بخشی از مقاله
چکیده
سبکهای تفکر و شیوههای یادگیری دانشآموزان، از عواملی هستند که موجب پیشرفت تحصیلی متفاوتی در بین دانشآموزان میشود. هدف این پژوهش تعیین رابطهی سبکهای تفکر و شیوههای یادگیری با پیشرفت تحصیلی دانشآموزان دبیرستانی است. روش پژوهش حاضر توصیفی و از نوع همبستگی است. افراد نمونه این پژوهش از بین دانش آموزان دوره دوم متوسطه با روش نمونهگیری تصادفی خوشهای به تعداد 498 نفر انتخاب شد. برای اندازهگیری متغیرها از معدل تحصیلی دانشآموزان و از دو ابزار سیاههی یادگیری کلب - - و پرسشنامهی سبک تفکر استرنبرگ و واگنر - 1992 - استفاده شد. نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه گام به گام نشان داد از بین هفت متغیر پیشبینی کننده فقط متغیرهای شیوههای یادگیری مفهوم سازی انتزاعی، تجربه عینی، و مشاهدهی تأملی توانستند بهطور معناداری در پیشبینی متغیر پیشرفت تحصیلی سهیم باشند. نتایج به دست آمده بیانگر این است که برخی از شیوههای یادگیری در پیشبینی پیشرفت تحصیلی موثر هستند. در این خصوص معلمان می توانند برای افزایش یادگیری و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان بر این شیوههای یادگیری تأکید نموده و این شیوهها را آموزش دهند.
کلید واژهها: سبکهای تفکر، شیوههای یادگیری، دانشآموزان متوسطه، پیشرفت تحصیلی
مقدمه
یکی از موضوعات اصلی در آموزش و پرورش، پیشرفت تحصیلی2 دانشآموزان است. از نظر اتکینسون2004 - 3، به نقل از شریفی قورتانی و نادی، - 1395 پیشرفت تحصیلی عبارت است از توانایی آموخته شده یا اکتسابی حاصل از دروس ارائه شده و یا توانایی آموخته شده یا اکتسابی فرد در مهارتهایی که به روشهای متفاوتی انجام میشود. بررسی عوامل مرتبط با یادگیری و پیشرفت تحصیلی دانشآموزان موجب می شود که توجه دست اندرکاران تعلیم و تربیت بر چگونگی یادگیری دانشآموزان متمرکز شوند و این نکته مورد تأکید قرار گیرد که معلم فقط با مواد و مطالب درسی سروکار ندارد. یادگیری فرایند پذیرش و پردازش اطلاعات را در بر میگیرد که در افراد متفاوت بهطور یکسان صورت نمیگیرد. در واقع سرعت یادگیری و میزان پیشرفت تحصیلی فراگیران همواره یکسان نیست - دمیرکان و دمیرباس، . - 2010 عوامل متعددی پیشرفت تحصیلی را تحت تأثیر قرار میدهند، یکی از این عوامل، سبک یادگیری1 است که میتواند بر جریان یادگیری تأثیر بگذارد - پناهی، کاظمی، و رضایی، - 1390، از عوامل دیگر میتوان سبکهای تفکر2 را نام برد - ژانگ، 2005؛ گریگورنکو و استرنبرگ، . - 1997
سبکهای یادگیری از جمله عوامل تأثیر گذار بر پیشرفت تحصیلی هستند که توجه به آنها میتواند زمینه را برای رشد و پیشرفت تحصیلی دانشآموزان فراهم آورد - شریفی قورتانی و نادی، . - 1395 سبکهای یادگیری یک رفتار عادتی و متمایز برای کسب دانش، مهارتها یا بازخوردهاست که از طریق مطالعه یا تجربه کسب میشود و یا شیوهای است که فراگیران در یادگیری مطالب درسی خود به سایر شیوهها ترجیح میدهند - اسمیت و دالتون، . - 2005 اگن و کاوچاک2009 - 3، به نقل از سیف، - 1395 بیان میدارند که سبک یادگیری را میتوان به عنوان رویکرد شخصی یادگیرندگان به یادگیری، حل مسأله، و پردازش اطلاعات یا روشی که یادگیرنده در یادگیری خود آن را به روشهای دیگر ترجیح می دهد، تعریف کرد. همچنین پریس2000 - 4، به نقل از شریفی قورتانی و نادی، - 1395 معتقد است سبک یادگیری روشی است که افراد آن را در یادگیری مطالب درسی خود بر روشهای دیگر ترجیح میدهند.
سبکهای یادگیری یا همان عاملی که وولفولک - 2016 - تحت عنوان ترجیحات یادگیری به آن اشاره دارد، راههای مورد پسند فرد برای مطالعه و یادگیری، مانند استفاده از تصاویر به جای کتاب یا یادگیری موقعیتهای ساختارمند در مقابل موقعیتهای غیرساختارمند را شامل میشود. سبک یادگیری به مفهومی اشاره دارد که افراد در ارتباط با نوع شیوهی آموزش یا مطالعه برای آنها موثرتر هستند، بنابراین بهطور گستردهای پذیرفته شده است که سبک یادگیری الگویی رفتاری است که افراد برای یادگیری جدید و راهی برای بهبود عملکرد یادگیری استفاده میکنند - شاه و گاتو، . - 2017 تاکنون مدلهای زیادی از سبکهای یادگیری ارائه شده اما درمورد اینکه کدام مدل از همه بهتر است اتفاق نظر وجود ندارد، اما کلب در سال 1984 مدلی از سبکهای یادگیری ارائه داد که به چرخه یادگیری تجربهای شهرت دارد - ناظمی و توزنده جانی، . - 1396
نظریه یادگیری تجربهای - ELT - 1 اساس نظریه کلب است. از آنجا که این نظریه بر نقش محوری تجربه در فرایند یادگیری تأکید مینماید، یادگیری تجربهای نامیده میشود - امامی پور و شمس اسفندآباد، . - 1386 یادگیری تجربهای به صورت یک چرخه یادگیری نشان داده میشود. در این الگو، یادگیری در یک چرخه چهار مرحلهای، تصور شده است - جوی و کلب2، 2009، به نقل از رضایی، احدی، و اسدزاده، .1 : - 1394 تجربه عینی: - CE - 3 شیوه یادگیری تجربه عینی از طریق اولویت فرد برای یادگیری از طریق احساس، ارتباط با دیگران و تجارب تازه مشخص می شود. افراد در این مرحله به شدت بر قضاوتهای مبتنی بر احساسات خود متکی هستند تا بر یک رویکرد نظامدار نسبت به مسأله یا موقعیتها و بیشتر از طریق مثالهای خاصی که در بحثهای گروهی مطرح میشود، بهتر یاد میگیرند. .2 مشاهده تأملی: - RO - 4 شیوه یادگیری مشاهده تأملی با ترجیح فرد نسبت به تأمل، جمع آوری اطلاعات، مشاهده دقیق، گوش دادن، دیدن اشیاء از زوایای گوناگون و سپس تدوین یک قضاوت براساس مشاهدات مشخص میگردد.
در این مرحله افراد قبل از انجام هر کاری بر مشاهده و بررسی دقیق موقعیتها، عقاید و مفاهیم از جنبههای مختلف متکی هستند. .3 مفهوم سازی انتزاعی: - AC - 5 شیوه یادگیری مفهوم سازی انتزاعی با اولویت فرد برای تفکر، برنامه ریزی منظم، بررسی عقاید انتزاعی از طریق منطق و جزئیات مفاهیم، تفکر شناختی مشخص می شود. در این مرحله برای درک مسائل و موقعیتها بر تفکر منطقی و ارزشیابی فردی متکی هستند و برای حل مسائل نظریه ارائه میدهند. .4 آزمایشگری فعال: - AE - 6 شیوه یادگیری آزمایشگری فعال با ترجیح یادگیرنده به عمل کردن، نفوذ فعالانه، تأثیر گذاری بر مردم و تغییر شرایط، خطر پذیری و فعال بودن در فرایند یادگیری مشخص میشود - رضایی و همکاران، . - 1394 در این مرحله افراد با تکیه بر آزمایش و تجربه به صورت فعال یاد میگیرند. اینها به موقعیتهای یادگیری غیرفعال علاقهای نشان نمیدهند و بیشتر از طریق پروژهها و آزمون و خطا یاد میگیرند - ناظمی و توزنده جانی، . - 1396
