بخشی از مقاله
چکیده
هدف از مطالعه حاضر تعیین رابطه بین اضطراب مرگ و معنای زندگی بود. این پژوهش که از نوع همبستگی بود. جامعه آماری مورد مطالعه شامل دو گروه از افراد است. گروه اول بیماران مبتلا به سرطان زن و مرد که به بیمارستان کسری شهر کرج مراجعه کردند و گروه دوم افراد غیر مبتلا ساکنین بلوار انقلاب شهر کرج در سال 1395 بودند. نمونه آماری مورد مطالعه شامل دو گروه از افراد است. گروه اول 50 نفر از بیماران مبتلا به سرطان زن و مرد و گروه دوم 50 نفر از افراد غیر مبتلا که از نظر سن، جنس، تحصیلات با گروه بیماران مبتلا به سرطان همتا شدند.
روش نمونهگیری در این پژوهش به شیوه در دسترس بود. از پرسشنامههای معنا زندگی - - MLQ و اضطراب مرگ بلسکی - - 1994 برای جمع آوری داده ها استفاده شد. داده ها با ضریب همبستگی پیرسون تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که بین اضطراب مرگ و معنای زندگی رابطه وجود دارد. بدین صورت که بین وجود معنا و اضطراب مرگ رابطه منفی و معنی داری دارد. اما بین اضطراب مرگ و جستجوی معنا رابطه معناداری یافت نشد.
کلمات کلیدی: اضطراب مرگ، معنای زندگی، سرطان.
مقدمه
علی رغم پیشرفتهای قابل توجه علم پزشکی، همچنان سرطان به عنوان یکی از مهمترین بیماریهای قرن حاضر و دومین علت مرگ و میر بعد از بیماریهای قلب و عروق مطرح است - مردانی حموله و شهرکی واحد، سرطان بیماری است که با تغییر شکل طبیعی سلول به وسیله جهش ژنی آغاز میگردد. در آمریکا 20 درصد کل مرگ میرها ناشی از سرطان است که بعد از بیماریهای قلبی و عروقی، دومین علت مرگ را تشکیل میدهد ابتلا به بیماریهای سخت و مزمن، وضعیت روانشناختی ویژهای است که سلامت جسمی و روانی افراد مبتلا به سرطان را تهدید میکند. بروز یک بیماری مزمن، تاثیر عمیقی بر روند زندگی فرد دارد.
سرطان به عنوان یک بیماری فلج کننده و صعب العلاج در جامعه تلقی شده و فرد متعاقب تشخیص آن دچار اضطراب و افسردگی ناشی از ترس غیر واقعی از مرگ و کاهش انرژی اجتماعی می گردد، به طوری که ضرورت بستری مگرر و نگرانیهای مداوم برای بیماران و خانوادههای آنها، فرد را به سمت و سوی اختلالات روانی می کشاند سرطان ضمن ایجاد مشکلات جسمی برای مبتلایان، سبب بروز مشکلات متعدد اجتماعی و روانی برای آنها نیز میشود که در این میان واکنشهای مثل انکار، خشم و احساس گناه در این بیماران مشاهده می شود. تا جایی که ذکر شده مهمترین عامل مربوط به سلامت روان افراد مبتلا به بیماری سرطان اضطراب میباشد.
اضطراب شایعترین اختلال روانی است و معمولترین پاسخ به محرک تنش زاست. منظور از اضطراب، هیجانی است ناخوشایند که همه ما درجاتی از آن را در قالب کلمههایی چون دلشوره، نگرانی، تنش و ترس تجربه کرده ایم. واکنشهای عصبی اضطراب فراوان-ترین نوع واکنشهای عصبی است. اضطراب معمولا با تغییرات جسمی و روانی همراه بوده و بخشی از توان عمومی افراد مبتلا را تحلیل میبرد اضطراب واکنشی است که در برابر خطر نامعلوم، درونی، مبهم و منشاء آن ناخودآگاه و غیر قابل کنترل است و عوامل متعددی آن را ایجاد می کند در این میان اضطراب مرگ یکی از مهمترین انواع اضطرابها است.
مرگ به خاطر ماهیت پر از ابهامش برای بسیاری از انسانها به صورت یک تهدید جلوه میکند. مرگ واقعیتی است که همیشه وجود داشته و هر شخص ممکن ست به مرگ واکنش و برداشتی منحصر به فرد داشته باشد. یکی از عوارض شایع روانی اضطراب که می توان از آن نام برد، اضطراب مرگ می باشد.اضطراب مرگ را ترس آگاهانه و ناخودآگاه از مرگ دانسته اند، به طوری که شامل مفاهیم ترس از مرگ خود و دیگران است.
به بیان دیگر اضطراب مرگ شامل پیش بینی مرگ خود و ترس از فرایند مرگ و مردن در مورد افراد مهم زندگی است و انسانها به طور آگاهانه از مرگ خویش مطلع بوده، اما در این میان بیمارانی که تشخیص مخاطره آمیزی چون سرطان برای آنها مطرح است، ناگزیز به رویارویی با مرگ خویش هستند اضطراب مرگ این گروه از بیماران با اختلال در بعد جسمی و روانی می تواند کیفیت زندگی آنان را تحت تاثیر قرار دهد.
از طرفی پژوهشها بر ارتباط بین معنا بخش بودن زندگی در بیماران سرطان با کیفیت زندگی در ابعاد روانی و جسمی آنان تاکید کرده اند، به طوری که احساس معنا بخش بودن زندگی در گروه غیرمبتلا به طور معناداری بیشتر از گروه مبتلا به سرطان بود این پژوهش به مقایسه اضطراب مرگ و معنای زندگی در افراد مبتلا به بیماری سرطان و افراد غیر مبتلا پرداخته است.
روش پژوهش
طرح پژوهش همبستگی بوده است. جامعه آماری مورد مطالعه شامل دو گروه از افراد است. گروه اول بیماران مبتلا به سرطان زن و مرد که به بیمارستان کسری شهر کرج مراجعه کردند و گروه دوم افراد غیر مبتلا ساکنین بلوار انقلاب شهر کرج در سال 1395 بودند. نمونه آماری مورد مطالعه شامل دو گروه از افراد است. گروه اول 50 نفر از بیماران مبتلا به سرطان زن و مرد و گروه دوم 50 نفر از افراد غیر مبتلا که از نظر سن، جنس، تحصیلات با گروه بیماران مبتلا به سرطان همتا شدند. روش نمونهگیری در این پژوهش به شیوه در دسترس بود.
ابزار پژوهش
سازندگان پرسشنامه روایی برای کل پرسشنامه 0/86 و برای وجود معنا 0/87 و برای جستجوی معنا 0/84 برآورد شده است - استگر، فریزر، اویشی و کالر، در پژوهش مصرآبادی، استوار و جعفریان فرم 11 گویهای این پرسشنامه به فارسی برگردانده شد و بر روی یک گروه 41 نفری از دانشجویان به صورت مقدماتی اجرا گردید .پس از اجرای مقدماتی ابهامات ناشی از ترجمه تصحیح شد و همچنین به خاطر دشواری آزمودنیها در تشخیص دقیق تفاوت بین بخشهای مختلف مقیاس هفت بخشی پرسشنامه تصمیم گرفته شد با حذف دو بخش، این مقیاس لیکرت به صورت پنج بخشی از خیلی موافقم تا خیلی مخالفم که برای آزمودنیها آشنا بود، تبدیل شود.
بر اساس یافته های مصرآبادی، استوار و جعفریان پرسشنامه معنا در زندگی از روایی سازه قابل قبولی در یک نمونه ایرانی برخوردار است؛ هرچند که روایی تشخیصی آن در تشخیص افراد سالم بسیار دقیقتر از تشخیص افراد در معرض خطر است. بنابراین این ابزار در موقعیتهایی که هدف انتخاب افراد سالم از نظر روانشناختی باشد نسبت به غربالگری افراد ناسالم مؤثرتر خواهد بود.
پرسشنامه اضطراب مرگ
پرسشنامه اضطراب مرگ را در قالب 27 سوال بر اساس نسخه 34 عبارتی بلسکی در ایران توسط امین پور ساخته شده است. این پرسشنامه شامل عوامل ترس از عواقب مردن، ترس از مرگ توسط دیگران، ترس از عذاب روحی بعد از مردن و ترس از مرگ ناگهانی است. در این آزمون به گزینه اصلا درست نیست صفر نمره، اکثر درست نیست 1 نمره، مطمئن نیستم 2 نمره، تا حدودی درست است 3 نمره و کاملا درست است 4 نمره داده می شود. روایی و پایایی پرسشنامه در ایران مورد تایید قرار گرفته است. ضریب آلفای کرونباخ برای بررسی همسانی دورنی پرسشنامه برای عوامل ترس از عواقب مردن 0/823، ترس از مرگ توسط دیگران 0/739، ترس از عذاب روحی بعد از مردن 0/676 و ترس از مرگ ناگهانی 0/135 و برای کل پرسشنامه 0/854 به دست آمد.
