بخشی از مقاله
چکیده
چنانچه به آموزش و گسترش زبان فارسی با اهداف انتقال فرهنگ و معارف اسلامی ایرانی، صدور گفتمان انقلاب اسلامی و معرفی تمدن نوین اسلامی توجه شود؛ به نظر می رسد مناسب ترین متولی برای آموزش زبان فارسی با این اهداف جامعهالمصطفی العالمیه خواهد بود که علاوه بر سابقه آموزش حضوری چند ده ساله و مجازی چند ساله در آموزش زبان فارسی، متولی نشر معارف و گفتمان انقلاب اسلامی در حوزه بین الملل است. در این میان، استفاده از فضای مجازی و ارتباط و آموزش از طریق اینترنت و شبکه های اجتماعی، فرصتی بینظیر در اختیار دانشگاه مجازی المصطفی - ص - قرار داده که با سهولت هرچه بیشتر به مخاطبانی از سراسر دنیا دسترسی پیدا کرده و هدف ذکر شده را محقق نماید.
آنچه به نظر می رسد در این میان ضرورت دارد تبیین صحیح نقش، جایگاه و افق پیش روی دانشگاه مجازی المصطفی - ص - در این حوزه است که خود را در کسوت متولی گسترش زبان فارسی با هدف آموزش معارف اسلامی و صدور گفتمان انقلاب اسلامی در فضای مجازی و بینالملل بشناسد، بشناساند و از ظرفیتهای موجود در این فضا به شکل بهینه بهره ببرد. بر همین اساس، در این مقاله پس از معرفی گروه زبان فارسی دانشگاه مجازی المصطفی - ص - ، با مراجعه به استادان زبان فارسی و معارف اسلامی این گروه و مصاحبه با آنان، نظرات ایشان در این زمینه گردآوری و ارائه شده است. از جمله نکات مورد توجه استادان، مزایای فضای مجازی، ضرورت انتقال فرهنگ و معارف به زبان فارسی و زمینه سازی برای معرفی تمدن نوین اسلامی است.
کلیدواژهها: دانشگاه مجازی المصطفی - ص - ؛ گسترش فرهنگ اسلامی ایرانی؛ آموزش مجازی زبان فارسی؛ گسترش زبان فارسی؛ تمدن نوین اسلامی
.1 مقدمه
زبان و فرهنگ فارسی امروز در مهمترین و حساس ترین برهه از دوران گذار خود، چه به لحاظ تاریخی - حداقل در چند صد سال اخیر- و چه در مسیر حرکت به سوی آینده و در یک پیچ تاریخی قرار دارد. مقطعی مهم و حساس از دو روی مثبت و منفی. روی مثبت بدان جهت که همه عوامل از همه سو دست به دست هم دادهاند تا اقبالی قابل توجه از سوی جهانیان برای یادگیری زبان فارسی و شناخت فرهنگ غنی و دیرپای ایرانی اسلامی و تأمل در باب آن یا نفس کشیدن در این فضای معرفتی فراهم آید. چنان که امروز علاقه مندان و مخاطبان بسیاری در صدد یادگیری زبان فارسی و دریافت معارف ناب اسلامی و گوهرهای فرهنگی ای هستند که در بستر این زبان عرضه میشود.
فرایند جهانی شدن و ابزارها و فناوریهای مربوط به آن و فضای مجازی نیز می تواند در صورت استفاده مناسب، هوشمندانه و به موقع، همچون بازویی نیرومند به یاری این امر بشتابد. در این صورت می توان خوشبین بود که زبان فارسی و فرهنگ و معارف اسلامی ایرانی به درستی به جهانیان شناسانده شود و در اختیار علاقهمندان آن از هر گوشه جهان قرار گیرد. اما، روی منفی از آن جهت است که اگر این فرصت ارزشمند تاریخی مغنتم شمرده نشود و ارج نهاده نشود و گامی شایسته در جهت استفاده آن برداشته نشود، این موقعیت گران قدر در زیر چرخهای فرایند جهانی شدن، هیاهوی سیطرهطلبی اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و زبانی قدرتهای بزرگِ سلطهجو، و آشوبهای فکری و عقیدتی که هر روز بخشی از دنیا را درگیر خود میکند ممکن است خدایناکرده به کلی از بین برود و هیچگاه چنین امکان دوبارهای به دست نیاید.
در این میان جامعهالمصطفی العالمیه - ص - و در زیرمجموعه آن، به طور اخص دانشگاه مجازی المصطفی - ص - -که از این پس به جهت رعایت اختصار دانشگاه مجازی نامیده خواهد شد- نهادی است که در عرصه آموزش و گسترش زبان فارسی و معارف دینی گام برداشته است و تا همین امروز به گفته صاحبنظران مهمترین مرکز آموزش و گسترش زبان و فرهنگ فارسی به غیرفارسی زبانان در جهان است. آنچه در این میان اهمیت دارد این است که این دانشگاه به درک درست و تبیینی مناسب از این مسئولیت و موقعیت خطیر برسد تا بتواند در این عرصه نقش خود را به خوبی ایفا نماید.به همین منظور، مقاله حاضر پس از نگاهی اجمالی به برخی از پژوهشهای انجام شده و نظرات مختلفی که پیرامون زبان، فرهنگ و ارتباط آنها با یکدیگر وجود دارد، گروه زبان فارسی دانشگاه را بهطور خلاصه معرفی می نماید. سپس نظرات استادان گروه زبان فارسی را که از طریق مصاحبه شفاهی گردآوری شده ارائه میکند. در انتها نیز به جمعبندی و نتیجهگیری می پردازد.
.2 ادبیات مسأله و تعاریف نظری
از جمله پژوهشهای انجام شده در زمینه زبان و فرهنگ، محمدخانی - 1377 - است که نقش آموزش زبان فارسی در تبیین فرهنگ ایران اسلامی را بررسی میکند. وی فرهنگ را پیامی میداند که به کمک زبان انتقال پیدا میکند و در این راه به عوامل زبانشناختی فرستنده پیام، گیرنده پیام، وسیله انتقال پیام و هدف اشاره می کند و هر یک را شرح میدهد. از این نگاه، زبان واسطه و ابزاری جهت انتقال فرهنگ است که اگرچه در همین حد نیز قابل حذف نیست؛ اما به نظر
