بخشی از مقاله
چکیده:
این مقاله به بررسی جایگاه درس تاریخ در آموزش و پرورش دو کشور ایران و ارمنستان می پردازدو سعی شده است با بررسی محتوای کتب درس تاریخ آموزش و پرورش دو کشور جایگاه درس تاریخ ومیزان توجه آنان به موضاعات مختلف تاریخی و فرهنگی مشخص شود. جامعه ونمونه اماری کتب تاریخ وتعلیمات اجتماعی دوره عمومی دوکشوروروش تحقیق تحلیل محتواوازنوع پژوهش مقطی ومیدانی است.
در طول مطالعات معلوم شد که در کشور ارمنستان در یک دوره پنج ساله دانش آموزان باموضوعات مختلف سیاسی ، فرهنگی ،اجتماعی و هنری تاریخ جهان و کشور خود آشنا می شوند و ازلحاظ کمیت مطالب بیشتری نسبت به دانش آموزان ایران فرا می گیرند. همچنین در آموزش و پرورش ارمنستان موضوعات زیادتری در باره ادوار مختلف تاریخ جهان به دانش آموزان ارایه می شود، ولی در آموزش و پرورش ایران در رشته علوم انسانی دوره متوسطه به این مباحث پرداخته شده است.
درحالی که به نظر می رسد که مطالعه این مطا لب به منظورآشنایی بیشتر با تحولات بین المللی و داخلی برای سایر دانش آموزان نیز ضروری است. مطالعات نشان داد که نقاط مشترکی چون استفاده از تصاویر، نقشه ، پرسش های آخر هرفصل و سبک نوشتار در تالیف کتب تاریخ دو کشور وجود دارد . در کتاب های درس تاریخ آموزش وپرورش ارمنستان به بخش هایی از تاریخ ایران نیز اشاره شده است .
مقدمه:
امروزه اهمیت درس تاریخ وتدریس آن برای دانش آموزان آینده سازهرکشور بر هیچ ذهن متفکری پوشیده نیست. یکی از کارهای لازم برای کارشناسان آموزش وپرورش بررسی ومقایسه جایگاه تاریخ ومحتوای کتاب آن با کتب تاریخ کشورهای دیگر است تا در این راستا وبا درنظرگرفتن شرایط داخلی، نقاط قوت وضعف محتوای کتب درسی تاریخ درایران مشخص شود وما شاهد بهترشدن فرایند آموزش تاریخ در ایران باشیم.
کشور ارمنستان به دلیل تعاملات ونقاط مشترک فرهنگی وتاریخی که ازدوران قدیم با ایران داشته است به عنوان نمونه انتخاب شده است.دراین نوشته درصدد آنیم که بابررسی جایگاه ومحتوای کلی کتب درس تاریخ در آموزش وپرورش ایران وارمنستان،گامی درجهت بهبود آموزش تاریخ در کشور عزیزمان برداریم.لازم به ذکراست که محدوده بررسی این تحقیق، کتاب های درس تاریخ ایران از دوره ابتدایی تا سال سوم دوره متوسطه است واین محدوده برای ارمنستان از سال ششم تا سال دهم می باشد. در پایان لازم می دانیم ازتمام دانش آموزان ایرانی-ارمنی که در تهیه وترجمه کتاب های درس تاریخ ارمنستان ما رایاری کردند سپاسگزاری کنیم وامید است عزیزانی که این مقاله کوتاه را مطالعه می کنند ما را از پیشنهادات و نظرهای سازنده خود بهره مند کنند. " آینده از آن کشوری است که گذشته خود را می شناسد."
آموزش و پرورش ایران و درس تاریخ :
آموزش عمومی در ایرا ن از سن شش سالگی آغاز می شود . وتاپایه دوازدهم جمعااز 12 سال تحصیلی تشکیل می شود. این 12 سال به دو دوره جداگانه ابتدایی 6 سال, متوسطه 6 سال تقسیم شده است .که هرکدام ازاین دوره ها شامل دودوره سه ساله ابتدایی اول وذوم ومتوسطه اول ودوم می باشد. درسهای ارائه شده برای همه دانش آموزان یکسان است اما از سال نهم دانش آموزان با توجه به نمره های پایانی سال متوسطه اول وعلاقه مندی خود در یکی از رشته های ادبیات و علوم انسانی , علوم تجربی , ریاضی و فیزیک , فنی و حرفه ای و یا کاردانش ادامه تحصیل می دهند.
درس تاریخ ابتدا در سال چهارم وپنجم وششم ابتدایی همراه با جغرافیا و تعلیمات اجتماعی به صورت یک کتاب ارائه می شود. دانش آموزان متوسطه یک بطور جداگانه درس تاریخ را می خوانند اما در دوره دبیرستان - متوسطه دو - فقط دانش آموزان رشته ادبیات و علوم انسانی هستندکه در سه سال تحصیلی - دهم،یازدهم ودوازدهم - درس تاریخ در برنامه آنان گنجانده شده است و سایر رشته ها تنها در سال سوم درسی به نام تاریخ معاصر ایران می خوانند.
آموزش و پرورش ارمنستان و درس تاریخ :
آموزش عمومی در ارمنستان از سن هفت سا لگی شروع و همانند ایران دوران تحصیل 12 سال طول می شد - این نظام آموزشی از سال تحصیلی 2007-2008 اجرا شده است - . بر خلاف ایران در نظام آموزشی ارمنستان تقسیم بندی دوره ای و رشته ای وجود ندارد و دانش آموزان از سال اول تا سال دوازدهم به صورت پیوسته تحصیل می کنند. در ارمنستان درس تاریخ در سال ششم به دانش آموزان ارائه می شود . از این سال تا سال هشتم دانش آموزان هرسال دو کتاب تاریخ در مواد درسی خود دارند که یک کتاب مختص تاریخ ارمنستان و کتاب دیگر مخصوص تاریخ جهان است . در سال نهم و دهم دانش آموزان هر سال یک کتاب تاریخ را می خوانند.
محتوای کلی درس تاریخ در دوره های آموزش و پرورش ایران :
دانش آموزان در بخش تاریخ کتاب تعلیمات اجتماعی سال چهارم ابتدایی بطور خلاصه تاریخ تکامل زندگی بشر و تاریخ ایران باستان از مهاجرت آریایی ها تا سقوط ساسانیان را می خوانند.1در سال پنجم وششم دانش آموزان ابتدا تاریخ پیش ازاسلام و سپس تاریخ ایران بعد از اسلام تا انقلاب اسلامی را به طور خلاصه مطالعه می کنند . در دوره راهنمایی - متوسطه یک - تاریخ ایران مفصل تر از دوره ابتدایی ارائه می شود . کتاب سال اول راهنمایی - هفتم - موضوعاتی جون زندگی اولیه نسان , تمدن های نخستین , تاریخ ایران با ستان شامل مهاجرت آریایی ها تا حمله اعراب مسلمان و سقوط دولت ساسانی را در بر می گیرد. در بعضی از بخش های کتاب به طور خلاصه به تاریخ همسایگان ایران در دوره باستان برداخته شده است .
در کتاب سال دوم راهنمایی - دهم - به تاریخ اسلام بعد از پیامبر اکرم - ص - , عصر خلفای بنی امیه و بنی عباس ,دولت های تشکیل شده در ایران بعد از اسلام تا سقوط تیموریان در اواخر قرن نهم هجری پرداخته شده است. تنها یک درس به تاریخ اروپای قرون وسطی - درس - 15اختصاص دارد.3دانش آموان سال سوم راهنمایی - نهم - با تاریخ ایران از دوره صفویه تا جمهوری اسلامی آشنا می شوند .دراین کتاب نسبت به سال قبل توجه بیشتری به بیان همزما ن تاریخ ایران و اروپا شده است به طوری که چهار درس - فصول - 11-9-5-4 به این امر اختصاص یافته است .
