بخشی از مقاله
چکیده
امروزه با صنعتی شدن جوامع جدید،بیماریهای مزمن ریه از مهم ترین مسائل بهداشتی و درمانی هستند که بر عملکرد روزانه زندگی افراد اثر میگذارند. لذا پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه حمایت اجتماعی ادراک شده با تاب آوری و راهبردهای مقابلهای در زنان مبتلا به برونشیت مزمن انجام گرفت. جامعه مورد نظرکلیه زنان مبتلابه برونشیت مزمن مراجعهکننده به بیمارستان امیرالمومنین شهر اصفهان در سال 1394-95بودند که از میان آنها تعداد60نفر به عنوان نمونه به روش نمونهگیری در دسترس انتخاب شدند.
ابزارهای مورد استفاده در پژوهش شامل: مقیاس حمایت اجتماعی ادراک شده - زیمن وهمکاران، - 1988، مقیاس تاب آوری - کانر و دیویسون، - 2003 و مقیاس راهبردهای مقابلهای لازاروس - - 1985 بوده است. یافتهها نشان داد: حمایت اجتماعی ادراک شده با سطوح بالای تاب آوری و راهبردهای مقابله ای مساله مدار رابطه مثبت معناداری دارد و با راهبردهای هیجان مدار رابطه منفی دارد. نتیجه گیری : بالا بودن میزان حمایت اجتماعی ادراک شده موجب می شود بیماران احساس کنند که مورد توجه و محبت دیگران قرار دارند و در این میان نقش خانواده در بالا بردن سطح اطمینان و عزت نفس آنها قابل توجه است. از یافته های این پژوهش میتوان در تدارک برنامه های بهبود و ارتقای سطح سلامت روانی و کیفیت خدمات موردنیاز استفاده نمود.
مقدمه
-1 بیماریهای سیستمیک و مزمن از مسائل اصلی بهداشتی درمانی در جوامع جدید هستند که بر فعالیتهای روزانه زندگی اثر میگذارند. بیماری برونشیت مزمن یکی از بزرگ ترین مشکلات تنفسی استکشیدن سیگار،تماس با گردو غبارصنعتی،طبقه اجتماعی و جنس به عنوان عوامل خطرساز شناخته شده اند.درمانهای پزشکی هر چند علائم را کاهش میدهند، ولی خود باعث اختلال در الگوی زندگی میشوند - فیلزگرالد، - 2000 سلامتی تنها در گرو درمانهای پزشکی و دارویی نیست بلکه سلامت جسمانی یک فرد به طور عمده متأثر از سیستم حمایت اجتماعی است.
حمایت اجتماعی میتواند احتمال بیماری را کاهش دهد به بهبود بیماری سرعت بخشد و احتمال مرگ و میر را دربیماریهای خطرناک کاهش دهد. پژوهشها نشان دادهاند که حمایت اجتماعی و حتی ادراک حمایت اجتماعی با پاسخهای ایمنی بدن ارتباط دارد - بلالوک،2000؛ به نقل از علی پور، - 1385 در مطالعه خود مشخص کرد که مواجهه مستمر با رویدادهای منفی باعث ضعف عملکرد سیستم ایمنی میشود اما اگر فرد از مکانیسمهای مقابله شخصیتی مانند سرسختی و شبکه حمایت اجتماعی بالاتری برخوردار حمایت اجتماعی ادراک شده باشد، از اثرات منفی تنیدگی مصون خواهد بود.
بررسیها گویای آن هستند که واکنشهای فیزیولوژیک نسبت به رویدادهای منفی تحت تأثیر حمایت اجتماعی تغییر میکند؛ یعنی شدت واکنشهای فرد در حضور دوستان و آشنایان کمتر از زمانی است که فرد به تنهایی با رویدادهای منفی روبرو میشود .حمایت اجتماعی ادراک شده، ُبعد شناختیِ حمایت اجتماعی تلقی میگردد عبارت است از ادراک فرد در مورد اینکه مورد محبّت و علاقه دیگران قرار دارد و برای آنها ارزشمند است.
همچنین نشانگر آگاهی فرد نسبت به وجود افرادی است که او را مورد توجّه قرار میدهند و در هنگام نیاز میتواند به کمک آنها دسترسی داشته باشد - گیولاکتی ،. - 2010 حمایت اجتماعی یکی از مهمترین عوامل در پیشبینی سلامت جسمانی و بهزیستی هر فردی از کودکی تا بزرگسالی است و به طور معناداری توانایی افراد را در مقابله با تنیدگی پیشبینی می کند.یافتههای محققین نشان داده است که درک حمایت اجتماعی میتواند از بروز عوارض نامطلوب فیزیولوژیکی بیماری در فرد جلوگیری نموده، میزان مراقبت از خود و اعتماد بهنفس فرد را افزایش دهد و تاثیر مثبتی بر وضعیت جسمی، روانی و اجتماعی فرد بر جای گذارد و باعث افزایش عملکرد و بهبود کیفیت زندگی فرد شود شواهد حاکی از آن است که حمایت اجتماعی میتواند در سازگاری با تنش تسهیل کننده باشد - چانگ ،. - 2006 یکی از ویژگیهای افراد نسبتا مقاوم در برابر رویدادهای تنشزا، برخورداری از حمایت اجتماعی است عامل دیگری که میتواند در سازگاری با تنش موثرباشد، تاب آوری است.
تابآوری از سازههای بنیادی شخصیت است که در برگیرنده قابلیتهای فردی در رویارویی، عقب نشینی و از سرگیری دوباره تلاش و مقابله با مشکلات میباشد - نادری،. - 1387 تاب آوری تنها پایداری در برابر آسیبها یا شرایط تهدیدکننده و حالتی انفعالی و رویارویی با شرایط خطرناک نمیباشد، بلکه شرکت فعال سازنده در محیط پیرامونی خود است. تابآوری به عنوان اطمینان فرد به تواناییهایش برای غلبه بر استرس، داشتن تواناییهای مقابلهای، عزت نفس، ثبات عاطفی و ویژگیهای فردی که حمایت اجتماعی از طرف دیگران را افزایش میدهد، تعریف شده است.
پژوهشهای بیشماری نشان میدهند که تابآوری نقش میانجی بسیار مهمی در جلوگیری یا بروز بسیاری از اختلالهای روانپزشکی از خود نشان میدهد و میتواند سلامتروانی افراد را ارتقا دهد و ممکن است در صورت وجود عوامل حمایتی در فرد یا محیط، افزایش پیدا کند - آزادی و آزاد ،. - 1390 همچنین تابآوری به واسطه کاهش هیجانهای منفی و افزایش سلامت روان رضایت بیشتر از زندگی را در پی دارد و بهعنوان منبعی برای تسهیل غلبه بر مصائب، مشکلات، مقاومت در برابر استرس و از بین بردن اثرات روانی آنها تعریف شده است.
روشهای مقابله و سازگاری با تغییرات زندگی و تنشهای حاصله از بیماری در افراد متفاوت است. راهبردهای مقابله که به عنوان واسطه بین استرس و بیماری شناخته شده اند، مجموعه از تلاشهای شناختی و رفتاری فرد است که در جهت تغییر و اصلاح یک وضعیت تنشزا به کار میرود و منجر به کاهش رنج ناشی از آن میشود - لازاروس،. - 1991 شیوهها یا راهبردهاییکه فرد در مقابله با موارد استرسزا به کار میبرند نقش اساسی در سلامت جسمانی و روانی او ایفا میکند. فرآیندهای ارزیابی و مقابله تلاشهای شناختی و رفتاری افراد در تفسیر و غلبه بر مشکلات زندگی موثر میباشند - موس و شفر،. - 1993دو روش اصلی مقابلهای عبارتند از: زاهبردهای هیجانمدار که شامل کوششهایی جهت تنظیم پیامدهای هیجانی واقعه تنشزا است و تعادل عاطفی و هیجانی کنترل میکند.
دیگری روشهای مقابله مسئله مدار است که شامل اقدامات سازنده فرد در رابطه با شرایط تنشزا است و سعی دارد منبع تنیدگی را حفظ کرده یا تغییر دهد. لازاروس و همکاران - - 1991 بیان میکنند اگر فرد عامل استرس را قابل کنترل بدانند، از راهبردهای مساله مدار استفاده میکنند، در غیر این صورت به راهبردهای هیجان مدار روی میآورند. سونگ- یول لی و همکاران - - 2000 نشان دادند که مقابله مشکلمدار رابطهی مثبتی با حمایت اجتماعی در بیماران سرطان پوست بدون زخم دارد.
لذا با توجه به اهمیت حمایت اجتماعی و رابطه آن با سلامتی و نیز متغیرهای تاثیرگذار بر تسریع روند بهبود بیماران ، انجام این پژوهش ضروری به نظر میرسید. همچنین بررسی عوامل بیماری زایی برونشیت مزمن در زنان،می تواند به تصمیمات عمومی بهداشتی - اقتصادی و اجتماعی برای رفع این معضل منجر شود.بنابراین با توجه به اینکه تحقیقات اندکی در خصوص علائم روانشناختی و راهبردهای مقابله ای مورد استفاده زنان مبتلا برونشیت مزمن صورت گرفته، لذا در پژوهش حاضر به دنبال این هستیم که دریابیم آیا بین حمایت اجتماعی ادراک شده با تاب آوری و راهبردهای مقابلهای در زنان مبتلا به برونشیت مزمن رابطه وجود دارد؟
-2مواد و روشها
_ 3روش تجزیه و تحلیل داده ها
به منظور تجزیه و تحلیل دادهها، از نرم افزارSPSS استفاده شده است.همچنین از شاخصهای توصیفی نظیر میانگین و انحراف معیار و شاخصهای آمار استنباطی نظیر همبستگی پیرسون و تحلیل مسیر استفاده گردیده است.
