بخشی از مقاله
چکیده:
این تحقیق با هدف آشنایی با گیاهان دارویی روستاي اریم و اطلاع از نحوه ي استفاده و نوع کاربرد گیاهان در زندگی ساکنان می باشد که این امر با انجام بازدید میدانی و مصاحبه ي حضوري از اشخاص بومی مسن که تجربه ي استفاده از این گیاهان را داشته اند و با بررسی فلور ، کتب و مطالعات اسنادي صورت پذیرفت . در این بررسی تعداد 28گونه دارویی شناسایی شد و نوع استفاده از آنها از دیدگاه ساکنان این منطقه طبق تجربیات، باورها و اعتقادات آن ها شرح داده شده است. با توجه به اهمیت اشتغال زایی و گرایش عمومی به سلامت افراد جامعه و استفاده از دارو هاي گیاهی تحقیقات در این زمینه رو به افزایش است و با ایجاد فرصت هاي شغلی را براي علاقمندان می توان تا حدودي وضعیت اقتصادي و شرایط سلامت جامعه را بهبود بخشید. بنابراین میتوان بیان کرد بررسی گیاهان دارویی هر منطقه از اهمیت بالایی برخوردار است.
مقدمه :
استفاده از گیاهان دارویی به زمان هاي بسیار قدیم بر میگردد به طوري که با تاریخ بشر همزمان بوده است چرا که انسان اولیه به هنگام بیماري راهی جز توسل به گیاهان در پیش رو نداشته است. شواهد تاریخی نشان می دهد مردم ما قبل تاریخ با بسیاري از گیاهان و خواص آنها آشنا بودند، به عنوان مثال ساخت شانه و وسایل از چوب سرخدار - Taxus baccata - و یا استفاده از سرخس دم اسب - Equisetum arvense - که اثر بند آورندگی خون براي این گونه قائل بودند. - رضوي - 1388 مردم یونان باستان خواص دارویی برخی از گیاهان را به خوبی می دانستند و براي گیاهان در درمان بیماري ها ارزش هاي زیادي قائل بوده اند، آنها علاوه بر استفاده از گیاهان یونان ازگیاهان کشور هاي دیگر هم استفاده می بردند.
- امید بیگی - 1390 از جمله مطالعات مربوط به خواص گیاهان دارویی در ایران می توان به تقویت سیستم ایمنی بدن و افزایش طول عمر و کاهش کلسترول خون بوسیله ریشه و میوه هویج - تقوي، - 1385، و کنترل قند خون، جلوگیري از فعالیت هاي میکروبی و لختگی خون در روغن درختچه دارچین - ناهیدي، - 1386 اشاره داشت. در واقع در صورتی که کار شناسایی، همراه با گرفتن اطلاعات از مردم و دانش بومی آن منطقه صورت گیرد، میتوان گونههاي جدیدي را به لیست گونههاي دارویی اضافه کرده و بدین ترتیب زمینههاي کاري را براي محققان فعال در ارتباط با شناسایی مواد موثره، بررسی تاثیرات بالینی مواد موثره بر روي بیماريهاي مورد نظر را فراهم کرد . اگر براي شناخت گیاهان دارویی هر منطقه از دانش بومی مردم همان منطقه استفاده شود میتوان گامهاي مهم و بنیادي در زمینه پایداري استفاده از مراتع و گیاهان آن برداشت و این موضوع میتواند اطلاعات مهمی را در اختیار محققان گرایش هاي مختلف این حوضه ي تحقیقاتی و کاربردي قرار دهد.
مواد و روش ها:
محدوده ي مورد بررسی روستاي اریم از توابع هزار جریب در فاصله ي 31 کیلومتري شهرستان نکا قرار دارد . این روستا در نزدیکی جنگل و رودخانه قرار دارد و به دلیل شرایط اقلیمی و جغرافیایی مناسب داراي پوشش گیاهی مطلوب و غنی می باشد . این مطالعه جهت آگاهی و اطلاع از علم بکار گیري گیاهان در زندگی روز مره و دانش محلی ، تجربی و انتقال یافته از گذشتگان به ساکنان محلی و بومی منطقه و آشنایی با باور ها و اعتقادات این افراد در زمینه ي استفاده از گیاهان می باشد .
براي دست یابی بدین مهم مصاحبه ي حضوري ، پرسش و پاسخ انجام گرفت . جامعه ي هدف در این پژوهش بیشتر افراد مسن و با تجربه بودند که این اطلاعات ارزشمند را سینه به سینه از نیاکان خود به ارث برده بودند و یا به مرور زمان کسب تجربه کرده و خواص دارویی این منابع گرانقدر درمانی را کشف نموده بودند. بعد از جمع آوري اطلاعات و داده هاي بدست آمده، به منظور شناسایی گونه ها، بازدید میدانی و جمع آوري نمونه و عکس برداري صورت گرفت و از کتب مرجع و فلور داخلی به منظور کلید زنی و مشخص شدن نام گونه ها استفاده گردید .
نتایج :
لیست گیاهان و مشخصات آن در جدول شماره یک نوشته شده است و درآن نام محلی ، نام فارسی ، نام علمی ، نام تیره گیاهی، قسمت هاي مورد استفاده از گیاهان و خاصیت دارویی و درمانی آنها شرح داده شده است در مجموع تعداد 28 گونه از 15 خانواده شناسایی شد که اغلب آنها بر طبق دانش افراد بومی خاصیت دارویی، درمانی داشته و از و تعدادي دیگر از گونه هاي موجود در منطقه نیز صرفا مصرف خوراکی دارند که به نقل از افراد این منطقه از خواص ارزشمند آنان بی اطلاع هستیم.
