بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه ی تابآوری و اهمالکاری تحصیلی در دانشآموزان انجام گرفت. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. کلیًه ی دانشآموزان دوره ی متوسطه ی شهر مشکین شهر در سال تحصیلی 1393-94 جامعه ی آماری این پژوهش را تشکیل دادند که از میان آنها با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس، 250 دانشآموز به عنوان نمونه انتخاب شده و به پرسشنامهی تابآوری کونورودیویدسون و پرسشنامهی اهمالکاری تحصیلی سولومن و راتبلوم پاسخ دادند.
برای تجزیهو تحلیل دادهها ازآزمون ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون استفاده شد. یافتهها نشان داد که بین متغیر تابآوری و اهمالکاری تحصیلی دانشآموزان رابطهی منفی معناداری وجود دارد. همچنین، نتایج تحلیل رگرسیون آشکار کرد که تابآوری قدرت پیش بینی اهمالکاری تحصیلی را دارا نمیباشد. بنابراین، میتوان نتیجه گرفت که مولفه تابآوری از متغیرهای مهم و مرتبط با اهمال کاری تحصیلی در دانشآموزان می باشد.
مقدمه
اهمالکاری فرایندی است که پیامد آن دارای مشکل است. و یک نوع احساس بی نیازی ارادی و اختیاری از انجام فعالیتی است که در گذشته انجام میدادیم یا میخواستیم انجام دهیم. اهمالکاری یک آسایش روانی و جسمی است. به این معنی که فرد با اهمالکاری کردن و به تأخیر انداختن شروع کارها درصدد کسب یک حالت آسایش جسمی و روانی است - استیل، . - 2007 اهمالکاری جلوههای گوناگونی دارد، اما متداولترین نوع آن، اهمالکاری تحصیلی است، اهمالکاری تحصیلی یعنی تمایل غیرمنطقی در شروع یا اتمام یک تکلیف تحصیلی - فراریٌ، . - 1991 اهمالکاری تحصیلی بر میزان یادگیری و بر موفقیت فعلی و آتی یادگیرندگان تأثیر منفی میگذارد.
تأخیر در شروع و اتمام تکالیف باعث خواهد شد تا یادگیری در فرصتهای مناسب از دست برود و فرد مطالعه و انجام تکالیف را به زمان نامناسب موکول نموده و همواره با محدودیت زمانی پیگیری کند که این مسأله در فرایند یادگیری اختلال بوجود میآورد و موجب کاهش دقت، افزایش استرس و ارتکاب اشتباهات فراوان در انجام تکالیف و فرآیند یادگیری میگردد. اهمالکاری به دلیل ایجاد عدم آمادگی برای امتحانات، فرد را با اضطراب و استرس روبرو کرده و ممکن است فرد به شیوههای غلط برای رفع فشار ناشی از حجم مطالب در روزهای پایانی روی آورد. این مسأله در حالت شدید آن موجب عدم اتمام تحصیلات و ترک تحصیل میگردد.
مساله تابآوری از اساسیترین عوامل در رشد مطلوب شخصیّت دانشآموزان به خصوص درمان اهمالکاری در آنان است. تابآوری نوعی مصونسازی در برابر مشکلات محیط است، علیرغم قرارداشتن در معرض عوامل خطرآفرین. عوامل خطرآفرین آن دسته شرایط و موقعیتهای منفی هستند که با پیامدهای منفی و مشکلات رفتاری مرتبط میشوند - ماستنِ، . - 2001 افراد تابآور ویژگیهای شخصی مثل شایستگی اجتماعی، خودمختاری، نظم، صبر، خوشبینی و هوش بالا دارند.
آنها مهارتهای حل مسألهی خوبی دارند و احساس هدفمندی و کنترل شخصی، عزّت نفس بالا، اهداف آینده و تمرکز بر نقاط قوت نه نقاط ضعف نیز از دیگر ویژگیهای آنهاست - والرّ، 2001، به نقل از شیخالاسلامی و ابراهیمیقوام، . - 1389کانر و دیویدسون - 2003 - ، که تابآوری را در حوزههای اجتماعی مورد مطالعه قرار دادهاند، معتقدند تابآوری، تنها پایداری در برابر آسیبها با شرایط تهدید کننده نیست، بلکه شرکت فعّال و سازنده فرد در محیط است. آنها تابآوری را توانمندی فرد در برقراری تعادل زیستی - روانی در شرایط خطرناک میدانند. پژوهشهای اخیر نشان میدهند، تابآوری به عنوان یک عامل محافظتکننده بر نحوه مواجهه دانشجویان با چالشهای تحصیلی، فقدان آمادگی و سایر تجارب آسیبزا تاثیر میگذارد.
بر اساس مطالعه آنها، دانشجویان با سطح تابآوری بالا قادرند با وجود موانع و دشواریها، انگیزش، پشتکار و تلاش خود را در سطح بالا حفظ کنند و در نتیجه از عملکرد بالایی برخوردار باشند - بین و اتون . - 2001 در پژوهشی ایساکسون - - 2002 و مارتین و مارش - - 2006، نشان دادند دانشآموزانی که تابآوری بیشتری دارند، پیشرفت تحصیلی بیشتری را نیز خواهند داشت و تابآوری بر افزایش یا کاهش اهمالکاری تحصیلی دانشآموزان نقش مهمی دارد. از جمله توصیههای روان شناسان جهت پایین آمدن اهمالکاری در دانشآموزان تقویت تابآوری آنان است.
در محیط آموزشی دانشآموزان دارای تابآوری، به رغم موانع و مشکلات اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی در سطح بالایی موفق میشوند و از انجام اهمالکاری دوری مینمایند. - کابررا و پادیلاٌ، به نقل از رضایی و گلستانه، . - 1389 با توجه به مطالب مطرح شده و اینکه تابآوری، ظرفیت فرد برای پاسخ دادن و حتی شکوفا شدن در شرایط فشارزای مثبت یا منفی و از عناصر موثر در اهمالکاری تحصیلی دانشآموزان هستند، بنابراین پژوهش حاضربا هدف روشنتر کردن رابطهی متغیر تابآوری با اهمالکاری تحصیلی در دانشآموزان انجام گرفت.
روش نوع و طرح پژوهش: پژوهش حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و از نظر روش، توصیفی از نوع همبستگی بود.
جامعهی آماری، نمونه و روش نمونهگیری:جامعه آماری پژوهش حاضر را کلیًه ی دانشآموزان دختر متوسطه شهر مشگین شهر در سال تحصیلی 93-94 تشکیل می دادندکه ازمیان آنها با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس، 270 دانشآموز به عنوان نمونه انتخاب شدند که در نهایت پرسشنامه ی 250 دانشآموز قابل تحلیل بود.
ابزار پژوهش
پرسشنامهی تابآوری کونر و دیویدسون - : - CD-RISCپرسشنامهی تابآوری توسط کونر و دیویدسون - - 2003، جهت اندازهگیری قدرت مقابله با فشار و تهدید، تهیه شده است که محمدی - 1384 - آن را برای استفاده در ایران انطباق داده است. این پرسشنامه دارای 25 مادهی پنجگزینهای است که گزینههای آن به ترتیب از 0 تا 4، نمرهگذاری شده است. بدینصورت که به گزینه کاملاً نادرست،نمرهی 0، گزینهی بندرت درست، نمرهی1،گزینهی گاهی درست، نمرهی 2، گزینهی اغلب درست، نمرهی 3 و گزینهی همیشه درست، نمرهی 4 تعلق میگیرد. و جمع نمرات مواد 26 گانه، نمرهی کل مقیاس را تشکیل میدهد.
در پژوهشی که توسط سامانی، جوکار و صحراگرد - - 1386، انجام شد، پایایی این مقیاس به کمک ضریب آلفای کرونباخ برابر %87 بدست آمد. محمدی - - 1384 با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ، ضریب پایایی مقیاس را %89 و روایی مقیاس را به روش همبستگی هر گویه با نمرهی کل مقولهی ضریبها بین %41تا%64 بدست آورد.ضریب پایایی بهدستآمده با استفاده از آلفای کرونباخ،%82 میباشدکه در حد معمول میباشد.
