بخشی از مقاله
چکیده:
هدف اصلی این تحقیق بررسی رابطه بین سبک های رهبری با رفتار شهروندی سازمانی در استانداری آذربایجان غربی می باشد. روش مورد استفاده دراین پژوهش کاربردی و توصیفی بوده است. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه مدیران وکارمندان استانداری آذربایجان غربی می باشد. دراین تحقیق با استفاده ازروش نمونه گیری تصادفی منظم و دردسترس پرسشنامه های مذکور به تعداد 86 نفر در سازمان مورد نظر توزیع گردید. ابتداپرسشنامه رفتار شهروندی سازمان در قالب 28سوال و پرسشنامه سبک رهبری دارای 35سوال براساس الگوی اقتضایی فیدلر اجرا گردید . ر وایی این پرسشنامه ها از روش روایی محتوا و پایایی نیز با توجه به بالاتر بودن پایایی پرسشنامه ها از معیار0 /7تایید گردیدند. دراین تحقیق به منظورآزمون فرضیات از روش همبستگی پیرسون و آزمون t تک گروهی استفاده شده است و نتایج تحقیق نشان دادندکه بین سبک های رهبری - رابطه مدار ،وظیفه مدار،رابطه مدار و وظیفه مدارضعیف ورابطه مدار و وظیفه مدارقوی - با رفتار شهروندی سازمان استانداری اذربایجان غربی ارتباطی معنادار وجود دارد. براساس نتایج تحقیق پیشنهاد گردیدکه به منظور افزایش کارایی و اثربخشی رفتار شهروندی سازمان در این سازمان توجه بیشتر به سبک های رهبری و اهمیت دادن به رفتار و روابط انسانی ضروری می باشد.
کلیدواژه : سبک های رهبری ،رابطه مداری ،وظیفه مداری ،رفتار شهروندی سازمان.
مقدمه
یکی از ابزارهای مهم افزایش بهره وری نیروی انسانی، اعمال سبک های مختلف مدیریت می باشد که مدیران با توجه با محیط سازمانی و شخصیت خود آن را انتخاب می کنند از سوی دیگر چون فعالیتهای سازمان وابسته به فعالیتهای افرادی است که آگاهانه با یکدیگر همکاری دارند، دستیابی به اهداف سازمان در زمان معین بدون وجود نظام مدیریت غیر ممکن است. موفقیت سازمان در تحقق اهداف در گرو چگونگی اعمال مدیریت و سبکهای موثر رهبری مدیر است. مدیر در نقش رهبری سازمان می تواند سبکهای متفاوتی را در هدایت نیروی انسانی انتخاب کند. الگوهای رفتاری مناسب مدیر در هر سازمان باعث بوجود آمدن روحیه و انگیزش قوی در کارکنان می شود و میزان رضایت آنها را از شغل و حرفه خویش افزایش می دهد. مدیران با استفاده از سبک صحیح رهبری می توانند رضایت شغلی و تعهد سازمانی کارکنان و بهره وری سازمان خود را افزایش دهندو بر رفتار شهروندی سازمان موثر باشد.رهبری به عنوان یکی از وظایف مهم مدیران علم و هنر نفوذ در افراد به منظور دستیابی به اهداف می باشد.
سبک رهبری یا مدیریت تعیین کننده جو، فرهنگ و راهبردهای حاکم بر سازمان است. سبک رهبری مجموعه ای از نگرشها، صفات و مهارتهای مدیران است که بر پایه چهار عامل نظام ارزشها، اعتماد به کارمندان، تمایلات رهبری و احساس امنیت در موقعیتهای مبهم شکل می گیرد - مصدق راد،. - 1381 سبک رهبری مدیران، بیانگر چگونگی تعامل آنها با کارکنان تحت سرپرستی می باشد - پرا ، . - 2000موضوع رهبری مورد توجه بسیاری از پژوهشگران واقع شده است. نتایج این پژوهشها منجر به ارایه و توسعه تئوری های مختلفی در زمینه سبکهای رهبری مدیران شده است وبه عبارتی این موضوع، اهمیت امروزه این نهاداجرایی وتصمیم گیری را بیش از پیش نشان میدهد،گسترش کمی مراکز آْموزشی نشانگرگرایش به استقبال همگان به اثربخشی این نهاد بود وگسترش کیفی آن نیز ناشی از توسعه علوم و رشد بی وقفه تکنولوژی است که ترکیب این دو بر پیچیدگی و ظرافت جریان آموزش روز بروز افزوده است.فهیم نیا - - 1369، در پژوهشی تحت عنوان»مقایسه اثرات روش مدیریت رابطه مدار و مدیریت کارمدار بر روحیه دبیران« به وجود همبستگی مستقیم و قوی میان میزان روحیه و رابطه مداری و وجود همبستگی معکوس بین روش وظیفه مدار و میزان روحیه پرداخته است.
یزدان پناه و همکارانش - - 1388 در تحقیقی با عنوان »بررسی رابطه بین سبک های مدیران و مدیریت زمان آنان در دبیرستان های شهرستان بجنورد« بیان داشته است که میان سبک رهبری مدیران و مدیریت زمان ایشان ارتباط معنی دار وجود دارد.سلک و آتشی پور در تحقیقی به عنوان »رابطه بین سبک رهبری - رابطه گرا- وظیفه گرا - و سبک های تفکر مدیریان در سال «1389 بیان داشته است که بین سبک رهبری رابطه گرا و سبک های تفکر برون گرا و آزاد اندیشی و بین سبک رهبری وظیفه گرا و سبک های تفکر اجرایی جزیی نگر و ناسالار ارتباط و همبستگی معناداری وجود دارد. و در آخر بین سبک رهبری رابطه گرا- وظیفه گرا و سن، میزان تحصیلات و سابقه کار به جزء در سبک رهبری رابطه گرا و تحصیلات که رابطه ضعیف آماری برقرار می باشد، رابطه همبستگی معنادار مشاهده نشد.
تحقیقات فیدلر - نلسون و کیمبل، - 360 : 1997 فیدلر و همکارانش در دانشگاه ابلیونیز، در سال های 1950 تا 1964 با خلاصه کردن تحقیقات انجام شده که 454 گروه را در بر می گرفت، ارتباط بین سبک مدیریت با عملکرد سازمانی را مورد نظر قرار می دهد. این پژوهش ها به صورت میدانی و آزمایشگاهی انجام شده است. نتایج این تحقیقات به طور کلی عبارت است از:
-1 در موقعیت هایی که روابط رهبر و افراد خوب، اختیار رهبر زیاد و افراد تحت نظارت وی وظایف خود را به خوبی می شناسد، سبک رهبری از نوعی که توجه رهبر بیشتر معطوف به کار می باشد، موثرتر خواهد بود.
-2 در موقعیت هایی که روابط رهبر و افراد خوب، اختیار رهبر ضعیف و افراد به وظایف خود آشنایی کامل ندارند. آن نوع از رهبری که طی آن رهبر نسبت به روابط انسانی توجه بیشتر نشان می دهد موثرتر است - رابینز، . - 24 :1988
تایتیان و همکارانش در تحقیقی با عنوان »بررسی سبک های رهبری و فرهنگ های مختلف « که در سال 2010 به چاپ رسیده است بیان داشته که رهبری فرایند تأثیرگذاری برای افراد می باشد. ویژگی های رهبر با توجه به زمان و نوع فعالیت و شرایط مختلف و در نهایت با توجه به تفاوتهای فرهنگی متفاوت می باشد. مدیران سازمان های بین المللی می بایست دانش های نسبت به این فرهنگ های مختلف و ویژگی های آن بدست آورند، در این تحقیق، محققان به بررسی رابطه بین سبک رهبری، تفاوت های فرهنگی در میان مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تحقیق حاکی از آن بود که تفاوتهای فرهنگی مختلف، نیازمند سبک های سازمانی متفاوت می باشد - تاتیان، سلمانی وهمکاران، . - 2010
