بخشی از مقاله
چکیده
دانش به عنوان یکی از منابع مزیت رقابتی دارای اهمیت راهبردی در کسب وکارهای امروزی است و در یک محیط رقابتی عملکرد برتر فقط از طریق نوآوری مستمر می تواند پایدار گردد . نوآوری مستمر نیازمند یادگیری بوده و مهم ترین عنصر مربوط به یادگیری سازمانی موضوع بهره برداری و اکتشاف است . براین اساس سازمان باید به صورت متوازن در رابطه با اکتشاف و بهره برداری اقدام نمایند و داشتن توازن مناسب در توانمندی های اکتشاف و بهره برداری از فرصت ها، ضرورت اصلی درفضای کسب وکار متغیر با تغییرات سریع فناورانه است . اکتشاف و بهره برداری که به عنوان دو مفهوم مکمل و یکپارچه در عملکرد و رفتار یادگیری سازمانی تعریف می شوند، با انواع مختلفی از وظایف مرتب هستند. در این مقاله به بررسی نقش رهبری در دوسوتوانی سازمانی پرداخته شده است.
مقدمه
بقای بلند مدت و موفقیت، نیازمند برخوردار بودن از قابلیتی دوسو است. به این معنی که سازمان در عین حال که قابلیتهای جدیدی را کشف می کند، همزمان از قابلیتهای موجود بهترین بهره را ببرد - Nemanich & Vera, .2009 - دوسوتوانی یک ظرفیت سازمانی است مبنی بر اینکه دو هدف ناسازگار سازمانی به خوبی یکدیگر به انجام برسند. معنای اصلی دوسوتوانی عبارت است از توان یک انسان مبنی بر استفاده از هر دو دست با مهارت برابر. این معنا به سازمان نیز تعمیم داده شده است و به این معناست که سازمان دو فعالیت را به صورتی برابر به انجام برساند.
اما انواع مختلفی از فعالیتهای دوگانه وجود دارد که سازمان سعی بر انجام آنها دارد. مانند کارائی و انعطاف پذیری، یکپارچگی و پاسخگوئی، سازگاری و همسوئی و اکتشاف و بهره برداری. در تمام این موارد می توانیم از اصطلاح دوسوتوانی استفاده نمائیم. تعداد مطالعاتی که از مفهوم دوسوتوانی به عنوان یک عنصر محوری استفاده نموده اند طی 6 سال گذشته، به صورت تصاعدی افزایش یافته است - . - Birkinshaw & Gupta, 2012
مفهوم دوسوتوانی سازمانی توجه فزاینده نظریه پردازان سازمانی را در سالهای اخیر به خود معطوف داشته است. ماحصل کلی این تئوریها این است که شرکت دوسوتوان، شرکتی است که این توانائی را دارد که هم از شایستگی های فعلی خود بهره برداری کند و هم فرصتهای جدیدی را کشف کند. همچنین دستیابی به دوسوتوانی، شرکت را قادر می سازد تا عملکرد و شایستگیهای خود را بهبود ببخشد. موازنه بین اکتشاف و بهره برداری اجتناب ناپذیر است و دوسوتوانی سازمانی تاحد زیادی مدیریت این موازنه را برای یافتن تعادل مناسب بین آن دو، شامل می شود - . - Cao et al, 2013
تاشمن و اوریلی - - 1996، سازمان دوسوتوان را سازمانی می دانند که قادر است هر دو فعالیت اکتشافی و بهره برداری را به صورت افزایشی انجام دهد. هی و وونگ - - 2004، می گویند که شرکت دوسوتوان شرکتی است که قادر است به صورت همزمان اکتشاف و بهره برداری کند. اسمیت و تاشمن - - 2005، معتقدند شرکتهای دوسوتوان، به گونه ای طراحی شده اند که هم اکتشاف می کنند و هم بهره برداری. لوباتکین و همکاران - - 2006، معتقدند شرکتهای دوسوتوان قادرند از شایستگیهای موجود خود بهره برداری کنند و در عین حال با همان مهارت و چالاکی، فرصتهای جدیدی را کشف کنند - . - Cao et al, 2013
با این وجود شواهد تجربی مبنی بر تاثیر دو سو توانی سازمانی بر عملکرد پیچیده هستند. برخی از مطالعات همانند مطالعات گیبسون و بیرکینشاو - - 2004 و لوباتکین و همکاران - 2006 - ، رابطه مثبتی را نشان دادهاند در حالیکه برخی دیگر همچون مطالعات آتوهن گیما - - 2005، رابطه ای منفی، برخی همچون لین و همکاران - 2007 - اثر مشروط و احتمالی و برخی دیگر همچون ونکاترامان و همکاران - 2007 - ، هیچ رابطهای را نشان نداده است.
علاوه بر این مطالعه بر روی دوسوتوانی سازمانی با استفاده از معیارهای متفاوت، سطوح تحلیل متفاوت و طرح های تحقیقاتی متفاوت انجام پذیرفته است. همچنین نمونه های به کار رفته در این مطالعات گوناگون، از فرهنگها، سازمانها و محیط های صنعتی متفاوتی جمع آوری شده اند. بنابر این ارایه یک مدل تلفیقی در مورد آنچه در کل، متخصصان دوسوتوانی درباره رابطه بین دوسوتوانی سازمانی و عملکرد سازمانی یاد گرفته اند، بسیار حائز اهمیت می باشد و همچنین باید به شرایط متنی و روش شناختی که تحت آنها، دوسوتوانی بر عملکرد تاثیر گذاشته نیز توجه بیشتری بشود - . - Junni et al, 2012
مطالعات مختلفی که در زمینه دوسوتوانی سازمانی صورت گرفته نشان می دهد که شرکتهائی که در هردو حوزه اکتشاف و بهره وری درگیر هستند، خواه به روش تعادلی یا روش ترکیبی در مقایسه با شرکتهائی که بر یک بعد تمرکز و تاکید می کنند، احتمال بیشتری برای دستیابی به عملکرد فوق العاده دارند. تمرکز بیش از حد روی بهره برداری از مهارتها و شایستگیهای موجود به بهای نپرداختن به کشف ایده های جدید، منجر به افتادن در »تله موفقیت« و سکون سازمانی خواهد شد که در نهایت باعث می شود سازمان نتواند به درستی با محیط در حال تغییر سازگار بشود که این امر موجب پیامدهای عملکردی ضعیف در بلند مدت خواهد شد. در مقابل تمرکز زیاد روی اکتشاف منجر به افتادن در »تله شکست« که ناشی است از ایده های جدید توسعه نیافته می شود. در این حالت ایده-های جدید جایگزین نوآوری می شوند در حالیکه در جریان درآمدهای شرکت نقشی ندارند - Junni et al, .2012 -
پیشینه نظری تحقیق
والف و همکارانش - - 2010، ریشه دوسوتوانی را در ادبیات یادگیری می داند. او بیان می دارد که دوسوتوانی در زمینه های مختلفی از جمله تکنولوژی و مدیریت نوآوری، طراحی و رفتار سازمانی نمود پیدا کرده است ومطالعات در این زمینه تاثیر مثبت سطح بالای دوسوتوانی را تایید می کند - . - Wulf et all , 2010 گرتس و همکارانش - - 2010، با طراحی یک مطالعه طولی و بررسی 532 شرکت در یک دوره 4 ساله، نشان دادند که دوسوتوانی با رشد شرکت اثر مثبتی دارد - . - Geerts,et all, 2010 گاسن و همکارانش - - 2012، با بررسی یک نمونه بزرگ از شرکت ها در طول دوره 10 ساله، دریافتند که شرکت ها با قابلیت تکنولوژی بالاتر، بیشتر از دوسوتوانی منفعت می برند - . - Goosen ,et all, 2012
