بخشی از مقاله
تربيت بدني و اوقات فراغت
يکي از مهمترين نعمتها، نعمت تندرستي و سلامت است که مي تواند در موفقيت انسان عاملي مهم باشد.يک جامعه،يک خانواده، تنها زماني قادر خواهد بود که راه ترقي و تکامل را طي کند که متشکل از افرادي سالم، با ارزش و پاک باشد. با توجه به اين مهم تربيت بدني و ورزش به عنوان بخشي از نياز ساختاري انسان بايستي مورد توجه همه افراد جامعه اعم از زن و مرد، کوچک و بزرگ باشد. تربيت بدني يک پديده انساني و يک ابزار موثر براي پرورش جسم و روح و ارتقا» فرهنگ و تربيت اخلاق است و مي تواند زمينه ساز هويت ملي باشد.
نقش ورزش در پيشگيري از نارسائيهاي بدن، ورزش درماني وبرنامه ريزي و گسترش تربيت بدني در سطوح مختلف زندگي عموم مردم بايد مورد توجه قرار گيرد. نکته مهم اين است که همه افراد جامعه از کودکان و بزرگسالان بايد ياد بگيرند که تندرستي پديده اي است که عوامل مختلفي در حفظ و بقا» و يا از بين بردن آن دخالت دارند و تربيت بدني عامل بسيار مهم و ارزنده است که مي تواند به عنوان يک وسيله آموزش علمي وواقعي مفهوم و اعتقاد به تندرستي را در افراد ايجاد نمايد. در آموزش و پرورش نيز نخستين هدف، رشد ابعاد گوناگون شخصيت فرد از جنبه هاي جسماني، رواني و اجتماعي و معنوي است. ورزش و هدف تربيتي آن يادگيري مهارت هاي رفتاري را باعث مي شود و با چنين تعبيري ورزش به عنوان يک وسيله کمک کننده عملي، پيوسته با تربيت همراه است. نقش مربي ورزش است که مي تواند تصميم بگيرد که اولويت را به ورزش دهد و يا به تربيت. يعني کداميک اصل است و کدام يک فرع. در يک تحليل کلي بايد گفت تربيت وورزش در يک فرهنگ يا جامعه نمي تواند اجزاي جداناشدني از يکديگر بوده باشند.، چرا که به نظر مي رسد هر دو ارزش هاي والا و گاه متفاوت از يکديگر را دارا باشند. تربيت بدني دانشي است که به رشد و تکامل و بکار گيري توانائيهاي بالقوه حرکتي و پاسخهاي مربوط به آن و نيز تغيير و اصلاح رفتار فرد به نتيجه اين پاسخها ست، توجه دارد.بين ورزش و تربيت بدني شاخه اي از تربيت موجود است از اين رو بايد پيوسته با اهداف دروني تعليم و تربيت همساز و هماهنگ باشد. آينده کودکان و جوانان، زنان و مردان جامعه ما در گرو آموزش و پرورش افراد است.توسعه جوامع شهري و روي آوردن مردم از روستاها به شهرها به طور اتوماتيک باعث روگرداندن از زندگي طبيعي و روي آوردن به زندگي مکانيکي است، افزايش وسايل پيشرفته و مدرن با تمام مزايا و تسهيلاتش اثرات منفي زيادي روي بدن انسان نهاده و اورا دچار فقر حرکتي نموده است.خوشبختانه اينک در کشور ما به ورزش بيش از بيش توجه مي شود، ورزش که روزي تنها وسيله قهرمان پروري براي عرضه اندام در عرصه هاي مسابقات جهاني بود، به وسيله اي براي پرورش و نگه داري قواي جسماني و رواني تبديل شده است، از اين رو طبعا تعداد کساني که به ورزش روي مي آورند بسيار بيشتر شده است.
شکي نيست که يکي از اقدامات اساسي که بايد انجام گيرد، فراهم آوردن مطالب خواندني و آموزشي است تا مردم علاقمند دريابند که ورزش به چه کار مي آيدو چه فوايدي را برايشان در بردارد. فعاليتهاي بدني و ورزشي در شرايط کنوني در جوامع مختلف دنيا به صورت ضرورتي انکار ناپذير پذيرفته شده است، با توجه به پيشرفت تکنولوژي و ايجاد عوامل گوناگون رفاهي و در نتيجه کمي تحرک و جنب و جوش نياز به تخصيص ساعاتي از اوقات زندگي به حرکات بدني کاملا محسوس والزامي است.
محدوديت شرايط مکاني و تراکم بيش از حدجمعيت وعدم تناسب فضاهاي حرکتي با رشد جمعيت از عوامل محدودکننده فعاليت هاي بدني مي باشد، از سوي ديگر بروز مسائل جديد در روند زندگي و اختصاص زمان قابل توجهي از ساعات روزانه براي رفع اين مسائل مجال پرداخت به امر ورزش را کاهش مي دهد. در خصوص ورزش خانواده بايد برنامه هاي متنوعي با توجه به ناهماهنگي طبقات اجتماعي از نظر وقت، طرز برداشت، ميزان سود، موفقيت شغلي، وضع اقتصادي و نوع تربيت و نظاير آن در نظر گرفته شود. چرا که اين اقشار داراي نگرشها ي متفاوت هستندو نمي توان الگوي يکساني براي همه در نظر گرفت، تهيه بولتن و نشريات براي تفهيم، تبين برنامه هاي ورزشي،نحوه انجام حرکات، تبليغ از طريق رسانه هاي گروهي به عنوان يک عامل تربيتي و بهداشتي، شناساندن ورزش هاي گوناگون به خانواده ها، ايجاد امکانات در پارک ها، محله ها، اماکن عمومي ورزشي به منظور توزيع عادلانه امکانات ورزشي مابين افراد جامعه امري ضروري است و مهم تر از همه فرهنگ ورزش بايد در خانواده ها رسوخ پيدا کند.
يکي از بزرگترين و با اهميت ترين بخش ها توجه به فعاليت هاي ورزشي که در برنامه هاي سازندگي هر جامعه بايد مورد توجه قرار گيرد، دوران کودکي تا سنين جواني است که مقاطع قبل و بعد از دبستان، راهنمايي، دبيرستان و بلاخره دانشگاه را شامل مي شود. پي ريزي و اساس فعاليت هاي ورزشي براي سنين بزرگسالي و شکوفائي تن و جان در همين سالها شکل مي گيرد. عدم توجه به سازندگي جسم و روان افراد در اين مرحله است که به عدم شکوفايي اقتصادي واجتماعي جوامع منجر مي گردد، زيرا پايه هاي رشد مناسب براي افراد جامعه در همين سنين پي ريزي و پايه گزاري مي شود.
اوقات فراغت
معناي لغوي فراغت: LEISURE
به معناي رهايي موقت از کار و اشتغال رسمي زندگي و انجام فعاليتهايي که مورد نظر و به دلخواه فرد باشند و کارکردهاي اصلي را رفع و خستگي، سرگرمي، تفريح، رشد و شکوفايي شخصيت انسان برشمرده اند.(زيور ورزش شماره 28 خرداد 83)
زماني راشامل مي شود که فرد در آن مسئوليت خاصي از نظر اجتماعي و امرار معاش و مسائل خانوادگي را بردوش ندارد. با توجه به اين که افراد امروزه با فقر حرکتي ناشي از تکنيک و تمدن عصر حاضر مواجعه هستندو اين نه تنها سبب ضعف هاي عضلاني و ارگاني شده، بلکه باعث نارسا ئي و اشکالات خاص رواني نيز مي گردد، خالي بودن اوقات فراغت و يا عدم امکان دسترسي به امکانات و برنامه هاي سالم سبب گرايش هاي غير اصولي و غير اخلاقي در افراد گردد.
فراغت يک پديده ذهني و رواني است، حالتي براي روح است که الزاما به وقت اضافي ارتباط ندارد. ( پاپير 1965 -)
فراغت سه کار عمده دارد: آرميدن از خستگي، رشد آزاد به منظور جبران محدوديت هاي بدني و ذهني زندگي مدرن و تفريح که از ملال زندگي بکاهد. (مک دانالد1960-)
فراغت شامل فعاليت هايي جدا از اجبارهاي شغلي، خانوادگي و اجتماعي است که در آن فرد فقط به ميل خود عمل مي کند.( دوسازيه -1967 )
(نتيجه: فراغت کار يا بيکاري نيست، بلکه يک تجربه باارزش زندگي است. فراغت جدي ترين مشغله انسان است.( ارسطو) دکتر واعظ موسوي 1383-)
ازفعاليتهاي اوقات فراغت مي توان موارد زير را نام برد.
-بازي کردن و مسابقه دادن-راه پيمايي و دويدن-خواندن و نوشتن-استراحت کردن-نواختن موسيقي -نقاشي کردن -پرداختن به فعاليتهايي که مورد علاقه مي باشد (کارهاي دستي،خياطي، کارهاي هنري و...) -حرکات موزون -ديدو بازديد- تماشاکردن و گوش کردن - رفتن به تئاتر و سينما-شرکت در کلوپهاي ورزشي -کوهپيمايي و...
برداشت ما از فراغت نبايد آن باشد که همه فعاليتهاي اوقات فراغت حتما بايد با فعاليت بدني همراه باشد.
هيچ چيز نمي تواند جاي تفريح سالم را بگيرد. فعاليت هاي تفريحي به افراد فرصت مي دهد تا انرژي و احساسات خود را تخليه کنند.
گذراندن اوقات فراغت در کنار افراد خانواده، صميميت و يگانگي را بيشتر مي کندو روابط فرزندان و والدين را تحکيم مي بخشد.
تفريح سالم و تعامل اجتماعي احساس غربت، دلتنگي،ترس، انزوا را کاهش مي دهد و به ايجاد يگانگي ملت ها کمک مي کند.
(برنامه ريزي اوقات فراغت نمي تواند چيزي مسقل و بي ارتباط با ساير اوقات باشد، بلکه بايد دقيقا وصل به برنامه کلان زندگي، مفيد، راه گشا و زمينه ساز باشد. در غير اين صورت خواه ناخواه بخش هايي از عمر پر ارزش انسان در وادي پوچي و بي ثمري از بين مي رود وصرف کارهاي بيهوده مي گردد.) دکتر فريدون تندنويس
بهترين سرگرمي مومن شنا کردن است.(رسول اکرم ص)
پس براي يک مسلمان شنا بهترين تفريحي است که دراوقات فراغت مي تواند به آن بپردازد.
يکي از روش هايي که مي تواند اوقات فراغت افراد جامعه را زير پوشش قرار دهد و بسياري از ضعف ها و کمبودهاي جسماني و رواني را رفع و درمان کند، ورزش و تفريحات سالم مي باشد. تربيت بدني و ورزش گذشته از جبران ضعف ها و حفظ تندرستي افراد، آنان را براي زندگي، تلاش و اهداف مشترک آماده مي سازد. استفاده از بازي در اوقات فراغت فرصتي براي پيشرفت فردفراهم مي نمايد.دانشمندان و متفکران امروزي اعلام کرده اند که تفريح و چگونگي گذراندن اوقات فراغت وسيله موثري براي پرورش قواي فکري، جسمي، اخلاقي، رشد شخصيت و بروز خلاقه افراد و عامل مهمي براي جلوگيري از رفتارهاي ناپسنداجتماعي به حساب مي آيد.بنابراين در راستاي برنامه ريزي صحيح و خوب از اين اوقات
را بايد پايه و اساس و قدمي موثر براي داشتن يک اجتماع سالم، پاک و تندرست دانست.
البته سازمان دهي و برنامه ريزي هاي کلي براي پر کردن اوقات فراغت به عهده سازمانها و ارگانها يي مانند وزارت کشور، بهزيستي، تربيت بدني، فرهنگ و هنر و آموزش و پرورش است، ولي اين مهم به عهده وزارت آموزش و پرورش هر کشور است، که با بکار گيري و کاربرد آن براي تک تک افراد شناخته شده باشد، در واقع بايد تفکر و درک استفاده صحيح از اوقات فراغت در سالهاي
تحصيلي آموزش داده شودو به عنوان يک بخش با ارزش در تعليم افراد در مد نظر مسئولان آموزش و پرورش کشور باشد، تا در سالم سازي فرد در جامعه موثر واقع شود.و به آنان تفهيم شود که اوقات فراغت صرفا تفريح و سرگرمي محض نيست، بلکه ساعات فوق نياز به برنامه ريزي صحيح دارد، تا رشد و تعالي انسان را دربرگيرد. با برنامه ريزي دقيق و ايجاد امکاناتو با حداقل شهريه براي غني سازي ادقات فراغت دانش آموزان گامهاي اساسي برداشته شود.
برنامه هاي صدا وسيما در ساعات اوقات فراغت بايد از تنوع و گستردگي لازم برخور دار باشد.
يک جوان بايد اوقات بيکاري خود را مقداري در ميادين ورزشي و مسابقات بگذراند و مقداري نيز در مطالعه و تحقيق بگذراند.
بلاخره براي کاهش بيماريها و قراردادن پيشگيري به جاي درمان و از بين بردن اعتيادات مضرو ريشه کن کردن مصرف مصرف مواد مخدر و پر کردن اوقات فراغت و بيکاري مردم با برنامه هاي سازنده و مفيد، راهي جز برنامه ريزي دقيق در امر ورزش و بازي نيست. دردمندان جامعه ما خوب مي دانند که در فصل تابستان که فصل تعطيلي مدارس کشور است، براي کودکان و نوجوانان، مشکلات بزرگي وجود دارد و نبودن برنامه صحيح براي پرکردن اوقات فراغت خالي اين فصل، موجب ضررهاي اخلاقي و جسمي و اقتصادي و سياسي خواهد شد.
