بخشی از مقاله
چکیده
امروزه استفاده اثر بخش از دانش بر رقابت بنگاه تاثیری انکار ناپذیر دارد و ازآنجا که چالش هایی در مدیریت دانش وجود دارد ، حاکمیت دانش با اعمال مکانیزم های حاکمیت راه حلی برای غلبه بر این چالش ها ارائه می کند . هدف این تحقیق معرفی حاکمیت دانش و بررسی چیستی و پاسخ به چگونگی و چرایی آن است . روش این تحقیق تحلیلی، توصیفی و گزارشی است که برای این منظور با معرفی یک چارچوب مفهومی از حاکمیت دانش به بیان اهداف و تعاریف حاکمیت دانش می پردازیم و در پاسخ به چگونگی حاکمیت دانش ، اهداف و استراتژی های حاکمیت دانش بررسی می شود و سپس چند مطالعه عملی که توسط محققان در این زمینه صورت گرفته ، گزارش میگردد.
. تحلیلها ، توصیفها و گزارشها نشان میدهند که حاکمیت دانش را می توان به عنوان یکی از پاسخهای قابل قبول به برخی از شکاف های مدیریت دانش در نظر گرفت . زیرا در این مفهوم جدید ، علاوه بر نگرش درون سازمانی ، نگرشی فراسازمانی و حاکمیتی نیز به فرآیندهای دانش وجود دارد . علاوه بر این مکانیزم های حاکمیت دانش آینده نگر هستند و افقهای جدیدی را فرا روی هر حاکمی در قلمرو حاکمیتی او قرار میدهند . به دلیل نوظهور بودن و کمبود تحقیقات صورت گرفته در این زمینه ، این تحقیق را می توان به عنوان یک معرفی اولیه از مفهوم حاکمیت دانش در نظر گرفت که برای خروج از بن بست های مطالعات مدیریت دانش موجود از اهمیت حیاتی برخوردار است .
مقدمه
در اقتصاد جدید دانش به عنوان بعد اصلی رقابتی هر بنگاه اقتصادی می باشد و مدیریت دانش به عنوان یکی از روش های کسب مزایای دانش است . فوس - J. Foss, 2006 - معتقد است که محدودیت ها و شکافهایی در مدیریت و حاکمیت سیستم های اطلاعاتی و دانش وجود دارد که حاکمیت دانش را می توان به عنوان پاسخی به برخی از این شکاف ها معرفی کرد ، زیرا رویکرد حاکمیت دانش رویکردی متمایز از زمینه های مدیریت دانش ، مطالعات سازمانی ، استراتژی و مدیریت منابع سازمانی می باشد که هدف از آن استقرار مکانیزم های حاکمیت بر فرآیندهایی مانند ایجاد ، حفظ و اشتراک گذاری دانش می باشد.
حاکمیت دانش موضوعی جدید می باشد که تاکنون تحقیقات کمی در مورد آن انجام شده است لذا نیاز به انجام چنین تحقیقی که هدف ازآن بررسی چیستی ، چگونگی و چرایی حاکمیت دانش می باشد ، احساس می شود . در این تحقیق جهت بیان چیستی حاکمیت دانش پس از بیان تعاریف و مفاهیم مرتبط با این موضوع ، به بررسی و مقایسه ادبیات موضوعات مهندسی ، مدیریت و حاکمیت در قلمرو سیستم های اطلاعات و دانش می پردازیم تا به یک چارچوب مفهومی در این زمینه دست یابیم. در بخش بعدی جهت درک چگونگی تحقق حاکمیت دانش به بیان گزارشی از چند تحقیق صورت گرفته در این زمینه می پردازیم . در ادامه نیز با بیان دلایل بروز حاکمیت دانش ، تاثیر حاکمیت دانش بر محدودیت ها و شکاف های مدیریت دانش مشخص می شود . در بخش آخر نیز با نتیجه گیری از این تحقیق تعریفی جامع از چیستی و چگونگی و چرایی حاکمیت دانش ارائه خواهیم نمود .
دانش
فلمینگ یافته های ذهنی بشر را با توجه به میزان درک و ارتباط زمینه ای به سطوح داده ، اطلاعات ، دانش و خرد تقسیم می کند - حسن زاده ، . - 1386 دورای راج ، نوبل و مالیک - Dorairaj & Noble& Malik, 2012 - معتقدند در مدل مدیریت دانش ، 4 فرآیند دانش وجود دارد که عبارتند از : ایجاد ، ذخیره ، انتقال و استفاده از دانش . حاکمیت بلوم ، ون دورن و میتال & Piyush, 2006 - فرآیند حاکمیت را یک چارچوب قدرت معرفی میکنند که دستیابی به مزایای پیش بینی شده خدمات یا فرآیند ها را با تنظیم مقررات در طول سازمان تضمین می کند . کامپفمیر حاکمیت رابه معنی اعمال قوانین ، هدایت و کنترل تعریف می کند که به اشکال مختلف در شرکت ها و سازمان ها پیاده سازی می شود . فوس و میشایلوا - Foss & Michailova , 2009 - معتقدند تابع حاکمیت به عنوان نظارت کننده و تسهیل کننده فعالیت های مرتبط با دانش در طول فرآیند پیاده سازی می باشد . فوس و میشایلوا مکانیزم های حاکمیت را به 2 صورت رسمی یا غیر رسمی تعریف می کنند :
-1 رسمی : مانند تعیین هدف ، برنامه ریزی ، دستورالعمل ها ، قوانین ، مقررات و کنترل .
-2 غیر رسمی : مانند اعتماد ، سبک های مدیریت ، فرهنگ سازمانی ، جریان و کانال ارتباطی .
مکانیزم های رسمی و غیر رسمی اغلب به طور همزمان اعمال می شوند و می توانند ، به تعامل با یکدیگر ، مکمل یا جایگزین یکدیگر و یا تقویت ، تضعیف و اصلاح کننده اثر یکدیگر باشند .
پیشینه پژوهش
در این تحقیق جهت دستیابی به جایگاه حاکمیت دانش به بررسی تحقیقات گذشته در زمینه مهندسی ، مدیریت و حاکمیت سیستم های اطلاعاتی ، هوش و دانش می پردازیم :
· مهندسی اطلاعات : هوگان و راجا - Hogan& Raja, 1997 - مهندسی اطلاعات را یک گروه ترکیبی از عناصر ملموس و ناملموس سازمان می دانند که با اعمال اصول و نظم انضباط دقیق به مدیران سیستم های اطلاعاتی جهت توسعه سیستم کمک میکند . هوگان و راجا - 1997 - پنج عامل مهم اجرای موفقیت آمیز مهندسی اطلاعات را پشتیبانی مدیریت ، مشارکت کاربران ، عوامل تغییر ، تغییر وظیفه و آموزش و پرورش می دانند .
· مدیریت اطلاعات : کمیسیون اقتصادی آمریکا - 2001 - 1 معتقد است مدیریت اطلاعات جهت کمک به فناوری اطلاعات با ارائه پاسخی به شناسایی" مشکلات" و "اهداف توسعه" میباشد . مرکز مدیریت عمومی - 2010 - 2 بیان می کند که مدیریت اطلاعات به معنی استفاده از ابزار ها ، سیستم های متعدد و تکنیک های جمع آوری اطلاعات از منابع مختلف و ذخیره سازی آن به صورتی می باشد که به تصمیم گیری مدیریت کمک می کند .
· حاکمیت اطلاعات : کامپفمیر - 2013 - معتقد است که حاکمیت اطلاعات یعنی در کنترل اطلاعات بودن ، او معتقد است حاکمیت اطلاعات بخشی از تابع استراتژیک فراگیر حاکمیت شرکت می باشد که برای مدیریت ، کنترل و نظارت اطلاعات کسب و کار استفاده می شود . همچنین حاکمیت اطلاعات چارچوبی را جهت اطمینان از امنیت ، کیفیت و قانونی بودن فرآیندهای اطلاعات ، فراهم می کند .
· مهندسی فناوری اطلاعات : دانشگاه مدیریت اطلاعات پلی تکنیک میلانو - 2007 - 3 معتقد است که مهندسی فناوری اطلاعات قادر به طراحی و توسعه فرآیندها ، خدمات و سیستم های پیچیده اطلاعاتی و همچنین مدیریت پروژه های بزرگ اطلاعاتی می باشد .
· مدیریت فناوری اطلاعات : کاتر - Cater-Steel, 2009 - معتقد است که مدیریت فناوری اطلاعات تمامی منابع ملموس و ناملموس سازمان را جهت نیازها و اولویت های شرکت مدیریت می کند.
