بخشی از مقاله
چکیده
بهطور روزافزونی، پژوهشها حاکی از پیامدهای منفی و نامطلوب اهمالکاری در گسترههای گوناگونی هستند. بهویژه، پژوهشگران خاطرنشان ساختهاند اهمالکاری همبستگی چشمگیری با بسیاری از مشکلات مربوط به سلامت روان دارد. با این وجود، پژوهشهای اندکی در ارتباط با عوامل موثر و راهبردهای مدیریتی احتمالی در پیشینه وجود دارد. از سوی دیگر طبق یافتهها، درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد قدرت بالایی در مهار نگرشها و ادراکات فرد در برابر پیامدهای استرس زا دارد.
درمان پذیرش و تعهد به تغییر افکار و احساسات نمیپردازد، بلکه افراد را به پذیرش و آگاه بودن، و مشاهدهگر بودن نسبت به خود سوق میدهد. بنابراین هدف پژوهش پیشرو بررسی رابطه بین متغیرهای مذکئر در فرهنگ ایرانی است. در این پژوهش، 88 دانشجوی پسر 41.9 - درصد - و 122 دانشجوی دختر 58.7 - درصد - مورد بررسی قرار گرفت. آزمودنیها به پرسشنامههای اهمالکاری و پذیرش - انعطافناپذیری روانشناختی - پاسخ دادند. نتایج، حاکی از آن است که رابطه ی چشمگیری بین اهمالکاری، پذیرش و ابعاد آن وجود دارد. این یافته حاکی از آن است که اهمالکاری نشان دهنده نوعی مشکل در خود-تنظیمی است.
-1 مقدمه و هدف
امروزه انعطاف پذیری جایگاه ویژه ای در آسیب شناسی تحولی و بهداشت روانی یافته است .[1] در مورد مفهوم انعطاف پذیری روانشناختی پژوهشهای بسیاری انجام گرفته اما هنوز اتفاق نظری در مورد تعریف این مفهوم یا سنجش آن وجود ندارد. به طور کلی، توانایی تغییر آمایه های شناختی به منظور سازگاری با محرکهای در حال تغییر محیطی، عنصر اصلی در تعاریف عملیاتی انعطاف پذیری روانشناختی محسوب میشود.
[2 ] انعطاف پذیری روانشناختی از طریق شش فرایند اصلی حاصل می شود: - 1 پذیرش که عبارت است از پذیرفتن آگاهانه و فعال تجربه های درونی بدون اینکه بی جهت برای تغییر شکل یا بسامد آن ها تلاش کنیم. - 2 گسلش شناختی که با هدف تغییر کارکردهای نامطلوب افکار یا دیگر رویدادهای درونی شخص انجام می شود. - 3 بودن در زمان حال که به معنی تماس مداوم و غیر قضاوتگرانه با رویدادهای محیطی و روانشناختی است. - 4 خود به عنوان بافتار: بر اساس چهارچوب های ارتباطی نظیر من در برابر تو، حال در برابر گذشته و اینجا در برابر آنجا، زبان انسان منجر به ادراک خود به عنوان منبع یا چشم انداز می شود.
- 5 ارزشها: ویژگی های انتخاب شده اقدامات عمدی هستند. در واقع به مراجع کمک میشود جهت زندگیاش را در ابعاد گوناگون - مثلاً خانواده، شغل و غیره - و با بیاثرسازی انتخاب اقدام بر اساس اجتناب، جلب موافقت اجتماعی یا آمیختگی انتخاب کند. - 6 اقدام متعهدانه: فرد به تدوین الگوهای بزرگتری از اقدام موثر با استفاده از کاردرمانی و تکلیف خانگی مرتبط با اهداف تغییر رفتار کوتاهمدت، میانمدت و بلندمدت تشویق می شود .[3]
نتایج پژوهشهای پی شین حاکی از پیامدهای مثبت انعطاف پذیری مانند سطوح بالاتر سلامت روان و ر ضایت از زندگی می باشند .[1] همینطور پژوهش های بسیاری نشان دادهاند که بین انعطاف پذیری شناختی و افسردگی ارتباط وجود دارد .[4] از دیگر مفاهیم که با سلامت روان ارتباط مییابد اهمال کاری است. اهمال کاری، برای توصیف اقدام به انجام عملی به کار میرود که به صورت غیرضروری به تأخیر افتاده و نهایتا تمایل به تکمیل آن کار در فرد هنگامی به وجود میآید که از نظر هیجانی احساس ناراحتی نماید.
[5] این مفهوم، از این منظر که فرد در ذهن خود فرض یا خواست به پایان رساندن کاری را دارد، ولی در اتمام کار مذبور در زمان مورد انتظار و دلخواه خود دچار شکست میگردد، شناخته میشود .[6] از آنجایی که اهمالکاری، به تاخیرانداختن شروع کار یا اجتناب از انجام وظیفه ا ست، این م ساله می تواند سبب بروز اح ساس گناه، بیکفایتی، حس خودکم بینی [7]و ا ضطراب و افسردگی [8] در افراد گردد. با توجه به اهمیت مقولههای انعطاف پذیری و اهمالکاری و ارتباط آن با سلامت روان و با توجه به خلا پژوهشی و نظریاتی در گ ستره رابطه بین اهمالکاری و پذیرش و نیز نقش تفاوتهای جن سیتی در متغیرهای مذکور انجام این پژوهش در فرهنگ ایرانی ضروری به نظر میرسد.
-2 مواد و روشها
آزمودنی ها: از تعداد 210 دانشجوی مورد مطالعه در پژوهش حاضر 88 نفر مرد 41.9 - درصد - و 122 نفر زن 58.1 - درصد - بوده است و میانگین - انحراف معیار - سنی نمونه مورد مطالعه - 2 - 20.54 به دست آمد. از نمونه حاضر 79 نفر از دانشکده ی علوم انسانی 37.6 - درصد - , 43 نفر از دانشکده فنی مهندسی 31 , - 20.5 - نفر - 14.8 درصد - از دانشکده علوم پایه , 27 نفر 12.9 - درصد - از دانشکده پزشکی, 15 نفر از دانشکده دندانپزشکی 7.1 - درصد - و 15 نفر از دانشکده پرستاری 7.1 - درصد - بوده است.
ابزار: مقیاس ارزیابی اهمال کاری- نسخه دانشجویی: این مقیاس در قالب 44 سوال و دو بخش تدوین گردید .[9] بخش اول این مقیاس شامل 18 سوال است که در این پژوهش از آن استفاده گردید. روایی و پایایی آن در بررسی ای خارجی محرز شده است. همچنین این مقیاس از لحاظ ویژگیهای روانسنجی در ایران مورد تایید واقع شد. الفای کرونباخ بخش اول 18 - سوال مربوط به بخش اول - 0.781 است و چهار عامل موجود 53 درصد از واریانس را تبیین میکنند. روایی همزمان این تست با استفاده از تست WHO-5 مورد بررسی قرار گرفت و همبستگی ضعیف و چشمگیری به دست آمد [10]اولین فاکتور تمایل به کاهش تعلل ورزی دومین فاکتور فرکانس تعلل ورزی سومین و چهارمین فاکتور مشکل ساز بودن تعلل ورزی در حیطهای مختلف است.
پرسشنامه پذیرش و عمل: نسخه ی اولیه ی پرسشنامه ی پذیرش و عمل 23 سوالی است. نسخه های بعدی به ترتیب 61 و 9 سوالی است و آخرین نسخه ی این پرسشنامه 61 سوالی است .[11] این پرسشنامه روی مقیاس 7 درجه ای لیکرت نمره گذاری می شود و پذیرش اجتناب تجربی و عدم انعطاف پذیری روانی را اندازه می گیرد. برای این پرسشنامه دو عامل به دست آمده است. عامل اول شامل 7 ماده بود که 16.17 درصد واریانس را تبیین می کرد. عامل دوم شامل 2 ماده بود که 1.91 درصد واریانس را تبیین می کرد.
الفای کرونباخ عامل اول 1.00 و الفای کرونباخ عامل دوم 1.00 گزارش شد. میانگین ضریب الفای کرونباخ آن برای گروه های بالینی و غیربالینی 1.01 و اعتبار بازآزمایی 2 و 63 ماهه ی آن به ترتیب 1.06و 1.70 به دست آمد. این پرسشنامه با پرسشنامه های افسردگی بک اضطراب بک و سلامت عمومی همبستگی معناداری نشان داد. در ایران این پرسشنامه [12] مورد بررسی قرار گرفت ضریب الفای کرونباخ برای نمونه ی دانشجویی 1.03برای جمعیت عمومی 1.01 برای بیماران مبتلا به افسردگی 1.76 و برای بیماران مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر 1.01 می باشد . یافته های مربوط به اعتبار همگرایی نیز نشان داد که سازه ی پذیرش و عمل با میزان افسردگی و اضطراب سلامت روانی و مشکل در تنظیم هیجان رابطه ی معناداری دارد. روش تحلیل داده ها: داده ها در SPSS-23 با استفاده از همبستگی پیرسون و آزمون یومان ویتنی مورد تحلیل واقع شدهاند.
-3نتایج و بحث
در این پژوهش،88 دانشجوی پسر 41.9 - درصد - و 122 دانشجوی دختر 58.7 - درصد - مورد بررسی قرار گرفت. 79 دانشجو از دانشکدهی انسانی 38 - درصد - ، 43 نفر از دانشکدهی فنی 20.5 - درصد - ، 31 نفر از دانشکدهی علوم پایه 14.9 - درصد - ، 27 نفر از دانشکدهی پزشکی 13 - درصد - ، 15 نفر دانشکدهی دندانپزشکی 7.2 - درصد - و 15 نفر از دانشکدهی پرستاری 7.1 - درصد - برگزیده شدند. میانگین سنی دانشجویان نیز 20.54 میباشد. در جدول 1 نتایج توصیفی مربوط به متغیرهای پژوهش ارائه می گردد.
