بخشی از مقاله
چکیده :
با توجه به اهمیت نیروی انسانی در یک سازمان و نقش وی در رشد وتحقق اهداف سازمانی،پرداختن به مبحث بهره وری کارکنان یکی از مهمترین دغدغه های مدیران است. رسالت مدیریت و هدف اصلی مدیران هر سازمان استفاده موثر و بهینه از منابع و امکانات گوناگون چون نیروی کار،سرمایه، مواد، انرﮊی و اطلاعات است.در این رسالت استفاده بهینه از نیروی انسانی - بهره وری نیروی انسانی - از اهمیت خاصی برخوردار است چراکه انسان بر خلاف سایر منابع سازمانی دارای عقل و اختیار است و مدیر نمیتواند بسادگی از آن استفاده نماید و مهمتر اینکه نیروی انسانی نه تنها یک منبع سازمانی است بلکه تنها عامل بکار گیری سایر عوامل میباشد؛ این نقش در سازمانهای خدماتی اهمیت بیشتری می یابد حال اگر این انسان با انگیزه و توانمند و بهره ور باشد میتواند سایر منابع را به نحو احسن و مطلوب به کار گیرد و انواع بهره وری را محقق سازد و نهایتا سازمان را بهره ور کند و گرنه رکود و عقب ماندگی ارمغان نیروی انسانی منفعل و بی انگیزه میباشد. برای استفاده بهینه از تواناییهای منابع انسانی باید با تشکیل تیمهای کاری در جهت افزایش راندمان و سود اوری سازمان گام برداشت. در این مقاله به تعریف و اهمیت تیمهای کاری پرداخته وسپس عوامل شکست و همچنین آفاتهای تیمهای کاری را در یک پژوهش موردی بررسی خواهیم نمود.
کلمات کلیدی : تیم , مراحل تشکیا تیمها ,گروه , افتهای تیمهای کاری
۱-مقدمه
بزرگترین چالش ایران در قرن بیست و یکم تبدیل اقتصاد سنتی و متکی بر درآمدهای نفتی به اقتصاد صنعتی بوده که لازمه آن توسعه صنعت است. ایران از طریق رشد منابع انسانی کارآمد، آموزش مدیران و دسترسی به سرمایه و فناوری های پیشرفته می تواند به این رشد دست یابد. اندیشه و مشارکت اجتماعی انسانها در شکل گیری توسعه جهان امروز بسیار موثر است. انسان دیگر در معادلات اقتصادی تنها بخشی از عوامل پیش برنده اقتصاد و تولید صنعتی نیست بلکه دانایی، حضور آزاد، خرد و هوشمندی او حرف اول را در شکل گیری توسعه جهانی می زند. امروز کشورهای پیشرفته با ارزشمند شمردن گوهر انسان، به توسعه و اقتصاد پایدار دست یافته اند و همواره برای توسعه منابع انسانی خود تلاش می کنند.
در حال حاضر، دیدگاه نوین و استراتژیک منابع انسانی ایجاب می کند که نیروهای انسانی سازمان را مهمترین مشتریان خود تلقی کنند و با تدوین استراتژیهای صحیح منابع انسانی، زمینه های نیل به اهداف سازمان، مدیریت و کارکنان تضمین گردد. چنانچه سیر تحولات مدیریت منابع انسانی را مطالعه کنیم، به فراست درخواهیم یافت که توجه به نیروهای انسانی در دنیای سازمان و مدیریت از دیرباز مورد نظر صاحب نظران این رشته بوده و این توجه روز به روز افزایش یافته است تا جایی که امروزه ، منابع انسانی را مشتریان اول سازمانها نام نهاده اند. منابع انسانی مهمترین دارایی یک سازمان است و مدیریت اثربخش آنها کلید موفقیت سازمان است.
اگر سیاستها و رویههای مربوط به کارکنان سازمان با همدیگر تطابق و سهم قابل ملاحظهای در دستیابی به اهداف سازمان و برنامههای استراتژیک داشته باشند دستیابی به موفقیت سازمانی محتملتر است. فرهنگ و ارزشهای کلی، شرایط سازمانی و رفتار مدیریتی که از آن فرهنگ نشأت میگیرد تأثیر زیادی بر دستیابی به تعالی مطلوب میگذارد. چنین فرهنگی نیازمند مدیریت شدن است بدین معنی که باید تلاشی مستمر برای ایجاد پذیرش و انجام آنها صرف شود. دستیابی به یکپارچگی نیازمند تلاش مستمر است. منظور از یکپارچگی این است که تمام اعضای سازمان با داشتن حسی از مقصود مشترک با یکدیگر کار کنند. ایجاد فرهنگ کار تیمی و پرداختن به ان از عوامل پیشرفت کشورهای توسعه یافته است و باید کار تیمی و گروهی را بین نیروی انسانی ایجاد کرد , تا با افزایش توان و استفاده از همه ظرفیت های نیروی انسانی گام در پشیرفت نهاد.
۲- تعریف تیم
تیم عبارتست از یک گروه دو یا چند نفره از افراد که بطور مستقیم با یکدیگر تعامل برقرار می کنند و به منظور رسیدن به هدف ، کارها را هماهنگ می نمایند . در تعریف فوق سه نکته وجود دارد که در ذیل به آنها اشاره شده است.
۱. حداقل دو نفر باید حضور داشته باشند .
۲. اعضاء باید بطور منظم تعامل برقرار کنند و کارهایشان را بصورت هماهنگ انجام دهند .
۳. اعضاء باید دارای هدف مشترک باشند .
دو حادثه مهم باعث شد که تیمهای کاری بطور وسیع مورد استفاده قرار گیرند . این دو حادثه نتایج ، مطالعات هاثورن - ظهور مکتب روابط انسانی در مدیریت - و تجربیات اروپاییان از گروههای مستقل کاری بود . تا قبل از آن تیمهای کاری صرفال در حوزه های ورزشی و نظامی مورد استفاده قرار می گرفتند . بعد از آن دو حادثه کم کم شوق استفاده از تیمهای کاری فروکش کرد تا اینکه در دهه ۰۸۹۱ تیمهای کاری مجددال توجه صاحبنظران را به خود جلب کرد . امروزه تجربه کار تیمی این امکان را فراهم ساخته است که سازمانها اندیشه ساختار افقی را عملی سازند .چرا که تیمهای کاری شکل تکامل یافته ای از مدیریت مشارکتی هستند که بر مبنای میزان نفوذی که در فرایند تصمیم گیری دارند به درجه های مختلفی تقسیم می شوند .
مهمترین مزیت تیمهای کاری این است که آنها می توانند در رابطه با نیازهای محیط به سرعت از خود واکنش نشان دهند . سریعتر تصمیم بگیرند و مشتریان را راضی نمایند . کارکنان و اعضای تیم از روحیه بهتری برخوردار و همگی در همه کارهای گروه درگیر می شوند . هزینه های سربار اداری کاهش می یابد زیرا تیمها وظایف مدیران را هم انجام می دهند . تیمهای کاری موجب بهبود کیفیت زندگی کاری می شوند و در ارتقای عملکرد رقابتی نیز سهم بسزایی دارند . یکی از عوامل اصلی توسعه ﮊاپن ، پذیرش گروه و کار تیمی بود . تیمهای کنترل کیفی نیز اولین بار در ﮊاپن شکل گرفت . در زندگی یک ﮊاپنی تیم - گروه - اثری ﮊرف دارد و برای عضویت در آن اهمیتی ویژه قایل هستند .
در درون جامعه ﮊاپن فرد چندان مفهومی ندارد بلکه این جمع است که مهم می باشد و قدرت و اعتماد جمعی است که این چنین ﮊاپن را یکه تاز کرده است . مردم ﮊاپن شیفته با هم زیستن هستند و کوششهای گروهی را به کوششهای فردی مقدم می شمارند . شماری از صاحبنظران مردم ﮊاپن را مردمانی ل سازمانی ل می نامند که برای بخشی از زندگی خود الگوهای گروهی - تیمی - را بر الگوهای فردی برتر می شمارند . ﮊاپنیها خشنودی از کار را زمانی احساس می کنند که برپایه چشمداشتی که تیم از آنها دارد کار را به پایان برسانند . لذا ایجاد تیمهای کاری و تعلق به آن یکی از پایه های مدیریتی فرهنگ ﮊاپن است .از طرفی دیگر ، امروزه بسیاری از شرکتهای امریکایی و اروپایی نیز با توجه به تجربه ﮊاپن به سمت بستر سازی و نهادینه کردن فرهنگ تیمی روی آورده اند .
بر اساس نتایج یک کار تحقیقاتی در سال ۷۸۹۱ ، حدود ۸۲ درصد از بزرگترین شرکتها کارهایشان را بر اساس کار گروهی انجام می دادند ، در حالی که در سال ۶۹۹۱ این رقم به ۸۷ در صد افزایش یافته است . یکی از اساتید دانشگاه کالیفرنیا معتقد است ، من نسل جدیدی ازکارکنان با تجربه و مهارت تیمی را می بینم که به سمت پستهای بالای سازمانی می روند و هنگامی که به مقامات ارشد شرکتها دست یابند با شور و علاقه ، کار تیمی را دنبال خواهند کرد .با توجه به مطالب فوق و اهمیت موضوع ، می توان گفت تیمهای کاری نمودی از بالاترین درجه مدیریت مشارکتی محسوب می شوند که امروزه مقبولیتی عام یافته اند و با توجه به تغییرات سریع محیطی ، یکی از ابعاد سازمانهای یاد گیرنده محسوب می شوند.
۲-۱- مراحل تشکیل تیمهای کاری
