بخشی از مقاله
بررسي وضعيت بهداشت رواني معلمان استان اصفهان
مقدمه
آينده هر تمدن و فرهنگي را انديشه پر توان و سالم معلمان رقم مي زند. تأثير انکارنا پذير معلم بر متعلم از جمله مباحث مطرح دنياي تعليم و تربيت است. معلمان به عنوان منبع و امکانات جزء منابع اساسي جامعه محسوب مي شود و عملکرد منابع انساني تحت تأثير عوامل متعددي است که يکي از مهمترين آنها سلامت رواني يا ميزان بهداشت رواني فرد است.
پژوهش حاضر براي بررسي وضعيت بهداشت رواني و همه گيرشناسي اختلالات رواني و درمعلمان زن و مرد استان اصفهان در هر سه دورهي آموزش ابتدايي، راهنمايي، متوسطه و پيش دانشگاهي طراحي و اجرا شده است.
اهداف پژوهش
1- تعيين وضعيت بهداشت رواني معلمان استان اصفهان در سال تحصيلي80 ـ79 .
2- تعيين رايجترين اختلال هاي رواني در بين معلمان استان اصفهان در سال تحصيلي80 ـ79.
3- تعيين رابطه بين ميزان اختلالهاي رواني در معلمان با متغيرهاي جمعيت شناختي آنان.
سئوالهاي پژوهش
1- وضعيت بهداشت رواني ( سلامت رواني ) معلمان با توجه به متغيرهاي جمعيت شناختي سن ، جنس ، وضعيت تأهل، تعداد فرزند، نوع مسکن ، شغل همسر، رشته و مدرک تحصيلي ، دوره تدريس ، سابقه کار، فاصله از محل كار, شغل دوم ، منطقه محل کار از نظر برخورداري يا محروميت از امکانات رفاهي ، چگونه است؟
2- رايجترين اختلال هاي رواني در بين گروه مورد مطالعه کدامند؟
3- سهم هر کدام از متغيرهاي جمعيت شناختي در اختلالات رواني چقدر است؟
متغيرهاي پژوهش
متغيرهاي جمعيت شناختي شامل (سن، جنس، وضعيت تأهل ، تعداد فرزندان، شغل همسر، نوع مسکن، رشته و مدرک تحصيلي، سابقه کار، دوره تدريس، شغل دوم، منطقه محل کار از نظر برخورداري يا محروميت از امکانات رفاهي ) و بهداشت رواني يا سطح سلامتي، انواع اختلالهاي رواني به شرح راهنماي تشخيص و آماري اختلالهاي رواني و انجمن روانپزشکي آمريکا ( چهارمين تجديد نظر 1994) ، متغيرهاي مورد مطالعه پژوهش هستند.
جامعه و نمونه آماري و روش نمونه گيري
الف) جامعه آماري: کليه معلمين زن و مرد استان اصفهان در نواحي و مناطق 39 گانه آموزش و پرورش در دورههاي ابتدايي ، راهنمايي، متوسطه و پيش دانشگاهي جامعه آماري پژوهش حاضر را تشکيل مي دهند که طبق آمارهاي موجود در سال تحصيلي80 ـ79 حدود 42332 نفر مي باشند.
ب) نمونه و روش نمونه گيري: گروه نمونه اين پژوهش را1647 نفر معلم زن و مرد تشکيل مي دهند که با استفاده از روش نمونهگيري تصادفي طبقهاي خوشهاي چند مرحلهاي انتخاب شدهاند. ابتدا کليه مناطق و نواحي 39 گانه آموزش و پرورش به سه بلوک برخوردار، نيمه برخوردار و محروم تقسيم شدند، سپس از هر بلوک به طور تصادفي 5 ناحيه و جمعاً 15 ناحيه و منطقه انتخاب شدند. نواحي و مناطق انتخاب شده شامل : نواحي1و2و3و4و5 آموزش و پرورش شهر اصفهان و شاهين شهر ( مناطق برخوردار ) مبارکه , ميمه ، دهاقان ، جلگه و ناحيه جي (نيمه برخوردار)
فريدون شهر، چادگان، مهردشت و بن رود (مناطق محروم) است. در مرحله بعد از هر ناحيه يا منطقه با احتساب نسبتهاي هر دوره آموزشي ، آموزشگاهها و از هر آموزشگاه به طور تصادفي افراد انتخاب شدند.
ابزار جمع آوري اطلاعات و روش تجزيه و تحليل دادهها
براي گردآوري اطلاعات جمعيت شناختي افراد گروه نمونه ، از پرسشنامه محقق ساخته بسته پاسخ استفاده شده است. همچنين براي تعيين وضعيت بهداشت رواني افراد گروه نمونه تست سرندي سلامت عمومي GHQ28 و براي تشخيص اختلالات رواني چک ليست TPS و مصاحبه باليني به کار گرفته شده است.
دادههاي پژوهش با استفاده از آماري توصيفي ، جداول و نمودارها و آمار استنباطي روش هاي رگرسيون چند گانه و تحليل تمايزات ، مجذور خي و آزمون t براي گروههاي مستقل ، تجزيه و تحليل شدند.
روش پژوهش
توصيفي و انواع اپيدميولژي است.
بخشي از يافتههاي پژوهش
افراد گروه نمونه از نظر باليني تشخيص بيمار دريافت كردهاند, تجزيه و تحليل دادهها حاصل از تست GHQ28 و مصاحبه باليني نشان داد که 65/26 درصد بيماران در نواحي برخوردار, 23 درصد نيمه برخوردار96/18 درصد و محروم 36/24 درصد است.
آزمونهاي آماري نيز نشان داده اند که دو متغير عضويت گروهي( بيمارـ سالم ) و منطقه محل کار به هم وابسته اند.
• اگر چه 75/57 درصد مبتلايان زن و 25/42 درصد آنها مرد هستند اما نتايج آزمونهاي آماري رابطه معني داري را بين جنسيت و احتمال ابتلاء به اختلال رواني نشان نداد.
• تعداد بيماران متأهل به طرز قابل ملاحظه اي بيش از بيماران مجرد است و وضعيت تأهل با عضويت گروهي(بيمارـ سالم) رابطه دارد.
• ميزان شيوع اختلالات رواني با دوره تدريس رابطه دارد، حدود53 درصد مبتلايان دوره ابتدايي 23 درصد در دوره راهنمايي و 24 درصد در دوره متوسطه و پيش دانشگاهي تدريس مي کنند. نتايج آزمونهاي آماري نيز حاکي از اين است که دو متغير دوره تدريس و عضويت در گروه (بيمارـ سالم ) به هم وابسته اند.
• بيشترين درصد مبتلايان از نظر رشته ي تحصيلي داراي ديپلم رشته آموزش ابتدايي و رشته ادبيات هستند، اما نتايج آزمونهاي آماري ارتباط معني داري بين تحصيل و احتمال بيماري را نشان نداده است.
• رايجترين اختلالهاي رواني دو گروه مورد مطالعه به ترتيب نزولي شامل اختلالات اضطرابي ، خلق ( انواع افسردگي )، جسماني شکل، سازگاري ، جنسي و اختلال خواب است.
• رايجترين شکايات جسماني ( بيماريهاي جسمي گزارش شده) همراه با اختلالات رواني، سردرد و ميگرن، بيماريهاي کليوي و بيماريهاي زنانه، بيماريهاي دستگاه گوارش، قلبي، عروقي و خستگي شديد هستند.
• نتايج آزمون آماري تحليل تمايزات نشان داده است تفاوت دو گروه بيمار و سالم از نظر مدرک تحصيلي و نمرات تست سلامت عمومي معني دار است.
بخشي از پيشنهادها
با توجه به شيوع بارز اختلالات رواني در معلمان ابتدايي که وضعيت معيشت ضعيف تري نسبت به ساير معلمان دارند، اتخاذ اقدامات اساسي در جهت برقراري تعادل بين در آمدها و هزينههاي زندگي معلمان مي تواند به بهبود وضعيت بهداشت رواني معلمان بيانجامد.
• وجود رابطه دورههاي معنادار بين مدرک تحصيلي و ميزان شيوع اختلالات رواني اين هشدار را مي دهد که برنامه ريزان و مسئولين در مقابل برآوردن نيازهاي آموزشي و ارتقاء سطح معلومات، دانش و مدرک تحصيلي معلمان مسئولند.
• ايجاد دورههاي ضمن خدمت اجباري براي آموزش محافظت از جسم و روان.
• از آنجا که پيشگيري مقدم بر درمان است،برنامهي چک ساليانه اجباري براي همه معلمان پيشنهاد مي شود. در اين راستا توسعه ، تجهيز مراکز پزشکي و مراکز مشاوره فرهنگيان در کليه مناطق و نواحي بخصوص نواحي محروم ، ضروري به نظر مي رسد.
• شايعترين اختلالات رواني در گروه نمونه در همه دورههاي آموزشي و در هر دو جنس اختلالات اضطرابي است تقويت امنيت رواني ، شغلي و اقتصادي و آموزش روشهاي مقابله به اضطراب به طور اخص پيشنهاد مي شود.
• سطوح بالاي اختلال افسردگي به عنوان يکي از بيماريهاي ناتوان کننده بر عملکرد معلمان تأثير منفي مي گذارد. اشاعه فرهنگ شادماني در مدارس، تمهيد تفريحات سالم و ايجاد امکان برخورداري از تورهاي مسافرتي، زيارتي و تفريحي با حمايت اقتصادي وزارت آموزش و پرورش مي تواند کارايي معلمان را بهبود بخشد.
• ايجاد اين نگرش که معلم سالم، معلم برتر است.
نقش سلامت عمومی معلمان در سامت عمومی دانش آموزان
بررسي وضعيت بهداشت رواني معلمان استان اصفهان »
مقدمه
آينده هر تمدن و فرهنگي را انديشه پر توان و سالم معلمان رقم مي زند. تأثير انکارنا پذير معلم بر متعلم از جمله مباحث مطرح دنياي تعليم و تربيت است. معلمان به عنوان منبع و امکانات جزء منابع اساسي جامعه محسوب مي شود و عملکرد منابع انساني تحت تأثير عوامل متعددي است که يکي از مهمترين آنها سلامت رواني يا ميزان بهداشت رواني فرد است.
پژوهش حاضر براي بررسي وضعيت بهداشت رواني و همه گيرشناسي اختلالات رواني و درمعلمان زن و مرد استان اصفهان در هر سه دورهي آموزش ابتدايي، راهنمايي، متوسطه و پيش دانشگاهي طراحي و اجرا شده است.
اهداف پژوهش
1- تعيين وضعيت بهداشت رواني معلمان استان اصفهان در سال تحصيلي80 ـ79 .
2- تعيين رايجترين اختلال هاي رواني در بين معلمان استان اصفهان در سال تحصيلي80 ـ79.
3- تعيين رابطه بين ميزان اختلالهاي رواني در معلمان با متغيرهاي جمعيت شناختي آنان.
سئوالهاي پژوهش
1- وضعيت بهداشت رواني ( سلامت رواني ) معلمان با توجه به متغيرهاي جمعيت شناختي سن ، جنس ، وضعيت تأهل، تعداد فرزند، نوع مسکن ، شغل همسر، رشته و مدرک تحصيلي ، دوره تدريس ، سابقه کار، فاصله از محل كار, شغل دوم ، منطقه محل کار از نظر برخورداري يا محروميت از امکانات رفاهي ، چگونه است؟
2- رايجترين اختلال هاي رواني در بين گروه مورد مطالعه کدامند؟
3- سهم هر کدام از متغيرهاي جمعيت شناختي در اختلالات رواني چقدر است؟
متغيرهاي پژوهش
متغيرهاي جمعيت شناختي شامل (سن، جنس، وضعيت تأهل ، تعداد فرزندان، شغل همسر، نوع مسکن، رشته و مدرک تحصيلي، سابقه کار، دوره تدريس، شغل دوم، منطقه محل کار از نظر برخورداري يا محروميت از امکانات رفاهي ) و بهداشت رواني يا سطح سلامتي، انواع اختلالهاي رواني به شرح راهنماي تشخيص و آماري اختلالهاي رواني و انجمن روانپزشکي آمريکا ( چهارمين تجديد نظر 1994) ، متغيرهاي مورد مطالعه پژوهش هستند.
جامعه و نمونه آماري و روش نمونه گيري
الف) جامعه آماري: کليه معلمين زن و مرد استان اصفهان در نواحي و مناطق 39 گانه آموزش و پرورش در دورههاي ابتدايي ، راهنمايي، متوسطه و پيش دانشگاهي جامعه آماري پژوهش حاضر را تشکيل مي دهند که طبق آمارهاي موجود در سال تحصيلي80 ـ79 حدود 42332 نفر مي باشند.
ب) نمونه و روش نمونه گيري: گروه نمونه اين پژوهش را1647 نفر معلم زن و مرد تشکيل مي دهند که با استفاده از روش نمونهگيري تصادفي طبقهاي خوشهاي چند مرحلهاي انتخاب شدهاند. ابتدا کليه مناطق و نواحي 39 گانه آموزش و پرورش به سه بلوک برخوردار، نيمه برخوردار و محروم تقسيم شدند، سپس از هر بلوک به طور تصادفي 5 ناحيه و جمعاً 15 ناحيه و منطقه انتخاب شدند. نواحي و مناطق انتخاب شده شامل : نواحي1و2و3و4و5 آموزش و پرورش شهر اصفهان و شاهين شهر ( مناطق برخوردار ) مبارکه , ميمه ، دهاقان ، جلگه و ناحيه جي (نيمه برخوردار)
