بخشی از مقاله
چکیده
تحقق کامل حقوق شهروندی زنان فرآیند پیچیده ای است که کشورهای توسعه یافته علیرغم تصویب قوانین حمایتی با این معضل دست به گریبان هستند. حقوق شهروندی مجموعه ای از مناسبات اتباع یک کشور در حوزه های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، مدنی و سیاسی است. این موارد بر اساس تقسیم بندی دو میثاق بین المللی حقوق بشر در نظر گرفته شده است. بنابراین در حقوق شهروندی از یک سو با رابطه اشخاص حقیقی و حقوقی با دولت مواجه ایم و از سوی دیگر رابطه اشخاص با یکدیگر در رابطه حقوق دو سویه و مبتنی بر به رسمیت شناختن حقوق خصوصی و عمومی اشخاص بوده که طبعاً حقوق بشر و آزادی های اساسی به رسمیت شناخته می شود. هر چند که حقوق شهروندی یک رابطه ملی است. حقوق شهروندی بر دو بخش تقسیم بندی می شود حقوق خصوصی و حقوق عمومی لیکن گسترش آزادی ها، تنوع حقوق اشخاص موجب شده تا فاصله بین این دو بخش به حداقل تنزل یابد.حقوق شهروندی زنان بر پایه اسلام بنا نهاده شده است اسلام دینی کامل و بر اساس عدالت و مساوات است که به همه ابعاد وجودی زن توجه لازم نموده است.
واژگان کلیدی؛
نظام حقوق زن، حقوق شهروندی، زنان، اخلاق.
مقدمه
نگرش اسلام به خانواده نگرشی جامع و برآمده از آموزه های دینی است. در نظریات و مبانی اسلامی خانواده یکی از نهادهای زیر بنایی بنیاد هستی و از ساختارهای اصلی جامعه اسلامی به شمار می آید . پیوند میان زن ومرد و استحکام این پیوند خانواده را بنیان زیر بنایی جامعه قرار می دهد و به سوی نوع دوستی ، آرامش پیش می برد . در این میان زن به عنوان همسر و مادر نقش خود را به خوبی ایفا نموده، خانواده و به دنبال آن جامعه را به سمت سلامت و آرامش سوق می دهد. دیدگاه جامعه به زنان تا زمان ظهور اسلام دیدگاه مطابق با قانون الهی نبوده همیشه در بدترین شرایط از نظر احترام، موقعیت، حضور در اجتماع و ... قرار داشتند. اما با ظهور اسلام زنان جایگاه اساسی و به حق خود را بازیافته از حقوق انسانی، مدنی، اجتماعی برخوردار شدند. گویی اسلام تمام ایده هایی که قبل از اسلام در رابطه با زن وجود داشت را به ورطه نابودی ریخت و زنان را از آن وضعیت که با هیچ دین و منطقی سازگار نبود رهایی بخشید.
تعریف حقوق شهروندی:
حقوق شهروندی عبارت مرکبی است که از حقوق و شهروندی ترکیب شده است. -1حقوق در لغت به معنای وظایف ، تکالیف ، قوانین ، سلطنت و تسلط استقلالی یا قراردادی و یا غیر قراردادی اشخاص است بر اشیاء. - معین،1386،ج 3،ص . - 1364همچنین معانی دستمزد ، عوارض و مالیات ، امتیاز از معانی لغوی حقوق هستند. در اصطلاح منظور از حقوق مجموعه قوانین و مقررات می باشد که حقوق و امتیازات فطری انسان ها را در تعامل با اشخاص حقیقی و حقوقی عینیت می بخشد. باز حقوق مجموعه ای از قوانین و مقررات جامعه معین در زمان معین و بالاخره حقوق به معنای علمی که به تجزیه و تحلیل قوانین و مقررات و استخراج و مطالعه نهادها و تأسیسات حقوقی مستمر در آنها می پردازد. - کاتوزیان،1382،صص . - 14-13
-2شهروندی ، شهروند نیز به مفهوم عضو یک اجتماع سیاسی که دارای حقوق و وظایفی در ارتباط با این عضویت است. - گید،1382،ص . - 795 کلمه شهروند متشکل از دو کلمه "شهر" به معنای جامعه انسانی و "وند" به معنای عضو وابسته به این جامعه است مفهوم شهروند را می توان از حیث دیرینگی به یونان باستان نسبت داد.این مفهوم به کسانی که در دولت شهر "پلیس" به دلیل سکونت در شهرداری حقوق سیاسی بودند اطلاق می گردید.البته هر چند پلیس یک واحد سیاسی مستقل بود که شهروندان در کنار بردگان و غیر شهروندان زندگی می کردند اما صرف سکونت افراد در شهر آنها را از اختیار شهروندی که در واقع حق مشارکت در اداره عمومی دخالت در حوزه سیاسی عمومی بود برخوردار نمی نمود.
همچنین معنای متصور از شهروند نخست به معنای بشر و نوع انسان که مصادیق آن شامل تمامی انسانها می باشد از هر جنس و نژاد و رنگ و کشور و دین و مذهب و ... و دوم شهروند به معنای انسانهای سکنه و مقیم در یک کشور اعم از اتباع و بیگانگان در سرزمین یک دولت-کشور و تحت قدرت آن دولت-کشور هستند. - قاضی شریعت پناهی ، 1382 ، ص - 59 سوم شهروند بهمعنای صرفاً تبعه یک دولت-کشور که با زیست و جمعی و فرهنگی خود در یک سرزمین مبنای پیدایش یک قدرت مشروع شده و از آن تبعیت نموده و در عوض برخوردار از حقوق هم شده اند. از این رو حقوق شهروندی را باید مجموعه ای از امتیازات یک انسان در جامعه دانست.گرچه بعضاً دیده شده که ریشه های حقوق شهروندی را به قبل از میلاد مسیح می رسانند اما با این حال دین اسلام نیز به این مقوله بی تفاوت نبوده و حتی از منابع حقوق شهروندی بوده و احیاء حقوق شهروندی را نیز وسیله و هم هدف خود دانسته است. شواهد زیادی از قرآن و سنت
رسول االله - ص - و ائمه و فقها در این زمینه موجود است.
یونگ معتقد است که شهروندی در حقیقت مجموعه ای از ارتباطات عمومی بین مردمی است که می خواهند از حالت طبیعی یعنی حالتی که زندگی به صورت منزوی فقیرانه به دور از پاکیزگی و به صورت حیوانی جریان دارد ، اجتناب ورزند ، از این رو شهروندی نوعی قرارداد اجتماعی است که هدف اصلی آن ارتقا رفاه و امنیت در سطح جامعه است.با توجه به این دیدگاه به هر انسان اجتماعی یک شهروند گفته می شود.که در ارتباط با شهروندان دیگر و بنابر اقتضاء طبیعتش دارای حقوقی است که باید به رسمیت شناخته شده و از ضمانت اجراء برخوردار گردد.
