :فایده مستقیم خصوصی ناشی ازسرمایه گذاری درآموزش ،درحقیقت همان اضافه درآمدی است که افراد تحصیلکرده،به دلیل ارتقاء سطح توانائی ها وبهره وری دریافت می دارند