بخشی از مقاله
چکیده
این پژوهش با هدف بررسی رابطه بین استرس شغلی و ابعاد فرسودگی شغلی حسابدران شهرستان میبد انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه حسابدران و حسابرسان شاغل در مراکز و موسسات دولتی و خصوصی شهرستان میبد بودند و نمونه پژوهش نیز شامل 176 نفر از حسابدران بودند که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. طرح پژوهش توصیفی - همبستگی بود و برای سنجش استرس استرس شغلی از پرسشنامه استرس شغلی پارکر و دکوتیس - - 1983 و پرسشنامه فرسودگی شغلی ماسلاخ استفاده شد. به منظور تحلیل داده ها نیز از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. نتایج نشان داد که بین استرس شغلی و ابعاد فرسودگی شغلی - فرسودگی عاطفی، مسخ شخصیت و عدم کفایت شخصی - رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.
-1 مقدمه:
منابع انسانی مهم ترین سرمایه یک سازمان محسوب می شوند که باید با صحت و سلامت در راستای تحقق اهداف و رسالت های سازمان تلاش نمایند. در این راستا برخورداری از شرایط روانشناختی مناسب در کنار توانمندی های علمی و فنی می تواند شرایط را برای کار و فعالیت بهینه منابع انسانی فراهم آورده و آنها را در عرصه های مختلف زندگی اعم از کار حرفه ای، کیفیت زندگی کاری و خانوادگی موفق و کامیاب گرداند. - جمشید1، 2014؛ به نقل از حاجیها و زارعی، . - 1393
از طرفی امروزه با توجه به شرایط اجتماعی و اقتصادی سازمان ها، کارکنان همواره با حجم زیادی از وظایف شغلی روبه رو هستند که درکنار فشار ناشی از مسئولیت و فشار سازمان برای بهره وری فردی بالاتر، منجر به ایجاد نوعی فشار و استرس شده است. یکی از عوامل تهدید کننده بهداشت روانی و شغلی در کارکنان استرس شغلی2 است. شغل حسابداری نیز از این قضیه مستثنی نیست و جزء مشاغل پر استرس محسوب می شود .
در این شغل علاوه بر وجود عوامل استرس زای عمومی که در سایر مشاغل وجود دارد، نیاز به توجه و دقت زیاد به اعداد و ارقام پولی و مالی، حجم زیاد کار و به روی کار آمدن مکرر رو ش های جدید محاسبات مالی، میزان استرسی را که کارکنان این شغل تجربه می کنند، چندبرابر می سازد - کومار3، . - 2014 ژوزف - 2010 - 4 بیان می کند که از آنجا که در کلیه سازمانها و موئسسات بزرگ و کوچک وجود واحد حسابداری ضروری و غیر قابل اجتناب است و از سوی دیگر به دلیل ماهیت این شغل و لزوم دقت و تمرکز بسیار زیاد در اعداد و ارقام ، نوع خاصی از استرس در این گروه از کارکنان ایجاد می شود که منجر به احساس خستگی، تحلیل رفتن ، اضطراب ،کاهش حافظه، پراکندگی فکرو... می شود.
استرس شغلی در واقع واکنش های فیزیولوژیکی، روانشناختی و رفتاری است که در مواجهه با عوامل فشارزا در محیط های شغلی ایجاد می شود. - فراری5، . - 2013 ربل و میشل - 1990 - 6 معتقدند که نقش حسابرسان مستقل به دلیل ماهیت داشتن نقش رابط، انتظارات متضاد صاحب کاران و مؤسسه و پیچیدگی های جدید حسابداری و عواقب مشتق شده از عملکرد ضعیف، به هر سه جزء استرس شغلی یعنی ابهام نقش7، تعارض نقش 8 و گرانباری نقش 9 حساس است. چرا که آنان همواره با فشارهای موجود در شغل از جمله درخواست هایی که نیاز به دقت بالا دارد یا تردید حرفه ای نسبت به تهیه یک گزارش حسابداری با کیفیت بالا روبرو بوده و هستند.
تجربه استرس میتواند تاثیرات زیان آوری بر سلامت جسمی و روانی کارکنان داشته باشد از جمله پیامد های سازمانی استرس شغلی می توان به کاهش عملکرد شغلی، افزایش خطای انسانی، کاهش انگیزش شغلی، فرسودگی شغلی10، نارضایتی شغلی و قصد ترک شغلی و پیامدهای فردی شامل کاهش سلامت جسمانی و روانشناختی، افسردگی، بیماری های قلبی - عروقی اشاره کرد - جونز، نورمن و وییر11، . - 2010 یک از پیامد های مهم استرس شغلی در حسابداران فرسودگی شغل است. فرسودگی شغلی حالتی از خستگی جسمی، هیجانی و ذهنی که به دلیل فشار مداوم و مکرر ناشی از برخورد فشرده و دراز مدت با عوامل استرس زا بوجود میآید. با توجه به موارد ذکر شده در مورد وجود عوامل استرس زای شغلی در حسابدران و پیامدهای منفی آن، مساله اصلی در این پژوهش بررسی رابطه بین استرس و فرسودگی شغلی در حسابدران است.
-2 پیشینه پژوهش:
جمشید و همکاران - 2014 - 1 در تحقیقی تحت عنوان" مدیریت استرس در میان کارمندان حسابدار بانک ها" به این نتیجه رسیدند که دلایل این استرس ساعات کار طولانی مدت ،سیستم نادرست پاداش دهی،عدم وجود استقلال کاری،فرهنگ سازمانی ،تضاد در نقش،عدم وجود حمایت از. - کارمندان وغیره است. جونس2 و همکاران - 2010 - در تحقیقی تحت عنوان "سبک زندگی سالم به عنوان مکانیزم روبرو شدن با استرس شغلی در حسابداران آمریکا " بیان می کنند که استرس شغلی اثرات منفی از جمله فرسودگی شغلی روی نتایج کار دارد و با این حال اثرات منفی استرس شغلی و خستگی زیاد می تواند توسط سبک زندگی سالم که روی سلامت فیزیکی اثر می گذارد رفع شوند.
راکوش کومار3 و همکارانش - - 2009 با توجه به عدم وجود مطالعه ای در مورد استرس شغلی حسابداران در کشور هند، بر آن شدند که مطالعه ای به همین منظور بر روی حسابداران شاغل در مراکز دولتی پایتخت انجام دهند و نتایج مطالعه آن ها بیانگر سطوح بالای استرس شغلی در این گروه از کارمندان دولتی بود که میزان این استرس در بین حسابدارن زن و کم تجربه بالاتر بود. فاپروک و هنپاوادال - 2008 - 4 در تحقیقی به بررسی روابط میان انتظارات حرفه ای،استرس و کیفیت کار حسابداران حرفه ای در تایلند پرداختند و نتایج نشان داد که فشار و انتظارات حرفه ای ارتباط معناداری با استرس دارد علاوه بر این استرس رابطه معناداری با کیفیت شغل دارد.
لارسن - 2004 - 5 به بررسی عوامل فشارزای شغلی برای نمونه بزرگی از حسابرسان داخلی در ایالات متحده آمریکا پرداخت و نتیجه شد که حسابرسی یک شغل پرفشار است چرا که این شغل با حوزه کاری سنگینی همراه است و اغلب حسابدارن بعد از مدتی دچار نوعی فرسودگی و احساس عدم کارایی شخصی می شوند. مرویان و لاری - - 1394 در پژوهشی به بررسی تاثیر استرس شغلی بر فرسودگی شغلی و عملکرد شغلی حسابدران پرداختند. نتایج این پژوهش نشان داد که ارتباطی مثبت و معنادار میان استرس شغلی با فرسودگی شغلی و تأیید رابطه منفی و معنادار میان فرسودگی شغلی با عملکرد شغلی حسابرسان است. هم چنین، رابطه منفی استرس شغلی با عملکرد شغلی از طریق متغیر میانجی فرسودگی شغلی مورد تأیید قرار گرفت.
