بخشی از مقاله
چکیده
بیماریهای سیستمیک و مزمن ریه از مهم ترین مسائل بهداشتی و درمانی در جوامع جدید هستند که بر فعالیتهای روزانه زندگی اثر میگذارند. لذا پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه حمایت اجتماعی ادراک شده با راهبردهای مقابلهای و بهزیستی روانشناختی در زنان مبتلا به برونشیت مزمن انجام گرفت. جامعه مورد نظرکلیه زنان مبتلابه برونشیت مزمن مراجعهکننده به بیمارستان امیرالمومنین شهر اصفهان در سال 1394-95بودند که از میان آنها تعداد70نفر به عنوان نمونه به روش نمونهگیری در دسترس انتخاب شدند.
ابزارهای مورد استفاده در پژوهش شامل: مقیاس حمایت اجتماعی ادراک شده - زیمن وهمکاران، - 1988، مقیاس راهبردهای مقابلهای لازاروس - - 1985 و مقیاس بهزیستی روانشناختی - ریف، - 1995 بوده است. یافتهها نشان داد: حمایت اجتماعی ادراک شده با سطوح بالای بهزیستی روانشناختی و راهبردهای مقابله ای مساله مدار رابطه مثبت معناداری دارد و با راهبردهای هیجان مدار رابطه منفی دارد. نتیجه گیری : بالا بودن حمایت اجتماعی ادراک شده باعث میشود بیماران این درک را داشته باشند که مورد توجه و محبت دیگران قرار دارند و نقش خانواده در بالا بردن سطح اطمینان و عزت نفس آنها بالا میباشد. از یافته های این پژوهش میتوان در تدارک برنامه های بهبود و ارتقای سطح سلامت روانی و کیفیت خدمات موردنیاز استفاده نمود.
مقدمه
-1 بیماریهای سیستمیک و مزمن از مسائل اصلی بهداشتی درمانی در جوامع جدید هستند که بر فعالیتهای روزانه زندگی اثر میگذارند. بیماری برونشیت مزمن یکی از بزرگ ترین مشکلات تنفسی استکشیدن سیگار،تماس با گردو غبارصنعتی،طبقه اجتماعی و جنس به عنوان عوامل خطرساز شناخته شده اند.درمانهای پزشکی هر چند علائم را کاهش میدهند، ولی خود باعث اختلال در الگوی زندگی میشوند - فیلزگرالد، - 2000 سلامتی تنها در گرو درمانهای پزشکی و دارویی نیست بلکه سلامت جسمانی یک فرد به طور عمده متأثر از سیستم حمایت اجتماعی است. حمایت اجتماعی میتواند احتمال بیماری را کاهش دهد به بهبود بیماری سرعت بخشد و احتمال مرگ و میر را دربیماریهای خطرناک کاهش دهد.
پژوهشها نشان دادهاند که حمایت اجتماعی و حتی ادراک حمایت اجتماعی با پاسخهای ایمنی بدن ارتباط دارد - بلالوک،2000؛ به نقل از علی پور، - 1385 در مطالعه خود مشخص کرد که مواجهه مستمر با رویدادهای منفی باعث ضعف عملکرد سیستم ایمنی میشود اما اگر فرد از مکانیسمهای مقابله شخصیتی مانند سرسختی و شبکه حمایت اجتماعی بالاتری برخوردار حمایت اجتماعی ادراک شده باشد، از اثرات منفی تنیدگی مصون خواهد بود. بررسیها گویای آن هستند که واکنشهای فیزیولوژیک نسبت به رویدادهای منفی تحت تأثیر حمایت اجتماعی تغییر میکند؛ یعنی شدت واکنشهای فرد در حضور دوستان و آشنایان کمتر از زمانی است که فرد به تنهایی با رویدادهای منفی روبرو میشود .حمایت اجتماعی ادراک شده، ُبعد شناختیِ حمایت اجتماعی تلقی میگردد عبارت است از ادراک فرد در مورد اینکه مورد محبّت و علاقه دیگران قرار دارد و برای آنها ارزشمند است.
همچنین نشانگر آگاهی فرد نسبت به وجود افرادی است که او را مورد توجّه قرار میدهند و در هنگام نیاز میتواند به کمک آنها دسترسی داشته باشد - گیولاکتی ،. - 2010 حمایت اجتماعی یکی از مهمترین عوامل در پیشبینی سلامت جسمانی و بهزیستی هر فردی از کودکی تا بزرگسالی است و به طور معناداری توانایی افراد را در مقابله با تنیدگی پیشبینی می کند.یافتههای محققین نشان داده است که درک حمایت اجتماعی میتواند از بروز عوارض نامطلوب فیزیولوژیکی بیماری در فرد جلوگیری نموده، میزان مراقبت از خود و اعتماد بهنفس فرد را افزایش دهد و تاثیر مثبتی بر وضعیت جسمی، روانی و اجتماعی فرد بر جای گذارد و باعث افزایش عملکرد و بهبود کیفیت زندگی فرد شود شواهد حاکی از آن است که حمایت اجتماعی میتواند در سازگاری با تنش تسهیل کننده باشد یکی از ویژگیهای افراد نسبتا مقاوم در برابر رویدادهای تنشزا، برخورداری از حمایت اجتماعی است عامل دیگری که میتواند در سازگاری با تنش موثرباشد، بهزیستی روانشناختی است.
منظور از بهزیستی روان شناختی،ارزیابی عاطفی و شناختی فرد از زندگی خود می باشد. بهزیستی روانشناختی،تجربه عواطف خوشایند، سطوح پایین خلق منفی و رضایت از زندگی بالا را دربرمی گیرد.بهزیستی برحسب کیفیت و کمیت مولفه هایی تعریف می شود که بر اساس آن افراد زندگی خود را لذت بخش می بینند - دینر،. - 2000به عبارت دیگر،اینکه افرادچگونه زندگی خود را ارزیابی می کنند،به بهزیستی مربوط می شود - اشکانی و حیدری،1393؛ نریمانی و همکاران،. - 1393بهزیستی ذهنی به این حقیقت اشاره داردکه افراد قادر هستند تعیین کنند که آیا به زندگی خوشایند که وابسته به معیارهای موفقیت است رسیده اند یا نه.ریف - 1998 - بهزیستی روان شناختی را تلاش فرد برای تحقق توانایی های بالقوه خود می داند.
در همین راستا برخی پژوهش ها نشان داده اند که بین بهزیستی روانشناختی و کیفیت زندگی زنان سرپرست خانوار رابطه مثبتی جود دارد و بیان داشته اند که مولفه های بهزیستی روانشناختی، ازجمله تسلط بر محیط، هدفمندی در زندگی، رشد شخصی و پذیرش حود، بهترین پیش بینی کننده کیفیت زندگی در زنان سرپرست خانوار بوده است. - شاهین، . - 1391 همچنین برخی پژوهش ها بیان کرده اند که بهزیستی روانشناختی در افراد قادر به پیش بینی کیفیت زندگی افراد خواهد بود. - کلانتری،. - 1393
روشهای مقابله و سازگاری با تغییرات زندگی و تنشهای حاصله از بیماری در افراد متفاوت است. راهبردهای مقابله که به عنوان واسطه بین استرس و بیماری شناخته شده اند، مجموعه از تلاشهای شناختی و رفتاری فرد است که در جهت تغییر و اصلاح یک وضعیت تنشزا به کار میرود و منجر به کاهش رنج ناشی از آن میشود - لازاروس،. - 1991 شیوهها یا راهبردهاییکه فرد در مقابله با موارد استرسزا به کار میبرند نقش اساسی در سلامت جسمانی و روانی او ایفا میکند. فرآیندهای ارزیابی و مقابله تلاشهای شناختی و رفتاری افراد در تفسیر و غلبه بر مشکلات زندگی موثر میباشند - موس و شفر،. - 1993دو روش اصلی مقابلهای عبارتند از: زاهبردهای هیجانمدار که شامل کوششهایی جهت تنظیم پیامدهای هیجانی واقعه تنشزا است و تعادل عاطفی و هیجانی کنترل میکند.
دیگری روشهای مقابله مسئله مدار است که شامل اقدامات سازنده فرد در رابطه با شرایط تنشزا است و سعی دارد منبع تنیدگی را حفظ کرده یا تغییر دهد. لازاروس و همکاران - - 1991 بیان میکنند اگر فرد عامل استرس را قابل کنترل بدانند، از راهبردهای مساله مدار استفاده میکنند، در غیر این صورت به راهبردهای هیجان مدار روی میآورند. سونگ- یول لی و همکاران - - 2000 نشان دادند که مقابله مشکلمدار رابطهی مثبتی با حمایت اجتماعی در بیماران سرطان پوست بدون زخم دارد.
لذا با توجه به اهمیت حمایت اجتماعی و رابطه آن با سلامتی و نیز متغیرهای تاثیرگذار بر تسریع روند بهبود بیماران ، انجام این پژوهش ضروری به نظر میرسید. همچنین بررسی عوامل بیماری زایی برونشیت مزمن در زنان،می تواند به تصمیمات عمومی بهداشتی - اقتصادی و اجتماعی برای رفع این معضل منجر شود.بنابراین با توجه به اینکه تحقیقات اندکی در خصوص علائم روانشناختی و راهبردهای مقابله ای مورد استفاده زنان مبتلا برونشیت مزمن صورت گرفته، لذا در پژوهش حاضر به دنبال این هستیم که دریابیم آیا بین حمایت اجتماعی ادراک شده با راهبردهای مقابلهای و بهزیستی روانشناختی در زنان مبتلا به برونشیت مزمن رابطه وجود دارد؟
