بخشی از مقاله
چکیده
این پژوهش با هدف بررسی رابطه بین اختلالات یادگیری و انگیزش تحصیلی دانشآموزان ابتدایی ناحیه 2 شیراز انجام شد. روش پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی بوده است. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه دانشآموزان پایه اول ابتدایی ناحیه 2 شیراز میباشد که در سال تحصیلی 97-96 مشغول به تحصیل میباشند. نمونهگیری به شیوه تصادفی خوشهای مرحلهای انجام شد. ابتدا با مراجعه به آموزش و پرورش و اخذ مجوز از بین مدارس ابتدایی دخترانه ناحیه 2 شهر شیراز یک آموزشگاه - دبستان علوم پزشکی - انتخاب شد. سپس 60 نفر از دانشآموزان دختر پایه اول را انتخاب کرده و پرسشنامه بر روی آنها اجرا گردید. ابزار مورد استفاده در این پژوهش، پرسشنامههای استاندارد انگیزش تحصیلی هارتر و مشکلات یادگیری کلورادو بوده است.
جهت محاسبهی پایایی از آلفای کرونباخ استفاده شده است که پایایی و روایی محتوایی پرسشنامهها مورد تأیید قرار گرفت. برای تحلیل دادهها از آمار توصیفی نظیر میانگین و انحراف معیار و از آمار استنباطی نظیر ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که رابطه معناداری بین اختلالات یادگیری و انگیزش تحصیلی دانشآموزان وجود دارد. همچنین رابطه معناداری بین ابعاد مشکل در خواندن، شناخت اجتماعی، مشکلات فضایی، اضطراب اجتماعی و مشکل در ریاضی با انگیزش تحصیلی وجود دارد. بنابراین اهمیت و ضرورت توجه به اختلالات یادگیری دانشآموزان و انجام اقداماتی در جهت رفع مشکلات یادگیری مشاهده میشود.
-1 مقدمه
بدون شک همهی پیشرفتهای شگفت انگیز دنیای کنونی زادهی یادگیری انسان است. محیط و آنچه در آن است پیوسته در معرض تغییر قرار دارد و انسان نیز برای هماهنگ شدن با این تغییرات و یا برای مقابله و مبارزه با آنها، برای درک چگونگی تغییرات و ارائهی راه حلهای مناسب، برای سازگاری و برای ادامهی زندگی، پیوسته در کوشش و تلاش برای یادگیری و افزودن بر دانش خویش است. به اعتقاد روانشناسان هر رفتاری که از انسان سر میزند معلول یادگیری است؛ بدین معنی که یک رشته از یادگیریهای سادهتر موجب یادگیریهای پیچیدهتر میشوند. به علاوه چون محیط زندگی افراد همواره در معرض تغییر است، انسان برای غلبه بر این دگرگونیها ناچار از یادگیری است انگیزش تحصیلی به رفتارهایی که برای یادگیری و پیشرفت در تحصیل مربوط است، اطلاق میشود.
به طور کلی انگیزش پیشرفت تحصیلی به عنوان یکی از انگیزههای پیشرفت، نیرویی درونی است که یادگیرنده را به ارزیابی همه جانبه عملکرد خود با توجه به عالیترین معیارها، تلاش برای موفقیت در عملکرد و برخورداری از لذتی که با موفقیت در عملکرد همراه است، سوق میدهد.انگیزش تحصیلی را یکی از معروفترین و مهمترین انگیزههای درونی معرفی کرده و اذعان کردند که افراد مختلف از لحاظ شدت و میزان انگیزش تحصیلی با هم متفاوت هستند و عملکردهای مختلفی را از خودشان نشان میدهند؛ به طوری که افراد دارای انگیزش پیشرفت بالا برای رسیدن به اهداف پیشرفت جویانه، تلاش و پشتکار بیشتری دارند و کمتر در مقابل شکست، ناامید میشوند و فعالیتهایی را انتخاب میکنند که نه خیلی دشوار و نه خیلی آسان است. این افراد واقع گرایانهتر عمل میکنند و اهدافی را دنبال میکنند که احتمال رسیدن به آنها در حد متوسط، نه کم و نه زیاد است.
اخیرا توجه زیادی به دانشآموزانی که چالشهایی در یادگیری فعالیتهای آموزشگاهی دارند، متمرکز شده است. والدین، مربیان و پژوهشگران از همان اوایل دوره پیش دبستانی شاهد سردرگمی برخی از دانشآموزان در یادگیری مهارتهای خواندن و نوشتن هستند که به عنوان تکلیف به آنها داده میشود، به همین جهت حوزه اختلال یادگیری موقعیتی ویژه دارد و در آن ترکیبی از ایدههای قدیم و جدید اعمال میشود - جلیل آبکنار و عاشوری، . - 1392 اصطلاح اختلال یادگیری در سال 1962 و 1963 توسط ساموئل کرک ارائه شد. او این اصطلاح را برای کودکانی که در تحول یادگیری خواندن، نوشتن و محاسبات ریاضی پیشرفت ناچیزی داشتند به کار برد و اختلال یادگیری را وارد حوزه برنامه آموزش های ویژه کرد.
کرک در تعریف اختلال یادگیری بر ابعاد عصب شناختی، فرایندهای روانشناختی، تفاوتهای درون فردی و برون گذاریها تأکید کرده است - فلچر و همکاران2، . - 2007 تشخیص اختلال یادگیری در سالهای قبل از ورود به مدرسه کار دشواری است، در بیشتر موارد شروع اختلال یادگیری در فاصله زمانی پیش از دبستان تا کلاس دوم مشخص میشود. معمولا شروع این اختلال، پیش از کلاس اول دبستان نشانگر نوعی تأخیر رشدی در زبان یا تأخیر در یادگیری مفاهیم جدید و یا تأخیر در عملکرد در مقایسه با همسالان پیش دبستانی است. شروع اختلال یادگیری در اوایل ورود به مدرسه معمولا به شکل نمرههای پایین و یادگیری ضعیف مشخص میشود.
شناخت نوع اختلال یادگیری و ریشه یابی آنها به ویژه در دوره دبستان و در درسهای اصلی میتواند در رفع این اختلال کمک مؤثری باشد - فیگورا،. - 2006 1 اختلالات یادگیری واقعیتهای غیر قابل انکاری هستند که در تمام جوامع و فرهنگها به چشم میخورند. کودکان دارای این مشکلات که عمدتا دچار ناتوانیهای یادگیری هستند، اغلب ظاهری طبیعی دارند و رشد جسمی، قد و وزنشان نشانگر عادی بودن آنان است. این کودکان از نظر هوشی نیز دارای عقب ماندگی نمیباشند؛ مانند سایر همسالان خود صحبت کرده و بازی میکنند.
با این وجود آنان عمدتا از نظر درسی در یک یا چند زمینه با مشکل جدی روبرو بوده و بدون بهره گیری از آموزشهای ویژه قادر به ادامه تحصیل نیستند. در اختلالات یادگیری، مهارتها و کارایی دانشآموز به طور قابل ملاحظهای پایینتر از سطح مورد انتظار میباشد و با پیشرفت تحصیلی و یا فعالیتهای روزمره که مستلزم به کار گیری این مهارتها هستند تداخل ایجاد میکند و این امر ناشی از نقص در دستگاههای حسی-حرکتی و یا اختلالات عصبی نمیباشد. با توجه به اهمیت انگیزش تحصیلی و مشکلات یادگیری دانشآموزان پژوهش حاضر در پی پاسخگویی به این سؤال اساسی است که آیا بین اختلالات یادگیری و انگیزش تحصیلی دانشآموزان ابتدایی ناحیه 2 شیراز رابطه معنیدار وجود دارد؟
-2 پیشینه تحقیق
رحیمی نسب، صفایی مقدم و مرعشی - 1395 - در پژوهشی با عنوان واکاوی نقش انگیزه در یادگیری مادام العمر بیان کردند که انگیزه درونی شامل انگیزه معرفتی، انگیزه اجتماعی عاطفی، انگیزه و لذت است. انگیزه بیرونی شامل انگیزه اقتصادی، انگیزه تجویزی، انگیزه اشتقاقی، انگیزه حرفهای و انگیزه هویت است. همچنین دو رویکرد رایج در یادگیری مادام العمر - 1 رویکرد انسانی و - 2 رویکرد ابزاری بررسی شد و ارتباط آنها به انگیزه تبیین شد.
سرانجام با نگاهی انتقادی با زمینه دانش/ قدرت فوکویی به انگیزه پرداخته شد. این رویکرد انتقادی، نظریات انگیزه را در راستای - 1 ترویج درک فرد مدارنه و غربی از انسان؛ - 2 ترویج درکی مردم دارانه از انگیزه و - 3 ابزاری در راستای قدرت میداند و در نهایت پیشنهاد میشود که انگیزه را باید به عنوان مفهومی رابطهای در نظر گرفت. حیدری، عسگری، ساعدی و مشاک - 1394 - در پژوهشی با عنوان رابطه انگیزش تحصیلی و انگیزه پیشرفت با محیط آموزشی دانشجویان دختر دریافتند که بین انگیزه پیشرفت تحصیلی با محیط آموزشی و بین انگیزش تحصیلی با محیط آموزشی رابطه مثبت معنی داری وجود دارد. همچنین تحلیل رگرسیون نشان داد که انگیزه پیشرفت تحصیلی بهترین پیش بینی کننده، ارتباط دانشجو با محیط آموزشی است.
جلیل آبکنار و عاشوری - 1392 - در پژوهشی با عنوان نکتههای کاربردی برای آموزش دانشآموزان با اختلال یادگیری - اختلال در خواندن، نوشتن و دیکته - بیان کردند که با شناخت دانشآموزان دارای اختلال یادگیری و اقدامات مناسب برای کمک به این دانشآموزان میتوان از بروز مشکلات تحصیلی متعدد از جمله مشکلات خواندن، نوشتن و دیکته در دوران تحصیل و پس از آن پیشگیری نمود. با توجه به این که خواندن و نوشتن در دنیای امروزی یک نیاز حیاتی است و فردی که در این دو مهارت اساسی مشکل داشته باشد، در وضع بسیار نامطلوبی قرار میگیرد، پس در آموزش دانشآموزان با اختلال خواندن و نوشتن، نیاز است از روشهای آموزشی مناسبی استفاد شود.
