بخشی از مقاله
چکیده:
در تحقیق علی - مقایسهای هدف این است که از معلول - متغیر وابسته - به علت احتمالی - متغیر مستقل - برسیم و بدین لحاظ این تحقیق گذشته نگر میباشد. این طرح تحقیق زمانی مورد استفاده قرار میگیرد که تغییر مستقل به دلیل خصیصهای بودن یا غیر اخلاقی و غیر انسانی بودن غیر قابل دستکاری است و محقق میخواهد با مطالعه متغیر وابسته - معلول - به متغیرهای مستقل تار گذار - علت - دست یابد. به تحقیقات علی - مقایسه ای پس - رویدادی نیز گفته اند ، زیرا علت و معلول - متغیرمستقل و وابسته - پس از وقوع مورد بررسی قرار می گیرد . استفاده از این طرح به این دلیل است که در برخی مواقع علت » خصیصه ای « بوده و قابل دستکاری نمی باشد ، مانند جنسیت . در بعضی مواقع دیگر علت خصیصه ای نیست ولی دستکاری آن ها از کنترل محقق خارج و یا غیر انسانی است مانند موفقیت در کنکور سراسری یا طبقه ی اجتماعی دانش اموزان .
کلمات کلیدی: علی مقایسه ای، متغیر ، پژوهش
مقدمه :
روش علی - مقایسه ای ساده ترین روش کمی برای کشف روابط علی ، معمولی بین پدیده هاست . این روش خاص تحلیل اطلاعات برای پیدا کردن روابط بین متغیرهاست . البته روش همبستگی روش دیگری برای رسیدن به همین هدف است . روش های علی - مقایسه ای یاروش های پس - رویدادی معمولا به تحقیقاتی اطلاق می شود که در آن ها پژوهشگر با توجه به متغیرها وابسته به بررسی علل احتمالی وقوع آن می پردازد. به عبارت دیگر تحقیق علی - مقایسه ای گذشته نگر بوده و سعی بر آن دارد که از معلول به علت احتمالی پی برد . برای مثال به منظور شناسایی علل احتمالی شکست تحصیلی دانش آموزان می توان از این روش استفاده کرد .
به تحقیقات علی - مقایسه ای پس - رویدادی نیز گفته اند ، زیرا علت و معلول - متغیرمستقل و وابسته - پس از وقوع مورد بررسی قرار می گیرد . استفاده از این طرح به این دلیل است که در برخی مواقع علت » خصیصه ای « بوده و قابل دستکاری نمی باشد ، مانند جنسیت . در بعضی مواقع دیگر علت خصیصه ای نیست ولی دستکاری آن ها از کنترل محقق خارج و یا غیر انسانی است مانند موفقیت در کنکور سراسری یا طبقه ی اجتماعی دانش اموزان . از جمله تحقیقات علی - مقایسه ای می توان به پژوهش هایی درباره علل عقب ماندگی یا پیشرفت تحصیلی کودکان اشاره کرد - رضویه، :1389 - 222
روش علی - مقایسه ای
روش علی - مقایسه ای نوعی تحقیق کمی است که با مقایسه افرادی که واجد الگوی رفتاری یا ویژگی شخصی هستند ، با افراد فاقد یا واجد درجات کمتر آن ویژگی ، در جستجوی کشف علل بالقوه و تاثیرات آنها ست .دلیل اصلی کابرد روش علی - مقایسه ای - یاهمتایی آن ، روش همسمنگی - این است که بیشتر روابط علت و معلولی مورد نظر تعلیم و تربیت قابل دستکاری آزمایشی نیستند این نکته توسط سوجکس1 و گرین2 شرح داده می شود . - به نقل از گال، بورگ، گال، - 656 :1383 در معرفی روش پژوهش علی مقایسه ای ، کرلینگر و لی - - 2000 عنوان نموده اند که تحقیق علی - مقایسه ای ، آن گونه مطالعه ی عینی منظظمی است که عالم بر متغیرهای مستقل آن بدن دلیل کنترل مستقیم ندارد که یا علائم وقوع آن ها قبلا ظاهر شده اند ، یا قابل عملکرد آزمایشی نیستند . استنتاج درباره رابطه علی میان متغیرها، بدون مداخله مستقیم و از طریق مشاهده ی ملازمت تغییر ، در متغیرهای مستقل و وابسته صورت گیرد . - رضویه، - 222 : 1389
روش علی - مقایسه ای و همبستگی :
روش علی - مقایسه ای این روش غیر آزمایشی است یعنی اینکه در این روش ها متغیر های مورد مطالعه دستکاری نمی شوند در این روش ، پژوهشگر رابطه ی بین متغیر - x برای مثال بزهکاری - و متغیر - Y مثلا موفقیت تحصیلی - را مورد پژوهش قرار می دهد . هم چنین می توان متغیرهای بحث شده را با روش علی - مقایسه ای مورد پزوهش قرار داد . می توان نوجوانان دانشش آموزی را که نمره ی آنها را در پرسش نامه ی بزهکاری از 12 بیشتر است ، بزهکار و ان دسته را که نمره آنها کمتر از 12 است ، کمتر بزهکار یا غیر بزهکار نامید . گاهی اوقات می توان از روش گروه های انتهایی استفاده کرد . در این روش از دانش آموزانی که نمره های آنها در دو انتهای پراکندگی واقع شده اند ، استفاده می شود . - دلاور ، - 417 :1380
طراحی تحقیق علی - مقایسه ای
مراحل تحقیق علی - مقایسه ای در یک پژوهش مربوط به دانش علوم در سطح راهنمایی تحصیلی - مرحله اول آموزش متوسطه - شرح داده شده است . چهار پژوهشگر رابطه بین متغیرهای آموزش معلم - علت فرضی - و میزان دانش علوم دانش اموزان را - معلول فرضی - بررسی کردند . دانش علوم ، همان طور که در تحقیق تعریف شده ، در بر گیرنده پنج جزء اصلی است : -1 احاطه بر محتوای علوم ، -2 نگرش مثبت به علوم ، -3 درک تاثیر اجتماعی علوم ، -4 دریافت فرایند استدلال علمی و -5 دانش تاریخی - اجتماعی رشد علوم. - گال، بورگ، گال، - 661- 660 :1383
تحقیق مقطعی :
انجام تحقیق طولی به علت اینکه جمع آوری اطلاعات آن به مدت زمان زیادی نیاز دارد و همچنین دستیابی به آزمودنیهای قابل مقایسه در هر مقطع جمع آوری اطلاعات مشکل است دشواریهای خاصی دارد . برای مقابله با این مشکلات ، محققان می توانند از تحقیق مقطعی به جای تحقیق طولی استفاده کنند . در طرح تحقیق مقطعی ، داده ها در یک مقطع زمانی ، ولی از گروههایی با سنین مختلف یا در مراحل رشدی متفاوت جمع آوری می شوند . برای مثال ، تصور کنید علاقه مندید بدانید که چگونه نگرش دانش آموزان نسبت به ریاضیات از کلاس هفتم تا کلاس دوازدهم تغییر می کند . برای مطالعه این مساله اگر بخواهید از طرح تحقیق مقطعی استفاده کنید ، می توانید یک نمونه از دانش آموزان هر کلاس را انتخاب نمایید و پرسشنامه ای را روی همه انها در یک تاریخ یا در یک محدوده زمانی محدود اجرا کنید . بنابراین ، دوره جمع آوری اطلاعات خیلی کوتاه است و افت نمونه رخ نخواهد داد . - گال، بورگ، گال، - 655- 654 :1383
روش تحقیق علی - مقایسه ای مطالعه روابط بین متغیرها
تحقیق تربیتی اصولا برای توصیف پدیده های تربیتی یا کشف روابط بین پدیده های متفاوت انجام می شود . نوع رابطه که متخصصان تعلیم و تربیت بیشتر به آن علاقه مندند ، بررسی رابطه ی علت و معلولی است . کشف روابط علت و معلولی هم برای تدوین نظریه و هم برای پیشرفت تعلیم و تربیت است . - گال، بورگ، گال، - 655 : 1383
رابطه بین روش علی - مقایسه ای و روش همبستگی :
هر دو روش علی - مقایسه ای غیر آزمایشی هستند که در هیچ کدام از آنها دستکاری در متغیر انجام نمی پذیرند . هم چنین ، در هر دو روش ، محقق رابطه بین دو متغیر X و Y را بررسی می کند . تفاوت اصلی بین این دو روش در اندازه گیری متغیر X و در تحلیل نتایج بدست آمده است . این تفاوتها را می توان به وسیله بررسی پژوهش اشتغال نیمه وقت دانش آموزان . در آن تحقیق ، اشتغال یک متغیر دو ارزشی بود - بودن - اشتغال - و نبودن - عدم اشتغال - . اگر محققان می خواستند ، می توانستند اشتغال را به صورت یک متغیر پیوسته مفهوم سازی کنند . برای اندازه گیری چنین متغیری ، آنها از دانش اموزان می خواستند تا متوسط تعداد ساعتی را که در هفته ، در طول سال تحصیلی کار می کردند بنویسند . در این حالت ، هر دو متغیر - X اشتغال - و متغیر - Y معدل پیشرفت تحصیلی - به حالت پیوسته در می آمد . بهترین تحلیل برای این گونه داده ها ، استفاده از ضریب همبستگی است .در پژوهش اصلی که گرین و جکس انجام دادند ، داده ها به وسیله آزمون T تحلیل شدند ، چون متغیر X یک متغیر دو ارزشی ، به شکل دانش اموزانی که کار می کردند و دانش آموزانی که کار نمی کردند ، بود . - گال ، بورگ ، گال ، - 694 : 1383
ویژگی های تحقیق پس رویدادی :
عمده ترین ویژگی طرحهای علی و علی - مقایسه ای این است که این پژوهش پس از وقوع علت ، آغاز و پژوهشگر اقدام به جمع آوری اطلاعات می کند . پژوهشگر ، معلول یا متغیر وابسته را مورد بررسی قرار داده و با مراجعه به گذشته به کشف علت می پردازد . - دلاور ،:1388 - 211
